Cổ tức là gì? Cách tính và ý nghĩa trong đầu tư chứng khoán

Cổ tức là một chỉ tiêu tài chính cực kỳ quan trọng, thể hiện phần lợi nhuận sau thuế được chia cho các cổ đông của một công ty cổ phần. Đây cũng là một trong các yếu tố phản ánh tình hình hoạt động của doanh nghiệp, giúp nhà đầu tư định giá cổ phiếu, từ đó ra chiến lược đầu tư đúng đắn cho riêng mình. Vậy thực chất cổ tức là gì? Cách chi trả ra sao? Trong bài viết sau đây, 24hMoney sẽ gửi tới bạn những thông tin chi tiết nhất về vấn đề này.

1. Cổ tức là gì?

Theo Luật Doanh nghiệp 2020, cổ tức là khoản lợi nhuận ròng mà doanh nghiệp chia cho mỗi cổ phần, có thể bằng tiền mặt hoặc dưới dạng cổ phiếu bổ sung hay tài sản khác, được trích ra từ nguồn lợi nhuận được giữ lại.

Công ty cổ phần chỉ được chi trả cổ tức nếu đáp ứng đủ các điều kiện sau:

Hiểu đơn giản thì mỗi năm, doanh nghiệp sẽ tạo ra một số lợi nhuận sau thuế nhất định. Trong đó, doanh nghiệp sẽ giữ lại một phần để tái đầu tư hoặc mở rộng sản xuất - kinh doanh, trích dự phòng… Phần còn lại mà doanh nghiệp trích ra để trả cho cổ đông gọi là cổ tức.

Hàng năm, Đại hội đồng cổ đông của doanh nghiệp sẽ thông qua quyết định về số tiền chi trả cổ tức này. Cổ đông phổ thông của các công ty trả cổ tức thường đủ điều kiện nhận cổ tức, miễn là họ sở hữu cổ phiếu trước ngày giao dịch không hưởng quyền.

Ví dụ, Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam (VCB) đã công bố tỷ lệ chi trả cổ tức trong Đại hội cổ đông 2020 như sau:

Nhìn vào bảng trên, chúng ta có thể thấy lợi nhuận sau thuế năm 2019 của Vietcombank là hơn 18.200 tỷ đồng. Phần lợi nhuận này được chi trả cho các hạng mục từ mục 4 - 9. Trong đó, số lợi nhuận được trích ra để chi trả cổ tức cho cổ đông là 2.967 tỷ đồng.

2. Phân loại cổ tức

Cổ tức gồm 2 loại là cổ tức cổ phần ưu đãi và cổ tức cổ phần cổ thông.

2.1. Cổ tức của cổ phần ưu đãi

Cổ phần ưu đãi cổ tức là loại cổ phần được trả cổ tức với mức cao hơn so với mức cổ tức của cổ phần phổ thông hoặc được chia cổ tức cố định và cổ tức thưởng. Loại cổ tức này không phụ thuộc vào kết quả kinh doanh của doanh nghiệp.

Theo khoản 1 Điều 117 Luật Doanh nghiệp 2020, mức cổ tức cố định cụ thể và phương thức xác định sẽ được ghi rõ trong cổ phiếu của cổ phần ưu đãi.

2.2. Cổ tức của cổ phần phổ thông

Theo khoản 2 Điều 135 Luật Doanh nghiệp 2020, cổ tức trả cho cổ phần phổ thông được xác định dựa vào số lợi nhuận ròng đã thực hiện và khoản chi trả cổ tức được trích từ nguồn lợi nhuận giữ lại của doanh nghiệp. Trong bài viết này, 24hMoney sẽ đề cập đến cổ phiếu của cổ phần phổ thông.

3. Mục đích và ý nghĩa của cổ tức

Ngoài mục đích phân phối lại lợi nhuận của công ty thì việc chi trả cổ tức còn có ý nghĩa rất quan trọng như sau:

4. Các hình thức chi trả cổ tức

Cổ tức có thể được trả bằng tiền mặt, cổ phiếu hoặc tài sản khác.

4.1. Trả cổ tức bằng tiền mặt

Theo hình thức này, cổ đông sẽ được trả cổ tức bằng tiền mặt trực tiếp vào tài khoản chứng khoán. Tại thị trường chứng khoán Việt Nam, khi một công ty công bố tỷ lệ trả cổ tức bằng tiền có nghĩa là dựa trên mệnh giá cổ phiếu (tương ứng 10.000 đồng/ cổ phiếu), không tính trên giá trị thị trường giao dịch hàng ngày.

Ví dụ: Ngày 17/12/2021, Công ty A chi trả cổ tức năm 2010 bằng tiền với tỷ lệ 4%. Như vậy, 1 cổ phiếu A sẽ nhận được: 4% x 10.000 = 400 đồng.

Ưu điểm:

Nhược điểm:

4.2. Trả cổ tức bằng cổ phiếu

Hình thức trả cổ tức bằng cổ phiếu thường được áp dụng ở những doanh nghiệp đang trong giai đoạn tăng trưởng cao. Nguyên nhân là vì các doanh nghiệp này muốn giữ lại lợi nhuận để mở rộng sản xuất, kinh doanh, tái đầu tư. Họ có thể phát hành thêm cổ phiếu hoặc dùng cổ phiếu quỹ để trả cổ tức cho cổ đông.

Ví dụ: Ngày 10/12/2021, Công ty A trả cổ tức bằng cổ phiếu cho năm 2020 với tỷ lệ 11% thì cổ đông nắm giữ 100 cổ phiếu A sẽ nhận được thêm 11 cổ phiếu mới.

Ưu điểm:

Nhược điểm:

4.3. Trả cổ tức bằng tài sản khác

Ngoài tiền mặt, cổ phiếu, doanh nghiệp cũng có thể trả cổ tức cho cổ đông bằng tài sản khác như: hàng hóa, thành phẩm, bất động sản hay các sản phẩm tài chính…Tuy nhiên, hình thức này hiếm khi xảy ra. Chủ yếu các công ty sẽ sử dụng hai hình thức phía trên.

5. Cách nhận cổ tức như thế nào?

Để được nhận cổ tức, nhà đầu tư chỉ cần nắm giữ cổ phiếu trướng ngày giao dịch không hưởng quyền (ngày GDKHQ).

Trong đó, ngày GDKHQ là ngày giao dịch mà bạn mua chứng khoán sẽ không được hưởng quyền lợi của cổ đông như: quyền mua cổ phiếu phát hành thệm, quyền nhận cổ tức, quyền tham dự đại hội cổ đông…

Về thời gian nhận cổ tức như sau:

6. Thuế thu nhập từ cổ tức

Theo quy định tại Thông tư 111/2013/TT-BTC, bạn sẽ bị đánh thuế thu nhập cá nhân (TNCN) là 5% giá trị cổ tức nhận được.

Ví dụ: Nếu bạn nhận được cổ tức từ công ty A là 1.000 đồng/ cổ phiếu thì bạn chỉ nhận được 950 đồng/ cổ phiếu. 5% còn lại tương đương với 50 đồng/cổ phiếu bạn sẽ phải nộp thuế TNCN.

7. Kết luận

Như vậy, 24hMoney đã gửi tới bạn những thông tin chi tiết, cụ thể về cổ tức, mục đích, ý nghĩa cũng như các vấn đề liên quan. Hy vọng rằng qua bài viết này, bạn đã nắm vững được những kiến thức cơ bản về cổ tức, từ đó áp dụng vào việc đầu tư của bản thân. Nếu còn bất kỳ điều gì thắc mắc, hãy để lại bình luận tại đây để các chuyên gia của chúng tôi giải đáp sớm nhất có thể nhé.

Đừng quên tải app 24hMoney và đăng ký tài khoản hoàn toàn miễn phí ngay tại đây để thường xuyên cập nhật những tin tức hot nhất về kinh tế, tài chính, chứng khoán…của chúng tôi!