Cố tình làm lây lan dịch bệnh Covid-19: Hình phạt lên đến 12 năm tù

Nhiều trường hợp tiếp xúc với người mắc Covid-19 nhưng không khai báo y tế, “né” cách ly, thậm chí, có những trường hợp bệnh nhân Covid-19 khai báo quanh co, dấu diếm lịch trình...

Các luật sư, chuyên gia cho rằng, đây được coi là hiểm họa có thể khiến dịch bệnh Covid-19 bùng phát, lây lan trong cộng đồng, cần thiết phải xử lý hình sự hành vi làm lây lan dịch bệnh truyền nhiễm nguy hiểm.

Sợ cách ly mất ăn Tết

Mới đây, ngày 9/2, UBND quận Nam Từ Liêm đã ban hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính lĩnh vực y tế với bệnh nhân mắc Covid-19 do thiếu trung thực trong việc khai báo y tế. Theo đó, chị Nguyễn Thị Kim A. (SN 1993, trú tại chung cư Garden Hill, 99 Trần Bình, phường Mỹ Đình 2, quận Nam Từ Liêm) được xác định là bệnh nhân mắc Covid-19 số 2009.

Trước đó, bệnh nhân Nguyễn Thị Kim A. có tiếp xúc với bệnh nhân 1722 (em vợ bệnh nhân 1694) ngày 26/1 tại cổng tòa nhà. Ngày 5/2, bệnh nhân có biểu hiện sốt, ho, đau họng. Chiều 6/2, bệnh nhân gọi đến thoại đến CDC Hà Nội để tư vấn, ngay lập tức CDC báo y tế quận Nam Từ Liêm lấy mẫu xét nghiệm và có kết quả dương tính ngày 7/2.

Theo lãnh đạo UBND quận Nam Từ Liêm, trong quá trình khai báo, bệnh nhân 2009 khai báo quanh co, không trung thực, giấu diếm lịch trình di chuyển và tiếp xúc, rất gây khó khăn cho chính quyền địa phương và gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến toàn bộ công tác phòng chống dịch bệnh của quận nói riêng và của TP nói chung. Mặc dù, quận đã thông tin đến toàn bộ nhân dân để nắm bắt thông tin nhưng trường hợp này cố tình không khai báo do sợ bị đưa đi cách ly mất ăn Tết.

Chị A. tiếp xúc với F0 nhưng không khai báo, dẫn đến lây nhiễm cho con gái và người giúp việc. Toà A và toà B (Chung cư Garden Hill) - nơi sinh sống của bệnh nhân 2009 bị phong tỏa, phải lập chốt kiểm soát. Gần 1.000 người dân trong chung cư phải lấy mẫu xét nghiệm, nhiều cư dân đã trở về quê đón Tết, gây khó khăn cho công tác phòng, chống dịch bệnh... Căn cứ Nghị định 117/2020/NĐ-CP của Chính phủ, UBND quận Nam Từ Liêm đã xử phạt chị A. số tiền 15 triệu đồng.

Tuy đang là vùng dịch nhưng thời gian qua tại Hải Dương đã xuất hiện nhiều trường hợp trốn khai báo y tế, “né” cách ly dẫn đến hậu quả bị chính quyền địa phương xử lý. Mới đây, UBND phường Lê Thanh Nghị (TP Hải Dương, tỉnh Hải Dương) đã lập biên bản vi phạm hành chính trong lĩnh vực y tế đối với 2 trường hợp không khai báo y tế khi tiếp xúc với bệnh nhân nhiễm Covid-19.

Chị P.X.Q. (SN 1991) là giáo viên một trường tiểu học trên địa bàn huyện Cẩm Giàng có tiếp xúc với bệnh nhân 1851 (ông Đ.N.Đ, trú tại thị trấn Lai Cách). Tuy nhiên, chị Q. không khai báo y tế theo thông báo truy vết của cơ quan chức năng. Đến khi có biểu hiện sốt cao, nữ giáo viên này mới liên hệ với trạm y tế phường và cơ quan chức năng để... “thú nhận”.

Tương tự, anh Đ.Đ.B. (SN 1979), là nhân viên ngân hàng, trú tại phường Lê Thanh Nghị, liên quan đến 1 bệnh nhân nhiễm Covid-19, nhưng cũng không khai báo y tế. Nữ giáo viên tiểu học và nam nhân viên ngân hàng sau đó đã được cơ quan chức năng đưa đi cách ly bắt buộc. Lãnh đạo TP Hải Dương cho biết: Sau khi đưa 2 cán bộ này đi cách ly, lấy mẫu xét nghiệm và hoàn tất các thủ tục, UBND TP Hải Dương tiến hành xử phạt các trường hợp này theo quy định pháp luật.

Truy tố bệnh nhân 2009 nếu đủ căn cứ

Liên quan các trường hợp bệnh nhân Covid-19 khai báo y tế quanh co, không chính xác, tại cuộc họp của Ban Chỉ đạo công tác phòng, chống dịch Covid-19 TP Hà Nội diễn ra chiều 10/2, Phó Chủ tịch UBND TP Chử Xuân Dũng đề nghị quận Nam Từ Liêm phải tiếp tục xử lý nghiêm.

“Đối với bệnh nhân 2009, ngoài xử phạt hành chính, phải tiếp tục hoàn thiện hồ sơ bởi trường hợp này gây hậu quả nghiêm trọng, ảnh hưởng đời sống người dân trên địa bàn, ảnh hưởng kinh tế của TP khi phải lấy mẫu xét nghiệm toàn bộ cư dân chung cư và các trường hợp liên quan. Công an quận Nam Từ Liêm xét xét các căn cứ xem có đủ mức để truy tố, xử lý hình sự không” - Phó Chủ tịch UBND TP Chử Xuân Dũng nhấn mạnh.

Đối với trường hợp bệnh nhân 1722, Phó Chủ tịch UBND TP Chử Xuân Dũng cho biết sẽ giao cho Tổ truy vết của Ban Chỉ đạo phòng dịch TP phối hợp với Tổ Thông tin đáp ứng nhanh của Ban Chỉ đạo phòng dịch Trung ương để sử dụng biện pháp công nghệ làm rõ các giao dịch thông tin điện thoại giữa các bệnh nhân. Vì vậy, quận Nam Từ Liêm phải động viên bệnh nhân khai báo cụ thể, chính xác, không để dịch bệnh lây lan.

Theo các chuyên gia, ngành y tế đã thông tin về sự nguy hiểm của dịch Covid-19 và các biện pháp phòng dịch cũng như cách hạn chế lây lan dịch cho người khác. Do đó, các trường hợp “né” khai báo y tế, trốn tránh cách ly, hoặc các trường hợp bệnh nhân mắc Covid-19 khai báo gian dối, cố tình giấu lịch trình di chuyển khiến cơ quan chức năng khó khăn trong việc kiểm soát có thể làm lây lan dịch bệnh truyền nhiễm nguy hiểm.

Xử lý hình sự trường hợp khai báo y tế gian dối

Trao đổi với Báo Kinh tế & Đô thị, luật sư Nguyễn Ngọc Hùng - Trưởng Văn phòng Luật sư Kết Nối cho biết, ngày 30/3/2020, Hội đồng Thẩm phán TAND Tối cao đã gửi Công văn số 45/TANDTC-PC tới Chánh án TAND các cấp, Chánh án Tòa án Quân sự các cấp, Thủ trưởng các đơn vị thuộc TAND Tối cao về việc xét xử tội phạm liên quan đến phòng, chống dịch Covid-19 hướng dẫn chi tiết Điều 240 Bộ luật Hình sự về các tội lây lan dịch bệnh truyền nhiễm cho người.

Trong đó, Công văn số 45/TANDTC-PC quy định rất rõ ràng về các hành vi khách quan sẽ bị xử lý hình sự theo quy định tại Điều 240 Bộ luật Hình sự như: Không khai báo y tế, khai báo y tế không đầy đủ hoặc gian dối; Không tuân thủ quy định về cách ly; Từ chối, trốn tránh việc áp dụng biện pháp cách ly, cưỡng chế cách ly...

“Các trường hợp thuộc diện phải cách ly, buộc phải khai báo y tế nếu cố tình vi phạm chắc chắn phải đối diện với việc truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định tại Điều 240 Bộ luật Hình sự với mức hình phạt có thể lên đến 12 năm tù” - Luật sư Nguyễn Ngọc Hùng nhận định.

Mới đây, ngày 5/2/2021, Phó Chủ tịch Thường trực UBND TP Hà Nội Lê Hồng Sơn - Chủ tịch Hội đồng Phối hợp phổ biến, giáo dục pháp luật TP đã ban hành kế hoạch đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến pháp luật về xử lý vi phạm pháp luật trong phòng, chống dịch bệnh Covid-19 trên địa bàn Hà Nội; thông tin mức xử phạt đối với 15 hành vi vi phạm quy định phòng, chống dịch Covid-19.

Theo đó, đối với hành vi thứ 9: Người nào không khai báo y tế, khai báo không đầy đủ hoặc khai báo gian dối gây lây truyền dịch bệnh Covid-19 cho người khác bị xử lý theo Điều 240 Bộ luật Hình sự. Mức phạt tù tối đa đến 12 năm và còn có thể bị phạt tiền tối đa đến 100 triệu đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 1 - 5 năm.