11/07/2020 Cập nhật ĐHCĐ 2024

Chuyên gia Mỹ: Cần sớm nâng quan hệ Việt - Mỹ lên Đối tác chiến lược toàn diện

Theo chuyên gia, việc bình thường hóa quan hệ Việt - Mỹ mở ra con đường hợp tác mạnh mẽ, đồng thời 2 nước cần nâng cấp quan hệ lên Đối tác chiến lược toàn diện.

Từ cựu thù trở thành đối tác tin cậy

Đêm 11/7/1995 (giờ Mỹ), Kênh truyền hình BBC phát chương trình đặc biệt truyền đi hình ảnh Tổng thống Bill Clinton đọc tuyên bố bình thường hóa quan hệ ngoại giao với Việt Nam. Tại Hà Nội, sáng 12/7 (giờ Việt Nam), Thủ tướng Võ Văn Kiệt đọc tuyên bố bình thường hóa quan hệ ngoại giao giữa Việt Nam và Mỹ.

Những tuyên bố đó gác lại quá khứ đau thương phía sau, mở ra một chương mới trong lịch sử quan hệ giữa 2 quốc gia từng là cựu thù. 25 năm trôi qua, mối quan hệ đó tiếp tục lớn mạnh, phát triển trên nhiều phương diện, mà nổi bật là an ninh quốc phòng.

Chia sẻ với VTC News, ông James Holmes, giáo sư về chiến lược tại Đại học Hải chiến Hoa Kỳ cho biết: “Tôi luôn hoan nghênh việc 2 nước bình thường hóa quan hệ và tôi cũng có vài người bạn Việt Nam kể từ đó”.

Theo ông James Holmes, sự phát triển trong quan hệ hiện nay giữa Việt Nam và Mỹ cho thấy hòa bình lâu dài giữa 2 quốc gia từng là cựu thù là hoàn toàn có thể.

Giáo sư Đại học Hải chiến Hoa Kỳ nói ông không rõ người Việt Nam nhớ về cuộc chiến trong quá khứ như thế nào, nhưng bản thân ông chưa bao giờ nghe ai đó ở Mỹ bày tỏ sự thù địch với Việt Nam.

Đồng quan điểm trên, ông James Borton, chuyên gia tại Trung tâm Ngoại giao Khoa học Đại học Tufts (Mỹ) cho VTC News biết, sau hơn 45 năm kể từ khi kết thúc chiến tranh, đặc biệt là sau thời điểm 2 nước bình thường hóa, quan hệ giữa Mỹ - Việt đã trải qua những biến đổi phi thường. Hiện 2 cựu thù là bạn bè và tìm cách vượt qua lịch sử để tạo ra con đường hợp tác mới.

Theo đó, một chương quan trọng trong đó là hợp tác quân sự, quốc phòng, lĩnh vực mà 2 nước đã xích lại gần nhau hơn trong nhiều năm qua.

Những minh chứng cụ thể là vào tháng 5/2016, cựu Tổng thống Barack Obama gỡ bỏ lệnh cấm vũ khí sát thương với Việt Nam. Sau đó, Mỹ chuyển giao nhiều khí tài cho Việt Nam, mà nổi bật là tàu tuần tra lớp Hamilton và các tàu tuần duyên mới. Washington cũng bán trinh sát cơ không người lái ScanEagle cho Việt Nam.

Trong các năm 2018-2019, Việt Nam hồi hương hài cốt của quân nhân Mỹ trong chiến tranh. Cùng với đó, 2 nước cùng hợp tác xử lý chất độc dioxin từ thời chiến tranh để lại tại sân bay Biên Hòa hay sân bay Đà Nẵng.

Nâng cấp quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện năm 2021?

Giáo sư James Holmes tin rằng Việt Nam và Mỹ đang có mối quan tâm chung là tự do hàng hải ở Biển Đông, trong bối cảnh các quyền tự do hàng hải của Việt Nam theo luật biển đang bị thách thức.

Trong khi đó, ông James Borton nhận định, sự trỗi dậy và gia tăng các hành vi gây hấn trên biển đang kéo Việt Nam và Mỹ tới gần nhau.

Chuyên gia Mỹ dẫn nội dung Sách trắng Quốc phòng Việt Nam những năm gần đây khẳng định, Việt Nam đang cho thấy khả năng sẵn sàng theo đuổi các mối quan hệ quân sự mạnh mẽ hơn với các đối tác nước ngoài, khi Trung Quốc gia tăng các thách thức trên Biển Đông. Đồng thời Hà Nội sẵn sàng tham gia vào các cơ chế hợp tác quốc phòng và an ninh, đặc biệt là ở khu vực Ấn Độ - Thái Bình Dương.

Chuyên gia James Borton:

Không loại trừ khả năng vào năm 2021, Việt Nam có thể sẽ nâng quan hệ với Mỹ thành Đối tác chiến lược toàn diện.

Theo chuyên gia, điều này mở ra cánh cửa rộng mở cho Việt Nam trong việc phát triển quan hệ quốc phòng cần thiết và phù hợp với các nước khác, đặc biệt là Mỹ.

Bên cạnh đó, mối quan hệ song phương của Việt Nam với Trung Quốc sẽ có ảnh hưởng trực tiếp tới khả năng nâng cấp quan hệ Việt-Mỹ lên thành đối tác chiến lược.

Ông Borton tin rằng, điều này nếu xảy ra sẽ giúp củng cố chiến lược “Ấn Độ - Thái Bình Dương mở rộng” của Mỹ, giữ cho khu vực này tự do, cởi mở, tránh khỏi sự ép buộc từ các hành động và mối đe dọa lặp đi lặp lại trên Biển Đông.

Ngoài ra, việc Mỹ trở thành Đối tác chiến lược toàn diện với Việt Nam sẽ khiến Trung Quốc thận trọng hơn khi thực hiện các hành vi khiêu khích trên Biển Đông.

Đẩy mạnh quan hệ quốc phòng Việt - Mỹ

Trong 25 năm qua, những cuộc tiếp xúc song phương, trao đổi đoàn các cấp, duy trì các cơ chế đối thoại thời gian qua giữa 2 bên cho thấy cả Việt Nam và Mỹ đều đang muốn thúc đẩy hơn nữa quan hệ hợp tác quốc phòng song phương.

Theo chuyên gia James Borton, để làm sâu sắc, thực chất và hiệu quả hơn nữa quan hệ 2 bên, yếu tố cốt lõi là tiếp tục phát triển các bước xây dựng lòng tin giữa 2 quốc gia.

Theo chuyên gia, một trong những cách thức đơn giản nhưng hiệu quả là thúc đẩy sự tin tưởng lẫn nhau, tập trung vào các vấn đề an ninh phi truyền thống như tăng các chuyến thăm cảng, thiết lập các cuộc trao đổi liên tục và các nỗ lực chung để giải quyết các vấn đề như khủng bố, biến đổi khí hậu, cướp biển hàng hải, cứu trợ y tế trong đại dịch và thảm họa môi trường.

Trong khi đó, nhận định và tương lai quan hệ Việt-Mỹ, ông James Homes cho rằng chưa thể khẳng định Việt Nam và Mỹ sẽ hợp tác chặt chẽ để đối phó với hàng loạt thách thức như hiện nay, nhưng ít nhất nền tảng từ việc bình thường hóa đang khiến điều đó trở nên khả thi.