Cơn sốt ảo lan đột biến: Có dấu hiệu lừa đảo, đa cấp

Phong trào đầu tư lan VAR rầm rộ thời gian qua không chỉ tại TP.HCM mà còn ở Bình Phước, Lâm Đồng. Chị Uyên (ngụ Di Linh, Lâm Đồng) ngao ngán cho biết: “Bây giờ khắp Di Linh đi đến đâu cũng nghe người ta bàn tán, nói về lan VAR và các giao dịch tiền tỉ, chục tỉ. Tiền tỉ mà như nói chơi, như mấy trăm ngàn đồng vậy. Gần như nhà nhà đi bán lan, người người tham gia đầu tư lan. Những thanh niên trước đây thất nghiệp, giờ bỗng chốc trở thành các ông chủ vườn lan tiền tỉ, lúc nào cũng lên mạng xã hội khoe lan và các giao dịch mua bán lan tiền tỉ, khoe mới sắm xe xịn, đồng hồ đắt tiền, mua nhà đất từ việc bán lan VAR. Mình thấy mà choáng luôn”.

Lặn lội lên Di Linh, nơi được xem là “thánh địa” của các vườn lan VAR, chúng tôi chứng kiến “phong trào” lan VAR ở đây hết sức sôi động. Hiếu (24 tuổi, quê Thanh Hóa), chủ một vườn lan, cho biết vườn nhà anh chia làm hai khu. Một khu cho lan cỏ, lan già; khu bên trong là lan VAR với giá trị khủng. Trong vai nhà đầu tư, chúng tôi được Hiếu giới thiệu hàng loạt giống lan VAR đang “hot” như: Mắt trâu, Mày Ngài, Ngọc Minh Châu, Bạch Tuyết, Phú Thọ, HO, Hồng Yên Thủy… với giá trị từ vài triệu đến hàng tỉ đồng cho 1 cm. Như giống lan Phú Thọ thì 1 triệu đồng/cm nhưng chậu Hồng Minh Châu chỉ vài cm lại có giá 2 tỉ đồng mỗi cây. Hiếu giới thiệu, tổng giá trị lan VAR trong vườn vào khoảng gần 100 tỉ đồng. Nói vậy nhưng khi hỏi kỹ, Hiếu cũng tỏ ra mù mờ, rằng giá thì cũng tùy cây, tùy loại, không thể chính xác. “Ở đây thì có Hồng Yên Thủy với Bạch Tuyết là đắt nhất. Em cũng không biết cây nào giá trị nhất, mỗi cây có một giá, nhiều khi cây nhỏ cũng bằng cây lớn nữa”, Hiếu nói. Chỉ vào một cây lan Bạch Tuyết dài khoảng 3 cm, Hiếu nói giá khoảng 1 tỉ đồng nhưng chưa có ý định bán vì là cây mẹ cần để nhân giống. Lại có cây nhỏ nhưng Hiếu “hét” 2 tỉ hay một mắt lan HO giá lên tới 700 triệu đồng.

Trước sự bất ngờ của tôi, Hiếu cười nói: “Thường thì mấy người mới chơi không tin đâu, nghe tiền tỉ là hoảng, nhưng thực tế là vậy. Sở dĩ lan VAR đắt đỏ bởi nó hiếm là một chuyện, nhưng về lâu dài, càng để giá càng tăng, càng nhiều tiền vì cây càng dài, tiền càng nhiều. Cũng giống như đất, nhưng đất không nở thêm ra được còn lan thì vẫn dài ra mà đo cm tính tiền, nên lan còn có giá hơn đất”.

Dù vậy Hiếu cũng thừa nhận, nghề nào cũng có những rủi ro và lan VAR cũng vậy: “Đã chơi thì phải chịu, lợi nhuận nhiều thì rủi ro cao, chấp nhận cuộc chơi mà. Bây giờ em nuôi cây 1 tỉ đồng, 1 năm sau em lấy 5 - 6 tỉ đồng. Nhưng nếu nó chết hay mất trộm thì phải chấp nhận. Người mới chơi như anh phải tìm hiểu thật kỹ trước khi bắt đầu, rất dễ bị mất tiền oan hoặc có thể là mất trắng vì mua phải hàng “nhái” hoặc để cây ra hoa là vứt đi”.

Tìm đến vườn lan của Hoàng, dân chơi lan VAR đình đám hiện nay tại Di Linh, Hoàng “điểm danh” từng chậu lan VAR trong vườn nhà mình: “Chậu này tỉ rưỡi, chậu này 1 tỉ, chậu này người ta trả 6 tỉ mà không bán, để làm giống; chậu này hôm bữa mình bán 2 tỉ mà họ để lại vườn nhờ chăm sóc và hôm nay đã là 3 tỉ... Một cây lan VAR ai cũng muốn sở hữu là 5 cánh trắng Bảo Duy, mỗi mắt tương đương với con xe LX 570, nhưng nếu có người đem con xe LX 570 đến em cũng không đổi”.

Trao đổi với chúng tôi, ông Huân, một người có thâm niên chơi lan gần 20 năm ở TP.HCM và cũng tham gia các giao dịch lan VAR, nói rằng hiện nay trên thị trường cũng có một số dòng lan VAR quý hiếm vì số lượng ít. Tuy nhiên, mỗi cây lan VAR như vậy chỉ có giá khoảng 1 tỉ đồng đổ lại. Trên mạng xã hội đang lan truyền nhiều giao dịch công bố hàng chục tỉ, thậm chí hàng trăm tỉ đồng cho một cây lan VAR là điều không có thật, khó kiểm chứng về giá trị của nó. Đây có thể là những giao dịch ảo, nhằm thổi giá lan VAR, tạo tâm lý đám đông, bầy đàn cho những nhà đầu tư thiếu hiểu biết nhưng ham lời, muốn kiếm tiền nhanh, bất chấp.

“Đất được cho là đắt nhất VN là ở đường Nguyễn Huệ (Q.1, TP.HCM) nhưng cũng chỉ có giá hơn 1 tỉ đồng/m2. Nhưng với mức giá mà lâu nay trên mạng xã hội công bố các giao dịch thì chỉ cần có 3,5 m lan VAR 5 cánh trắng Bảo Duy là có thể mua được 360 m2 đất ở đường Nguyễn Huệ. Vậy tại sao và ai mua những cây lan đắt đỏ như vậy? Ai mua mầm lan mấy tỉ về làm gì? Về cơ bản, giá lan VAR là giá ảo, nó giống như đồng tiền ảo Bitcoin. Nói về độ đẹp, nhiều cây lan VAR đắt tiền chưa chắc đã đẹp hơn lan giá rẻ. Nên vẻ đẹp gần như không giá trị đối với lan VAR”, ông Huân nói.

Theo ông Huân, những người mới tham gia vào thị trường với mong muốn sẽ kiếm được thật nhiều tiền từ thị trường này nên đồn thổi, tung tin, tạo ra những giá ảo. Tâm lý những người mới chơi lan VAR kỳ vọng rằng mua một chậu lan VAR 10 cây, mỗi cây 10 cm, mỗi cm có giá 1 triệu đồng, tức chậu lan VAR đó 100 triệu đồng. Sau một năm, mỗi cây dài ra 30 cm hoặc đẻ ra nhiều nhánh. Như vậy, 10 cây lan VAR được 300 cm. Cứ cho giá không đổi thì họ đã kiếm được 300 triệu đồng, lời gấp 2 lần vốn sau 1 năm. Như vậy ai mà không mê cho được. Cũng như đánh đề, nhưng do lòng tham và kỳ vọng lợi nhuận cao, các nhà đầu tư lan VAR tin dự đoán của họ là đúng nên bất chấp tham gia vào. Khi họ tham gia vào rồi thì cùng bắt tay thổi giá. Đó là lý do giá lan VAR ngày càng lên cao và nhiều người lao vào chơi mong kiếm được số tiền khổng lồ. Tuy nhiên chắc chắn một điều là khi không hút được người mới chơi nữa, thị trường sẽ bão hòa, giá sẽ giảm và người vào sau sẽ lụt trong đó.