Cơ chế đấu thầu có thể ‘làm khó’ nhà đầu tư điện gió ngoài khơi

Nếu áp dụng ngay cơ chế đấu thầu cho các dự án điện gió ngoài khơi thay vì có lộ trình thực hiện giá FIT sẽ khiến nhà đầu tư gặp không ít rủi ro và kém thu hút vào lĩnh vực này.

Thông tin được nêu ra trong buổi trao đổi trực tuyến về điện gió ngoài khơi với chủ đề "Xu hướng phát triển, lợi ích và cơ chế giá" do Hội đồng Năng lượng Gió Toàn cầu (GWEC) tổ chức ngày 11-6.

Bà Liming Qiao - Giám đốc khu vực châu Á của EWEC - cho hay trong gần 10 năm qua, giá sản xuất điện từ nguồn điện gió ngoài khơi đã giảm tới 70% và dự kiến sẽ tiếp tục giảm trong thời gian tới nhờ sự cải tiến công nghệ, nâng cao hiệu suất…

Điểm mạnh của điện gió ngoài khơi là hiệu suất (hệ số công suất) rất cao, gấp đôi điện mặt trời, cao hơn điện gió trên bờ và tương đương điện khí (hiệu suất khoảng 29-52%).

Công nghệ mới cũng giúp tăng hiệu suất thêm 2,5% mỗi năm, nên điện gió ngoài khơi có thể chạy phụ tải nền với nguồn khá ổn định, nhu cầu điều tiết điện lực bù cho thay đổi công suất là rất thấp.

"Sản lượng dự kiến cho điện gió ngoài khơi ở Tổng sơ đồ điện VII có thể cao hơn, Việt Nam hoàn toàn có thể đạt mục tiêu 10GW trước năm 2030, song cần có cơ chế tương ứng. Chúng tôi ủng hộ nhà nước thực hiện cơ chế giá theo hướng đấu thầu nhưng cần có giai đoạn chuyển tiếp trên cơ sở thực hiện cơ chế hỗ trợ. Ví dụ như ban đầu thực hiện theo giá cố định (giá FIT) cho khoảng 4-5 GW đầu tiên", bà Liming nói.

Ông Sebastian Hald Buhl, Giám đốc quốc gia của Tập đoàn năng lượng Ørsted (Đan Mạch), cho rằng không phải cứ thực hiện cơ chế đấu thầu ngay là có mức giá thấp hơn giá FIT. Thậm chí, nếu không có giai đoạn chuyển tiếp từ giá FIT chuyển sang cơ chế đấu thầu, giá điện có thể tăng cao hơn.

Bởi theo ông, việc đầu tư của ngành điện gió ngoài khơi rất phức tạp, cần có sự hợp tác giữa các nhà phát triển dự án và chính quyền, xây dựng được chuỗi cung ứng ngay tại địa phương. Đó là quá trình cần nhiều sự đầu tư, mỗi bên phải học hỏi, tích lũy kinh nghiệm, nên cơ chế giá gắn với việc đầu tư theo từng giai đoạn, chuyển từ FIT sang thực hiện đấu thầu, sẽ giúp cho các bên liên quan có thêm thời gian học hỏi, tăng thêm kinh nghiệm.

Ông cho rằng với nhu cầu thiết bị cho lĩnh vực điện gió ngoài khơi, các nhà sản xuất, cung ứng linh phụ kiện có thể chuyển hướng đầu tư sang lĩnh vực này để cung ứng thiết bị. Tuy vậy, việc đầu tư đòi hỏi quy mô vốn lớn, thời gian hoàn vốn, nên họ cần được đảm bảo bằng đầu ra ổn định từ các nhà đầu tư điện gió.

Trong khi đó, các nhà đầu tư điện gió ngoài khơi cần có một sự ổn định ban đầu, với cơ chế khuyến khích từ giá FIT để yên tâm đầu tư hơn. Sau khi thị trường đã phát triển ở quy mô nhất định, Chính phủ đánh giá chính sách và có thể chuyển tiếp sang cơ chế giá mới khi phù hợp.

Còn theo bà Maya Malik, Giám đốc cấp cao COP, Tổng giám đốc Công ty Cổ phần Phát triển dự án điện gió La Gàn, nếu triển khai ngay cơ chế đấu thầu, cần phải đảm bảo có mức giá thấp.

Tuy vậy, ở Việt Nam hiện nay không có chuỗi cung ứng cho đầu tư điện gió, các chính sách chưa rõ ràng, việc sử dụng hợp đồng mua bán điện để vay vốn cũng rất khó, nên sẽ làm khó nhà đầu tư trong việc tính toán tài chính cho dự án nếu triển khai ngay cơ chế đấu thầu.