Cổ phiếu ngành y triển vọng vẫn sáng sủa nhưng rủi ro bị thâu tóm là rất lớn

Ngành y tế và dược phẩm Việt Nam có tiềm năng phát triển lớn bởi thu nhập và mức sống của người dân ngày càng gia tăng.

Theo báo cáo của Fitch Solution, thị trường dược phẩm Việt Nam có thể đạt mức tăng trưởng 11% trong giai đoạn 2021-2026, từ 7,7 tỉ đô la Mỹ năm 2021 lên 16,1 tỉ đô la năm 2026. Việt Nam đang ở thời kỳ dân số vàng, tốc độ già hóa sẽ diễn ra nhanh, mở ra triển vọng tăng trưởng cho ngành dược.

Tuy nhiên, chính những vấn đề đặc thù trong cấu trúc ngành nghề đã khiến cho các doanh nghiệp dược phẩm và các doanh nghiệp y tế nói chung ở Việt Nam gặp rất nhiều khó khăn để phát triển mặc dù có một nền tảng rất lớn từ đặc điểm thị trường.

Chính bởi tiềm năng tăng trưởng và thị trường còn nhiều phân mảnh nên các doanh nghiệp dược phẩm Việt Nam đang trở thành mục tiêu của rất nhiều doanh nghiệp dược nước ngoài muốn thâm nhập thị trường. Do đặc thù và tiềm năng của ngành dược, thâu tóm doanh nghiệp nội là bước đi nhanh và hiệu quả nhất của các đối tác ngoại. Từ năm 2016 đến nay, các tập đoàn đến từ EU, Nhật Bản, Mỹ đã chi ra hơn 12.000 tỉ đồng để nắm quyền chi phối và có ảnh hưởng lớn đến các công ty dược nổi tiếng của Việt Nam.

Theo Công ty Chứng khoán Sài Gòn (SSI), tổng giá trị M&A năm 2020 ước đạt 1.680 tỉ đồng, với sự tham gia của nhiều nhà đầu tư ngoại như Tập đoàn SK (Hàn Quốc) mua 25% cổ phần của CTCP Dược phẩm Imexpharm (IMP), ASKA (Nhật Bản) sở hữu 25% CTCP Dược phẩm Hà Tây (DHT), hay Stada (Đức) nâng sở hữu tại CTCP Pymepharco (PME) từ 70% lên 76%. Đầu năm 2021, SK Investment Vina III thuộc SK Group trở thành cổ đông lớn nhất tại Imexpharm, sở hữu 29,22% cổ phần. Trước đó, nhiều doanh nghiệp dược có tên tuổi trong nước cũng đã bị thâu tóm bởi các tập đoàn quốc tế. Đơn cử, Abbott (Mỹ) sở hữu 51% cổ phần tại CTCP Xuất nhập khẩu Y tế Domesco (DMC). CTCP Dược Hậu Giang (DHG) cũng đã trở thành công ty con của Tập đoàn Taiso (Nhật Bản).

Thị trường chứng khoán trong dài hạn luôn là một phong vũ biểu của nền kinh tế cũng như thể hiện mức hấp dẫn của các ngành nghề khác nhau. Mức tăng trưởng của ngành dược ở Việt Nam khác biệt so với các nước đã phản ánh nền tảng trong năng lực cạnh tranh của nước ta so với các nước.