[Cổ phiếu tuần này] Hưởng lợi từ FTA, thương chiến, cổ phiếu nào sẽ "dẫn sóng" ngành cảng biển?

Những hiệp định FTA có khả năng thúc đẩy tăng trưởng sản lượng hàng hóa qua các cảng biển của Việt Nam từ 12-15% trong các năm tới. Bên cạnh đó, thương chiến Mỹ - Trung cũng sẽ khiến ngành cảng biển thu được nhiều lợi ích.

I. Tổng quan về ngành cảng biển tại Việt Nam.

Tại Việt Nam, vận tải đường biển và đường thủy nội địa chiếm khoảng 22.5% tổng khối lượng hàng hóa vận tải. Vì vậy, ngành cảng biển đóng một vai trò quan trọng trong hoạt động logistic và thương mại. Theo Cục Hàng hải Việt Nam, sản lượng hàng qua cảng của Việt Nam đạt tốc độ tăng trưởng kép - CAGR 11% trong giai đoạn 2010-2018.

1. Tiềm năng khu vực giữa chiến tranh thương mại.

Với các mức thuế nhập khẩu mới, hàng hóa từ Trung Quốc đến Mỹ (và ngược lại) có thể sẽ tìm những điểm đến thay thế tốt hơn. Hơn nữa, các nhà sản xuất lớn có nhà máy đặt tại Trung Quốc cũng đang cân nhắc việc lập nhà máy mới tại các nước Đông Nam Á gần đó (như Việt Nam). Chiến lược này thậm chí có thể được chính các nhà sản xuất Trung Quốc sử dụng để thay đổi nguồn gốc sản phẩm xuất khẩu sang Mỹ nhằm tránh các loại thuế quan đánh lên hàng hóa Trung Quốc. Do đó, các tuyến vận tải trực tiếp từ Mỹ đến Trung Quốc có thể gặp khó khăn, nhưng nhu cầu vận tải sẽ không giảm mà sẽ chuyển dịch sang các tuyến khác. Nói cách khác, các nhà cung cấp logistic Đông Nam Á nói chung và các cảng biển trong khu vực này nói riêng có thể hưởng lợi từ sự kiện này.

2. Tiềm năng mạnh mẽ từ hoạt động thương mại.

Trong 3-5 năm tới, theo ước tính của chúng tôi, triển vọng hoạt động thương mại của Việt Nam sẽ vẫn khả quan. Các hiệp định thương mại tự do (FTA) đã và đang triển khai như VN-EAEU FTA, Việt Nam-Hàn Quốc (VNKFTA), Việt Nam-EU (EVFTA đã kết thúc đàm phán vào tháng 12/2015 và có hiệu lực vào năm 2019), Quan hệ Đối tác Kinh tế Toàn diện khu vực (RCEP - ASEAN+6 - đang đàm phán), v.v..., đặc biệt là CPTPP (TPP không có Mỹ, đã được chính thức ký vào ngày 14/1/2019 có thể thúc đẩy đáng kể hoạt động thương mại quốc tế giữa Việt Nam với các quốc gia khác.

Nói cách khác, các FTA có khả năng thúc đẩy tăng trưởng 12-15% hàng năm về sản lượng hàng hóa qua cảng của Việt Nam trong các năm tiếp theo. Mặc dù tiềm năng mỗi cảng sẽ phụ thuộc vào một vài yếu tố như đã đề cập ở trên nhưng sự tăng trưởng chung của ngành có thể sẽ tiếp tục mạnh mẽ ít nhất cho đến năm 2020.

II. Cạnh tranh phân hóa.

1. Khu vực miền Bắc:

Việc xây dựng cầu Bạch Đằng chia tách tiềm năng của các cảng ở sông Cấm thành hai hướng: các tàu lớn (10,000DWT) không thể tiếp cận các cảng thượng nguồn và phải di chuyển đến các cảng hạ nguồn. Điều này đã dẫn đến một cuộc cạnh tranh giá khốc liệt khi các cảng thượng nguồn liên tục hạ giá phí để giữ chân khách hàng. Tuy nhiên, sự cạnh tranh này đã giảm đáng kể từ đầu năm 2018 khi việc xây dựng cầu Bạch Đằng đi vào giai đoạn cuối và các quy định mới về phí dịch vụ cảng cũng đã được áp dụng tại Hải Phòng.

2. Khu vực miền Nam:

Tại thành phố Hồ Chí Minh, doanh nghiệp lớn nhất trong ngành là Tân Cảng Sài Gòn (Saigon New Port - mã SNP) - đơn vị vận hành và khai thác Cảng Cát Lái, chiếm lần lượt 89.6% và 32% số lượng hàng qua cảng của thành phố Hồ Chí Minh và Việt Nam trong năm.

Tại Vũng Tàu, chỉ có 3 trong số 20 cảng biển cung cấp dịch vụ cảng cho container và đang hoạt động ở mức 80-90% công suất thiết kế trong khi các cảng khác hoặc ở trong trạng thái “đóng băng” hoặc hoạt động ở mức 10-20% công suất thậm chí thấp hơn và phục vụ hàng rời thay vì container như thiết kế.

3. Khu vực miền Trung:

So với hai khu vực trên, thị trường miền Trung tương đối nhỏ (21% hàng rời khô và chỉ có 5% sản lượng container của Việt Nam) và chỉ tập trung ở một vài cảng. Hơn nữa, hầu hết các cảng đang cung cấp dịch vụ vận chuyển hàng hóa cho một số khu công nghiệp hoặc công ty lân cận. Mỗi cảng hầu như có thị trường riêng và mức cạnh tranh tương đối thấp so với các khu vực khác.

Tính chung trong 7 tháng năm 2019, kim ngạch hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam ước tính đạt 145.13 tỷ USD, tăng 7.5% so với cùng năm 2018. Thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam là Hoa Kỳ, EU, Trung Quốc,…

Dù vậy, vẫn có những rủi ro địa chính trị cần phải tính đến. Đáng kể nhất là việc các nhà hoạch định chính sách thương mại Mỹ và giới phân tích đánh giá rằng Việt Nam đang trở thành tuyến xuất khẩu miễn thuế của doanh nghiệp Trung Quốc sang Mỹ. Chúng tôi cho rằng dù kết quả kiểm tra thương mại có đúng hay không, vẫn có rủi ro rằng Mỹ sẽ đánh thuế vào hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam.

Trong các doanh nghiệp hạ nguồn, VSC và DVP là hai doanh nghiệp có tỷ suất lợi nhuận cao, tuy nhiên hiện tại đã đạt toàn dụng công suất và chưa có kế hoạch mở rộng trong thời gian tới. VSC có kế hoạch đầu tư cảng mới tại khu vực Lạch Huyện vào năm 2022 - 2023, tuy nhiên kế hoạch còn tương đối xa theo đánh giá của chúng tôi.

Đối với GMD, doanh nghiệp này có kế hoạch triển khai cảng Nam Đình Vũ giai đoạn 2 vào cuối năm 2019. Ngoài ra, GMD còn tái khởi động xây dựng cảng Gemalink tại khu vực Cái Mép để phục vụ cho chiến lược tăng trưởng dài hạn.

Kết lại, Chúng tôi khuyến nghị hai mã cổ phiếu GMD và VSC là cơ hội đáng để xem xét đầu tư trong năm nay.

Bài viết thể hiện quan điểm của tác giả, 24H Money không chịu trách nhiệm về những rủi ro NĐT gặp phải khi sử dụng thông tin trên trong hoạt động đầu tư. Mọi chi tiết liên hệ: Đỗ Minh Toàn - Công ty Cổ phần chứng khoán VPS - Hotline: 0327005509.