Chuyện lạ tại Uganda: Người càng béo càng dễ vay tiền

Ở những quốc gia giàu có nhất thế giới, người càng giàu thì càng có xu hướng gầy đi. Thế nhưng, ở Uganda, một trong những nền kinh tế nghèo nhất toàn cầu, nơi gần 50% dân chúng chẳng đủ ăn hàng ngày thì béo phì và thừa cân lại là minh chứng rõ nét nhất cho sự giàu có, theo New York Times (NYT).

Báo cáo của “The American Economic Review” cho thấy không chỉ vì thiếu lương thực nên béo phì trở thành biểu tượng của giàu có tại Uganda mà khả năng thu thập thông tin tại nền kinh tế này cũng là hữu hạn với giới ngân hàng. Trong bối cảnh đó, các nhân viên tín dụng thường phải dựa vào bất kỳ dấu hiệu nào mà họ cho là đáng tin cậy để thực hiện nghiệp vụ.

Elisa Macchi, Phó Giáo sư kinh tế tại Đại học Brown, cho biết: “Với việc thu thập thông tin khó khăn tại những nước nghèo thì nhận định sự giàu có thông qua béo phì là một phương pháp trở nên khá phổ biến khi đánh giá khả năng tín dụng của cá nhân”.

Trong nghiên cứu gần đây nhất của bà Macchi với 238 nhân viên tín dụng ở 146 tổ chức tài chính tại thủ đô Kampala-Uganda, vị phó giáo sư này đã đề nghị mọi người xét duyệt các hồ sơ tín dụng có gắn kèm ảnh chân dung.

Đây là một quy trình khá thông thường tại Uganda khi gắn kèm ảnh chân dung vào hồ sơ và bà Macchi phát hiện ra rằng những người béo phì sẽ làm gia tăng 60% khả năng vay vốn, tương đương với những trường hợp có sở hữu xe khi nộp đơn xin tín dụng.

Trong lịch sử, sự béo tốt được đánh giá rất cao ở một số vùng Châu Phi cận sa mạc Sahara. Thậm chí, một số khu vực như Mauritania từng nổi tiếng với việc ép các cô gái ăn nhiều để trở nên béo tốt, qua đó dễ lấy chồng hơn.

Hình ảnh béo tốt tại những khu vực này không chỉ thể hiện sự giàu có mà còn trở thành một văn hóa lý tưởng trong xã hội.

Tuy nhiên, sự gia nhập của những loại thực phẩm giá rẻ, chế biến sẵn có ít giá trị dinh dưỡng nhưng lại gây tăng cân đã làm đảo lộn mọi thứ. Béo phí đang trở thành một nguy cơ sức khỏe đáng lo ngại ở Châu Phi khi người dân ăn nhiều thực phẩm ít giá trị dinh dưỡng cho đỡ đói nhưng lại gây thừa cân nặng.

Ngoài ra, sự phát triển kinh tế, đô thị hóa, hạ tầng giao thông đi lên khiến các hoạt động thể chất suy giảm.

“Châu Phi đang đối mặt với tình trạng béo phì-thừa cân ngày một gia tăng. Nếu không được kiểm soát thì hàng triệu người, bao gồm cả trẻ nhỏ, có nguy cơ chết sớm vì sức khỏe kém do béo phì”, giám đốc Matshidiso Moeti của Tổ chức y tế thế giới (WHO) chi nhánh Châu Phi cảnh báo.

Hàng loạt các nghiên cứu gần đây cho thấy béo phì khiến con người dễ mắc bệnh hơn và cũng dễ dính dịch Covid-19 trong mùa đại dịch.

Chính bởi vậy mà WHO đang làm việc tích cực với Kenya, Tanzania và Uganda để phát triển các chương trình ăn uống, sinh hoạt lành mạnh, xóa bỏ tư tưởng càng béo càng tốt, càng béo càng giàu của người dân.

Bất chấp điều đó, tờ NYT cho biết quan điểm cố hữu béo là giàu, là hấp dẫn vẫn in sâu trong xã hội Châu Phi khiến các chương trình cải thiện sức khỏe cộng đồng diễn ra rất khó khăn. Thêm vào đó, việc thiếu lương thực khiến những người nghèo không có nhiều lựa chọn ngoài những thực phẩm rẻ tiền ít dinh dưỡng nhưng nhiều chất béo.