Cổ phiếu bị hủy niêm yết - Lời cảnh tỉnh với các nhà đầu tư

Tính từ đầu năm 2022 đến nay, hàng chục mã cổ phiếu đã bị hủy niêm yết bắt buộc trên cả hai sàn HOSE và HNX...

Đơn cử có thể kể đến cổ phiếu ROS của Công ty CP Xây dựng FLC Faros bị huỷ niêm yết trên sàn HOSE vào đầu tháng 9/2022 do vi phạm nghiêm trọng nghĩa vụ công bố thông tin và các trường hợp khác mà Sở Giao dịch Chứng khoán hoặc Ủy ban Chứng khoán Nhà nước xét thấy cần thiết phải hủy niêm yết nhằm bảo vệ quyền lợi của nhà đầu tư theo quy định tại Điểm o Khoản 1 Điều 120 Nghị định 155/2020. Thậm chí, cổ phiếu không thể chuyển sang giao dịch trên sàn UPCoM, do Sở Giao dịch chứng khoán Hà Nội (HNX) quản lý, vì chưa khắc phục được các vi phạm đang tồn tại.

Tương tự, cổ phiếu FLC của Công ty cổ phần Tập đoàn FLC bị huỷ niêm yết bắt buộc theo quy định tại khoản 1, điều 120, Nghị định 155. Trước đó, cổ phiếu này bị Sở Giao dịch chứng khoán TPHCM (HOSE) chuyển từ diện hạn chế giao dịch sang đình chỉ giao dịch vào đầu tháng 9/2022 do liên tục vi phạm quy định công bố thông tin. Cụ thể, doanh nghiệp chưa tổ chức cuộc họp đại hội đồng cổ đông thường niên, chưa công bố báo cáo tài chính kiểm toán 2021 và chưa chọn được đơn vị kiểm toán báo cáo tài chính năm 2022. Từ đó đến nay, FLC vẫn chưa thể thực hiện các công việc này.

Khác với ROS và FLC, cổ phiếu ACM của Công ty CP Tập đoàn Khoáng sản Á Cường bị hủy niêm yết tại HNX do bị tổ chức kiểm toán từ chối cho ý kiến đối với báo cáo tài chính năm 2020. Doanh nghiệp liên tục vi phạm các quy định về vi phạm công bố thông tin trên thị trường chứng khoán và không khắc phục được nguyên nhân dẫn đến việc bị đưa vào diện cảnh báo, kiểm soát, hạn chế giao dịch.

Còn các cổ phiếu gồm PXS, C92, APP, ACM, VIE, HPM, PDC, SD2, PHP, LCM… bị hủy niêm yết bắt buộc trong năm 2022 do kiểm toán có ý kiến ngoại trừ đối với báo cáo tài chính 3 năm liên tiếp gồm 2019, 2020, 2021.

Bên cạnh những cổ phiếu trên, không ít doanh nghiệp đối mặt với nguy cơ huỷ niêm yết bắt buộc trong năm 2023 do ghi nhận kết quả kinh doanh thua lỗ 3 năm liên tiếp 2020, 2021, 2022 như SII của Công ty cổ phần Hạ tầng nước Sài Gòn, HOT của Công ty cổ phần Du lịch Dịch vụ Hội An, HVN của VietnamAirlines, L35 của Công ty cổ phần Cơ khí lắp máy Lilama…

Theo ông Đỗ Bảo Ngọc, Phó tổng giám đốc Công ty Chứng khoán Kiến thiết Việt Nam, tại bất kỳ thời điểm nào mà có nhiều doanh nghiệp phải rời sàn niêm yết vì vi phạm các quy định là hợp lý, cho thấy tính nghiêm minh của pháp luật.

Cụ thể, thị trường chứng khoán luôn diễn ra quá trình sàng lọc các doanh nghiệp theo thời gian nên doanh nghiệp có hoạt động tốt, tuân thủ pháp luật về chứng khoán mới đủ các điều kiện để niêm yết lâu dài.

Với các doanh nghiệp không đáp ứng các yêu cầu, quy định tối thiểu của pháp luật thì việc loại cổ phiếu của họ khỏi sàn niêm yết sẽ góp phần giảm rủi ro cho các nhà đầu tư mới, giúp họ tránh mua phải những cổ phiếu của công ty “kém chất lượng” trong giai đoạn hiểu biết về thị trường còn hạn chế, chưa tích lũy đủ kinh nghiệm và kiến thức để đánh giá được chất lượng doanh nghiệp khi đầu tư hoặc đầu cơ chứng khoán.

Đồng quan điểm, ông Nguyễn Kim Long, Giám đốc Luật và Kiểm soát Tuân thủ Công ty cổ phần Chứng khoán SSI, cho rằng việc huỷ niêm yết với các cổ phiếu vi phạm cho thấy sự cương quyết của các cơ quan quản lý với các sai phạm trên thị trường chứng khoán. Về phía các công ty niêm yết, sự kiện hủy niêm yết với một số cổ phiếu với lý do vi phạm nghiêm trọng nghĩa vụ công bố thông tin là bài học sâu sắc trong ý thức tuân thủ pháp luật và sự minh bạch thông tin đối với nhà đầu tư.

Nhà đầu tư cần thực sự tỉnh táo

Theo luật sư Nguyễn Thanh Hà, Chủ tịch Công ty Luật SBLAW, cho biết có hai trường hợp xảy ra sau khi cổ phiếu bị hủy niêm yết. Với trường hợp cổ phiếu chuyển từ Sở giao dịch lớn (HOSE, HNX) xuống thị trường UpCoM thì cổ phiếu vẫn được đăng ký giao dịch để duy trì thanh khoản. Doanh nghiệp có cổ phiếu bị hủy niêm yết bắt buộc chỉ được đăng ký niêm yết trở lại sau khi giao dịch tối thiểu hai năm trên UPCOM và thực hiện đầy đủ nghĩa vụ của tổ chức niêm yết.

Với trường hợp cổ phiếu hủy niêm yết không chuyển sàn, nhà đầu tư rất khó để chuyển nhượng. Lúc này có 2 hình thức để bảo vệ quyền lợi nhà đầu tư, gồm: công ty phát hành cổ phiếu phải bỏ tiền mua lại số cổ phiếu này; Ủy ban Chứng khoán Nhà nước sẽ yêu cầu chuyển cổ phiếu đó lên sàn giao dịch không chính thức hoặc thứ cấp để nhà đầu tư có thể tiếp tục bán cổ phiếu.

“Cổ phiếu bị hủy niêm yết không đồng nghĩa với việc không còn giá trị. Nhà đầu tư nên tìm hiểu hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp xem có khả năng phục hồi hay không”, luật sư Nguyễn Thanh Hà khuyến nghị.

Để hạn chế rủi ro khi tham gia thị trường, ông Vũ Đức Tiến, Tổng giám đốc Công ty chứng khoán SHS, khuyến nghị các nhà đầu tư cá nhân nên trang thị thêm kiến thức, hiểu biết về thị trường và nền tảng doanh nghiệp. Theo đó, quyết định mua, bán cổ phiếu cần dựa trên ba yếu tố: uy tín của lãnh đạo doanh nghiệp, triển vọng ngành nghề, cơ hội chung trên thị trường.

Ba yếu tố này, theo ông Tiến, giúp nhà đầu tư định giá doanh nghiệp và xác định mức tham chiếu cho cổ phiếu. Đây là cơ sở để nhà đầu tư cộng hoặc trừ phần trăm giá trị cổ phiếu theo mức độ quan tâm thị trường.

Đồng quan điểm, ông Nguyễn Kim Long cho rằng nhà đầu tư cần cẩn trọng trong việc lựa chọn công ty, xem xét khả năng tuân thủ chặt chẽ các quy định của pháp luật nói chung, tuân thủ quy định về công bố thông tin nói riêng cũng như cần tìm hiểu thông tin ý thức tuân thủ pháp luật của những người điều hành các công ty (Chủ tịch, Tổng giám đốc) nhằm đánh giá uy tín của công ty và quản trị rủi ro trong việc đầu tư.

“Sự công khai, minh bạch trong công bố thông tin và ý thức tuân thủ pháp luật nên là những tiêu chí quan trọng khi nhà đầu tư lựa chọn công ty để đầu tư bên cạnh các tiêu chí về kết quả kinh doanh, tiềm năng tăng trưởng”, ông Long cho biết.