Cổ phiếu thép giảm vẫn chưa hết rủi ro

Vốn hóa giảm sâu

Trong những tháng cuối cùng năm ngoái, dù giá thép giảm 8% so với quý III trước đó và hàng tồn kho giá rẻ được tiêu thụ hết, nhưng vẫn là năm thành công rực rỡ của 3 doanh nghiệp thép tiêu biểu trên sàn HoSE: CTCP Tập đoàn Hòa Phát (HPG), CTCP Tập đoàn Hoa Sen (HSG) và CTCP Thép Nam Kim (NKG).

Theo thống kê, HPG ghi nhận lợi nhuận ròng 34.478 tỷ đồng (tăng 156,3%), HSG đạt 4.379 tỷ đồng (tăng 183,8%) và NKG đạt 2.225 tỷ đồng (tăng 654,2%). Kết quả kinh doanh đột biến cũng chính là yếu tố tạo nên sự bùng nổ của 3 mã CP này trong năm vừa qua. Cụ thể, HPG có thời điểm tăng lên gần 70.000 đồng/CP, trong khi HSG và NKG ngấp nghé mốc 60.000 đồng/CP.

Thế nhưng, mối quan ngại về triển vọng thị trường tiêu thụ thép ở mức thấp trong khi chi phí sản xuất đầu vào tăng cao, đã kéo giá CP thép lao dốc. Thống kê 17 doanh nghiệp thép đang niêm yết, vốn hóa của nhóm ngành này đã sụt giảm khoảng 4 tỷ USD nếu tính từ thời điểm đầu năm 2022 đến nay.

Dự báo khó khăn

Sau khi sụt giảm trong quý IV-2021, giá thép tăng 15% trong quý I năm nay do nhu cầu bị dồn nén vì đại dịch Covid-19. Tuy nhiên, sản lượng tiêu thụ thép thành phẩm trong nước (bao gồm thép xây dựng, tôn mạ và thép ống) trong tháng 4 và 5 lại giảm khoảng 32% so với cùng kỳ.

Nhu cầu yếu hơn đáng kể có thể do sự kết hợp của 3 yếu tố giá thép cao, cùng với sự gia tăng của các chi phí vật liệu xây dựng khác khiến hoạt động xây dựng bị đình trệ; lo ngại về việc giá thép tạo đỉnh khiến các nhà phân phối tạm dừng việc dự trữ hàng tồn kho; các chính sách quản lý siết chặt hơn dòng vốn vào lĩnh vực bất động sản.

Bên cạnh đó, kênh xuất khẩu có xu hướng chững lại trong những tháng gần đây, đặc biệt trong mảng tôn mạ, với sản lượng hàng tháng thấp hơn khoảng 30% so với mức đỉnh trong quý IV-2021. Sự sụt giảm về sản lượng như vậy do nhu cầu giảm ở các thị trường xuất khẩu chủ chốt, đặc biệt là Mỹ và EU, những thị trường từng chiếm 60-70% sản lượng xuất khẩu tôn mạ của Việt Nam.

Hiện các công ty tôn mạ như HSG và NKG đã nhận được đơn đặt hàng xuất khẩu thực hiện cho đến cuối tháng 7 và 8, với sản lượng khoảng 60.000 tấn/tháng. Tuy nhiên, việc các đơn hàng xuất khẩu trước 1-2 tháng cho thấy xu hướng chậm lại so với giai đoạn ký trước 3-4 tháng.

Thêm vào đó, xuất khẩu trong nửa cuối năm có thể bị ảnh hưởng tiêu cực từ các biện pháp bảo hộ EU áp đặt. EU gần đây đã bổ sung Việt Nam vào nhóm “các nước khác” với hạn ngạch nhập khẩu dành cho nhóm này là 2,1 triệu tấn thép mạ kẽm nhúng nóng (HDG). Theo EU, sản lượng xuất khẩu HDG của Việt Nam sang châu Âu ước đạt 979.000 tấn vào năm 2021. Với điều chỉnh này, xuất khẩu từ Việt Nam sang EU có thể sẽ giảm trong thời gian tới.

Với mặt hàng thép cán nóng (HRC), sau khi tăng vọt 56% do xung đột Nga-Ukraine, đã điều chỉnh khoảng 35% về dưới mức trước khi căng thẳng xảy ra. Giá HRC ở Trung Quốc và Mỹ cũng giảm 15-20% trong 3 tháng qua do ít hoạt động xây dựng và sản xuất hơn, trong bối cảnh lạm phát trên toàn thế giới. Đặc biệt, nhu cầu tiêu thụ suy yếu tại thị trường Trung Quốc trước tình hình giãn cách xã hội, thời tiết bất lợi và thị trường bất động sản tăng trưởng chậm lại do lãi suất tăng.

Áp lực lợi nhuận thấp

Giá CP thép hiện đã phản ánh được khá rõ quá trình tạo đỉnh và điều chỉnh của giá thép. Với mức định giá hiện tại, rủi ro giảm giá không còn lớn như giai đoạn trước, đặc biệt đối với NĐT dài hạn. Tuy nhiên, đà tăng cũng có thể bị giới hạn trong giao dịch ngắn hạn, khi định giá chịu áp lực lớn từ lợi nhuận thấp và khả năng giá thép biến động trong những quý tới.

Dù tỷ suất lợi nhuận có thể bị kìm hãm trong ngắn hạn nhưng vẫn sẽ cao hơn mức đáy ghi nhận được trong năm 2018-2019, do nợ của các doanh nghiệp thép đã giảm xuống mức an toàn hơn nhiều so với giai đoạn trước.