Chuyên gia khuyến nghị NHNN tiếp tục duy trì lãi suất USD ở mức 0%

Phát biểu tại cuộc họp với các chuyên gia kinh tế để trao đổi về chính sách ngoại tệ và lãi suất tiền gửi bằng USD, Phó Thống đốc Phạm Thanh Hà cho biết việc áp dụng chính sách lãi suất USD 0% là một trong các giải pháp đồng bộ mà Ngân hàng Nhà nước (NHNN) triển khai để ổn định thị trường ngoại hối, neo kỳ vọng tỷ giá và nâng cao vị thế VND.

Cụ thể, NHNN đã áp dụng trần lãi suất tiền gửi USD 1%/năm đối với tổ chức vào năm 2010 và 3%/năm đối với cá nhân năm 2011, sau đó điều chỉnh giảm dần về mức 0%/năm từ cuối năm 2015.

Theo Phó Thống đốc, nhờ chính sách này, tỷ giá và thị trường ngoại hối ổn định. Tỷ lệ đô la hóa trong nền kinh tế giảm mạnh (tiền gửi ngoại tệ/tổng phương tiện thanh toán giảm từ mức 11,06% năm 2014 xuống khoảng 6,05% tính đến tháng 6/2024; tín dụng ngoại tệ/tổng tín dụng có xu hướng đi xuống).

Từ 2016 đến nay, NHNN mua ròng khoảng 48,2 tỷ USD từ các TCTD bổ sung dự trữ ngoại hối (trong đó tính riêng từ 2016 đến 2021, NHNN mua ròng khoảng 71 tỷ USD từ các TCTD).

Đồng thời, lạm phát giảm từ hai con số xuống một con số và duy trì ở mức thấp, nâng tầm giá trị VND và chuyển hóa nguồn lực USD trong dân thành nguồn vốn phục vụ nền kinh tế.

Bên cạnh đó, qua hoạt động chống đô la hóa đã từng bước chuyển dịch quan hệ huy động - cho vay sang quan hệ mua- bán ngoại tệ, nâng cao vị thế VND.

Nguồn huy động ngoại tệ đáp ứng nhu cầu sử dụng ngoại tệ trong nước, thể hiện qua hệ số tín dụng/huy động ngoại tệ dưới 100% và giảm đều qua các năm từ 77,43% năm 2016 xuống 52,65% vào tháng 6/2024.

Trao đổi tại cuộc họp, các chuyên gia kinh tế cũng đánh giá cao NHNN về các biện pháp chống đô la hóa. Theo TS. Võ Trí Thành, việc kiên định duy trì mức lãi suất 0% đối với USD đã trở thành giải pháp hỗ trợ hiệu quả cho mục tiêu ổn định tỷ giá, kiểm soát lạm phát và tăng giá trị VND, đặc biệt trong bối cảnh hiện nay khi nước ta đã chuyển sang một vị thế mới.

Chung nhận định, TS. Trương Văn Phước cho rằng, có được những kết quả tích cực trong ổn định kinh tế vĩ mô, một phần nhờ vào việc hạn chế đô la hoá.

Theo TS. Lê Xuân Nghĩa, NHNN ngay từ ban đầu đã có kế hoạch và lộ trình rõ ràng đối với việc duy trì hướng đến đưa lãi suất USD về 0%.

Mặc dù còn tồn tại một vài bất cập, song những khó khăn này có thể điều chỉnh được và nhìn chung, công tác điều hành chính sách lãi suất và ngoại hối của NHNN đã cho thấy tác động tích cực đến nền kinh tế vĩ mô. Ông Nghĩa kiến nghị, NHNN cần tiếp tục duy trì và thực hiện đánh giá toàn diện chính sách này trong thời gian tới.

Chung quan điểm trên, chuyên gia kinh tế Nguyễn Xuân Thành nêu ba lý do để duy trì lãi suất USD ở mức 0%. Đầu tiên, trong ngắn hạn, nếu thay đổi lãi suất USD thì thị trường sẽ nhìn nhận như một giải pháp tình thế, sẽ có tác động tiêu cực.

Ngoài ra, trong trung hạn, khi Fed đưa lãi suất về khoảng 2% thì lãi suất USD liên ngân hàng ở mức 2,25% đến 2,3%, giúp NHNN duy trì lãi suất tiền gửi USD ở mức 0%. Cuối cùng, trong dài hạn, định hướng của Đảng, Nhà nước là kiên định chuyển từ huy động - cho vay ngoại tệ sang mua - bán ngoại tệ, từ đó nâng cao vị thế của VND, chuyên gia cho hay.

GS.TS. Trần Thọ Đạt cho rằng do thị trường hiện đang rất ổn định nên không cần can thiệp và nên giữ nguyên chính sách lãi suất USD 0%.