Cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước tiến độ vẫn “ì ạch”

Hoạt động cổ phần hóa, thoái vốn tại các doanh nghiệp nhà nước đã ở trạng thái “đóng băng” trong một vài năm trở lại đây do các nút thắt về pháp lý.

Tuy vậy, trong bối cảnh hiện tại, khi sức cầu trên thị trường chứng khoán đang rất mạnh cũng như nhu cầu huy động vốn cho ngân sách nhà nước ngày càng lớn thì vấn đề trên lại một lần nữa “nóng” trở lại, buộc các cơ quan quản lý phải sớm vào cuộc để tháo gỡ.

Trên thực tế, các báo cáo tổng kết đều cho thấy hoạt động cổ phần hóa, thoái vốn thời gian qua thu được kết quả rất khiêm tốn. Cụ thể, theo số liệu của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, lũy kế giai đoạn 2016-2020, có 180 doanh nghiệp được cấp có thẩm quyền phê duyệt phương án cổ phần hóa với tổng giá trị doanh nghiệp gần 490.000 tỉ đồng, trong đó, giá trị vốn nhà nước gần 234.000 tỉ đồng.

Tuy nhiên, trong số này, chỉ có 39 doanh nghiệp thuộc danh mục cổ phần hóa được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, nghĩa là nhiệm vụ cổ phần hóa mới đạt khoảng 30% kế hoạch đề ra.

Các nhà quản lý và doanh nghiệp khó có thể “đổ lỗi” rằng bối cảnh thị trường không thuận lợi nhằm giải thích cho nguyên nhân chậm trễ trong việc cổ phần hóa, thoái vốn của mình.

Tuy nhiên, đến cuối năm 2020, chỉ triển khai thoái vốn được tại 106 doanh nghiệp, với tổng giá trị thoái vốn gần 6.500 tỉ đồng, đạt 30% về số lượng và 11% tổng giá trị vốn phải thoái theo kế hoạch. Về cơ bản, tiến trình cổ phần hóa, thoái vốn cho đến thời điểm này mới đi qua được nửa chặng đường.Về thoái vốn nhà nước tại doanh nghiệp, theo kế hoạch, cũng trong giai đoạn 2016-2020, cả nước phải thực hiện thoái vốn tại 348 doanh nghiệp với tổng giá trị vốn nhà nước theo sổ sách khoảng hơn 60.000 tỉ đồng.

Những tháng đầu năm 2021, tiến độ cổ phần hóa, thoái vốn tiếp tục chậm. Cục Tài chính doanh nghiệp (Bộ Tài chính) cho biết, trong tháng 4, cục đã nhận được báo cáo phê duyệt phương án cổ phần hóa của hai doanh nghiệp thuộc Tổng công ty Lương thực Miền Bắc với tổng giá trị doanh nghiệp 202 tỉ đồng.

Trước đó, trong quí 1-2021, các đơn vị vẫn tiếp tục triển khai xác định giá trị doanh nghiệp để cổ phần hóa theo quy định, nhưng số lượng không nhiều. Trong đó, nổi bật là Tổng công ty Phát điện 2 phối hợp Sở Giao dịch chứng khoán TPHCM tổ chức bán đấu giá cổ phần lần đầu ra công chúng với số lượng hơn 580 triệu cổ phần với giá khởi điểm 24.520 đồng/cổ phần.

Tuy nhiên, chỉ có 262.500 cổ phần được giao dịch, tương đương 0,045% tổng số cổ phần bán ra. Về thoái vốn, lũy kế bốn tháng đầu năm, tổng giá trị thoái mới đạt 286,6 tỉ đồng, thu về 2.165 tỉ đồng.