Chuyên gia đề nghị bỏ phiên ATC, đại diện UBCKNN nói gì?

Những pha ra đòn chớp nhoáng chỉ trong 15 phút ATC những phiên giao dịch gần đây khiến nhà đầu tư trên thị trường (đặc biệt là nhà đầu tư nhỏ lẻ) rơi vào trạng thái hoang mang, bị động.

TS Nguyễn Hữu Huân - Trưởng bộ môn Tài chính, Trường Đại học Kinh tế TP. HCM cho biết, thị trường chứng khoán những phiên gần đây đang trong giai đoạn đi ngang và trồi sụt với tâm lý bất ổn và lưỡng lự của nhà đầu tư. Mặt khác, việc thị trường đang thiếu thông tin tích cực cũng khiến nhà đầu tư hoang mang và dễ bị chi phối bởi các đội lái trên sàn.

Liên quan đến các những biến động mạnh phiên ATC, vị chuyên gia nhấn mạnh nguyên nhân chính là do sự dẫn dắt thị trường của các đội lái coi thường pháp luật.

Đồng quan điểm với nhiều ý kiến trên thị trường, ông Huân cũng cho rằng nên xem xét bỏ phiên ATC bởi các phiên ATC và ATO khiến chứng khoán rất dễ bị làm giá, lũng đoạn thị trường. Việc tạo cung cầu ảo trong các phiên này cũng làm ảnh hưởng đến tâm lý nhà đầu tư.

Vị chuyên gia cũng cho rằng, để xác định giá tham chiếu cho phiên sau thì chúng ta có thể dùng giá trung bình trong toàn bộ phiên ngày hôm trước để làm cơ sở giá tham chiếu.

Lời khuyên được đưa ra là hãy quên đi sự biến động giá trong ngắn hạn để không bị các đội lái chi phối tâm lý, cũng không bị các thông tin giả gây nhiễu loạn và càng không bị FOMO. Nếu muốn thử vận may thì tốt hơn hết là nên mua vài tờ vé số. Đừng bao giờ xem thị trường chứng khoán là một canh bạc bởi canh bạc thì chỉ có nhà cái mới chiến thắng mà thôi.

Trong khi chứng khoán cơ sở vẫn tiềm ẩn khá nhiều yếu tố bất ngờ, thị trường chứng khoán phái sinh lại là nơi cứu cánh của các dòng tiền lớn. Hội chứng "đáo hạn phái sinh" hay câu chuyện kéo phái sinh để "gỡ gạc" lại mất mát trên thị trường cơ sở luôn là nỗi ám ảnh đối với rất nhiều chứng sĩ đang tham chiến trong nhiều năm qua.

Chia sẻ tại Hội thảo khoa học "Xây dựng và hoàn thiện hành lang pháp lý cho thị trường chứng khoán phái sinh" sáng ngày 24/11 tại Hà Nội, bà Tạ Thanh Bình - Vụ trưởng Vụ Phát triển thị trường, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước cho biết, việc thiết lập thị trường chứng khoán phái sinh tại Việt Nam đã được Chính phủ quan tâm và định hướng từ rất sớm.

Sau 6 năm đi vào hoạt động, thị trường chứng khoán phái sinh nói chung và sản phẩm hợp đồng tương lai (HĐTL) chỉ số VN30 đã đạt được những kết quả như giao dịch sôi động, thu hút ngày càng nhiều nhà đầu tư tham gia.

Thị trường phái sinh đã từng bước trở thành công cụ phòng ngừa rủi ro cho nhà đầu tư khi giai đoạn thị trường cơ sở giảm mạnh cuối năm 2022, thanh khoản thị trường phái sinh (hợp đồng tương lai trên chỉ số VN30) ghi nhận khối lượng giao dịch bình quân tăng mạnh 43,8% so với năm 2021.

Tuy nhiên, bên cạnh những thành tựu, thị trường chứng khoán phái sinh còn tồn đọng nhiều hạn chế như: sản phẩm HĐTL Trái phiếu Chính phủ kỳ hạn 5 năm và 10 năm tuy chưa thành công về mặt thanh khoản; hoạt động của thị trường chứng khoán phái sinh nói chung và sản phẩm HĐTL chỉ số VN30 nói riêng còn hạn chế về sự tham gia của các nhà đầu tư. Điều này cho thấy tăng trưởng của thị trường tiềm ẩn rủi ro phát triển không bền vững.

Bà Tạ Thanh Bình - Vụ trưởng Vụ Phát triển thị trường, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước

"Trong giai đoạn đầu, gần 99% giao dịch được thực hiện bởi các nhà đầu tư cá nhân, tỉ trọng này đã giảm xuống còn khoảng 86% trong những tháng cuối năm 2019 và 67% vào cuối tháng 7/2023", bà Bình cho biết.

Bên cạnh đó, sản phẩm trên thị trường chưa đa dạng, chỉ có 3 sản phẩm là HĐTL chỉ số VN30 và HĐTL Trái phiếu Chính phủ kỳ hạn 5 và 10 năm, trong đó các HĐTL Trái phiếu Chính phủ chưa thành công, thanh khoản thấp và thậm chí không thanh khoản.

Vì vậy, nhà đầu tư tập trung vào giao dịch một sản phẩm là HĐTL chỉ số VN30 khiến giao dịch sản phẩm có nhiều biến động bất thường thời gian qua, đặc biệt là vào các phiên đáo hạn. Điều này đặt ra yêu cầu cần thiết có thêm các sản phẩm phái sinh khác trên chỉ số.

Cũng theo bà Bình, việc tăng cường năng lực giám sát là hết sức cần thiết và cần thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp như xây dựng hệ thống tiêu chí giám sát và hệ thống cảnh báo để kịp thời phát hiện ra các giao dịch bất thường giữa thị trường chứng khoán cơ sở và thị trường chứng khoán phái sinh.

Đồng thời, đào tạo và nâng cao đội ngũ cán bộ, nhân lực cho Uỷ ban Chứng khoán Nhà nước cũng như các sàn giao dịch chứng khoán và thành viên thị trường là các công ty chứng khoán; ứng dụng công nghệ thông tin và máy học hiện đại phục vụ công tác quản lý, giám sát trên thị trường, đặc biệt áp dụng công nghệ tiên tiến như máy học (machine learning) hay trí tuệ nhân tạo (AI) để phân tích dữ liệu, phát hiện vi phạm và đưa ra các khuyến nghị.