Cổ tức, tức cổ

Cổ tức là phần lợi nhuận mà NĐT được nhận sau một chu kỳ đầu tư vào doanh nghiệp, khi doanh nghiệp làm ăn có lãi sẽ dùng lợi nhuận để chi trả lại phần lợi nhuận tương đương với lượng cổ phần sở hữu. Cổ tức có hai dạng là cổ tức bằng tiền và bằng cổ phiếu

Một câu ngạn ngữ xưa khá thú vị: "Một con chim trong tay bằng hai con chim trong bụi". Cổ tức bằng tiền giống như tiền trong túi thì không ai móc ra được còn cổ tức bằng cổ phiếu phụ thuộc nhiều vào biến động tương lai của thị trường. Lựa chọn ổn định hay biến thiên theo thời gian là điều khiền nhiều NĐT Đau đầu, nhức óc làm thế nào để nhận cổ tức mà không bị tức cổ???

1) Cổ tức tiền mặt.

Doanh nghiệp chi trả cổ tức bằng tiền mặt đều đặn trong nhiều năm thể hiện độ minh bạch và lợi nhuận đem lại từ khoản đầu tư cho hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp.

Chia cổ tức bằng tiền sẽ được thể hiện doanh nghiệp:

(1) Mô hình kinh doanh của họ không đòi hỏi nhiều vốn, dẫn đến lượng tiền họ thu về lớn hơn nhu cầu vốn của họ.

(2) Việc chi trả cổ tức tiền mặt chứng minh họ tạo ra dòng tiền tự do (free cash flow) rất bền vững

(3) Quan trọng hơn hết, cổ tức tiền mặt chứng minh ban lãnh đạo “fair-play”, quan tâm đến cổ đông trên tư duy “win-win” và họ không tham lam dùng dòng tiền mặt thừa đó dùng cho mục đích cá nhân của mình.

Tất nhiên chia cổ tức bằng tiền quá lớn cũng không hoàn toàn tốt vì cơ bản doanh nghiệp vẫn cần giữ lại một phần để mở rộng và phát triển những hoạt động kinh doanh mới. Do đó trong biên độ vừa phải 20-30% sẽ đảm bảo tốt cho NĐT và doanh nghiệp.

2. Cổ tức bằng cổ phiếu.

Doanh nghiệp chỉ trả thuần cổ tức bằng cổ phiếu, thì đây chỉ là một nghiệp vụ kế toán để chia tách cổ phiếu và tăng vốn điều lệ danh nghĩa không hơn không kém, bởi vì nó không hề phát sinh bất cứ dòng tiền ra nào từ công ty. Thay vì giữ 1 chiếc bánh pizza lớn, cổ đông nhận được 5 lát bánh pizza nhỏ hơn song lại tưởng mình giàu có hơn (!)

Lợi dụng việc hiểu nhầm này của đa số cổ đông, ban lãnh đạo nhiều công ty đã che giấu việc thiếu hụt dòng tiền chia cổ tức (hoặc cố ý để lại quỹ tiền mặt lớn nhằm mục đích cá nhân) bằng việc “thưởng” cổ phiếu thêm. Bằng cách như thế, cổ đông ngộ nhận rằng mình đã được tăng thêm giá trị nhưng thực sự giá trị họ nhận được chẳng là gì hơn ngoài số lượng “giấy” tăng lên.

Điểm mặt đặt tên một vài cái tên mà nhà đầu tư khá quen thuốc FLC, ITA, DLG, FIT, KLF, KMR là những case kinh điển dạng này trong quá khứ.

Chia cổ tức bằng cổ phiếu cũng không phải hoàn toàn xấu nhưng nếu năm nào cũng chia bằng cổ phiếu thì chắc chắn là chủ tịch đang biển thủ vào túi riêng bằng việc tăng quỹ lương thưởng hoặc doanh nghiệp cố tình bánh vẽ BCTC để cuối cùng thứ nhà đầu tư nhận được là nhiều "Giấy" hơn.

Kết luận: Không có cái gì là quá tốt hoặc quá xấu nhưng cái gì quá nhiều thì chắc chắn là xấu.