Chuyên gia: Cần chế tài mạnh để việc vi phạm lĩnh vực chứng khoán không xảy ra ngay cả trong ý nghĩ

Các chuyên gia đánh giá, động thái xử phạt mạnh tay thanh lọc các hành vi vi phạm trên thị trường chứng khoán của cơ quan quản lý là một tín hiệu tích cực, góp phần đảm bảo kỷ cương, kỷ luật thị trường.

Gần đây, liên tiếp các vụ việc vi phạm trên thị trường chứng khoán được xử lý. Đơn cử như vụ khởi tố hình sự và bắt tạm giam các đối tượng về hành vi thao túng thị trường chứng khoán, che giấu thông tin trong hoạt động chứng khoán gây thiệt hại nghiêm trọng cho nhà đầu tư. Trên thị trường trái phiếu, cơ quan cảnh sát điều tra Bộ Công an cũng ra quyết định khởi tố và bắt tạm giam các đối tượng về tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản. Cơ quan chức năng đang điều tra, xác minh một số hành vi có dấu hiệu vi phạm pháp luật liên quan đến hoạt động phát hành trái phiếu, huy động tiền của nhà đầu tư.

Trước đó, đại diện Ủy ban Chứng khoán Nhà nước cho biết trong năm 2022, cơ quan quản lý sẽ tăng cường giám sát, xử lý các hành vi vi phạm đưa thị trường từ phát triển về lượng sang phát triển về chất.

Giới chuyên môn cũng đánh giá việc cơ quan chức năng mạnh tay thanh lọc các hành vi vi phạm trên thị trường chứng khoán là một tín hiệu tích cực, điều này góp phần đảm bảo kỷ cương, kỷ luật thị trường. Các nhà đầu tư sau sự việc nêu trên cần chuẩn bị các kiến thức cần thiết để giảm thiểu rủi ro khi tham gia vào thị trường.

Tại chương trình Talkshow Phố Tài chính, đánh giá về các quyết định giúp thanh lọc thị trường chứng khoán của cơ quan chức năng trong thời gian này, ông Lê Long Giang, Chủ tịch Hiệp hội Tư vấn Tài chính Việt Nam (VFCA) cho biế,t theo báo cáo của UBCK, đơn vị này xử phạt khoảng 300 trường hợp mỗi năm trong 2020 và 2021, thu về mỗi năm khoảng 22 tỷ đồng tiền phạt nhưng không có vụ xử lý hình sự. Do vậy, các cơ quan chức năng đợt vừa qua đã thanh lọc mạnh hơn đối với đối với việc bán chui cổ phiếu. Đây là một hành động quyết liệt.

Hiện tại, thị trường chứng khoán đã có nhiều mặt hàng và cơ hội dẫn đến nhiều lỗ hổng để một số đối tượng có thể thu lời không chỉ vài tỷ mà hàng trăm, hàng ngàn tỷ đồng. Chính điều này khiến việc thanh lọc là cần thiết, cần có những chế tài mạnh tay để việc vi phạm không xảy ra ngay cả trong ý nghĩ.

Theo ông Võ Đình Trí, Giảng viên Trường IPAG Business School Paris, Pháp, việc xử lý vừa qua của các cơ quan quản lý là rất nghiêm khắc và cần thiết cho thị trường trong lúc này. Đây là một đấu hiệu tích cực cho thị trường lành mạnh hơn và để thị trường Việt Nam có thể tiệm cận gần hơn với thế giới, điều này giúp thu hút thêm vốn, nhà đầu tư nước ngoài, cũng như bảo vệ nhà đầu tư hơn.

Theo ông Giang, tại thị trường trái phiếu, khi giao dịch bị hủy bỏ có hai trường hợp. Đối với trái chủ của lô trái phiếu bị hủy bỏ sẽ sớm nhận lại được tiền. Đối với trái chủ ở những lô trái phiếu đã được phát hành, chưa bị hủy bỏ sẽ bị ảnh hưởng nên việc hoàn trả cả gốc và lãi sẽ gặp khó khăn. Về dài hạn, mỗi lần có những sự cố như trên sẽ là tiếng chuông cảnh tỉnh cho cả nhà đầu tư lẫn đơn vị phát hành và điều này sẽ làm cho thị trường tốt lên. Trong các đợt phát hành trái phiếu tới, thị trường sẽ tốt hơn từ giá trị tài sản đảm bảo, cách thức sử dụng tiền… Sự bất ổn này sẽ mất khoảng từ 3 – 6 tháng nhưng sau đó thị trường sẽ phát triển tốt hơn.

Ông Trí cho rằng có trường hợp nhà đầu tư mua trái phiếu thông qua một trái chủ khác thông qua hợp đồng góp vốn đầu tư. Điều này sẽ phát sinh quyền lợi và trách nhiệm giữa nhà đầu tư và đơn vị ký hợp đồng hợp tác đầu tư. Đây là một rủi ro do phụ thuộc và khả năng chi trả của bên ký hợp đồng đó. Bên cạnh đó, là rủi ro bên ký hợp đồng có muốn trả hay không.

“Không có bữa ăn nào là miễn phí”, đây là câu ngạn nữa được ông Giang gửi đến nhà đầu tư để giảm thiểu rủi ro trong tương lai. Bất kỳ nhà đầu tư nào đều cần trang bị những kiến thức cơ bản, không được đầu tư mua các sản phẩm tài chính theo trào lưu, rủi ro sẽ càng cao nếu lợi nhuận càng cao. Nhà đầu tư sẽ giúp thị trường minh bạch hơn do các sản phẩm không tốt sẽ không được lựa chọn. Bất kể nhà đầu tư nào trước những biến cố nêu trên nên tập hợp những giấy tờ cần thiết, tìm đến văn phòng luật sư uy tín để có những lời khuyên tốt nhất, để đảm bảo các thủ tục pháp lý cần thiết nhất.

Theo quan điểm của ông Trí, việc bảo vệ quyền lợi của nhà đầu tư đến từ hai phía là bản thân nhà đầu tư và phía cơ quản quản lý. Nhà đầu tư cần nâng cao hiểu biết, biết được mức độ rủi ro của hoạt động mình đầu tư. Bên cạnh đó, vai trò của cơ quan quản lý Nhà nước để thông qua các quy định về giám sát, kiểm soát các đơn vị cung cấp dịch vụ, sản phẩm tài chính.

Ông Giang đánh giá luật Chứng khoán 2019 tương đối đồng nhất với cách quản lý của Ủy ban Chứng khoán Hàn Quốc đó là giám sát 3 cấp. Cấp 1 là các công ty chứng khoán tự giám sát, cấp 2 là tổng công ty lưu ký, HoSE và HNX giám sát, cấp thứ 3 thuộc về UBCK. Chính điều này sẽ giúp thị trường ngày càng minh bạch hơn và hạn chế tối thiếu các giao dịch có thể làm nhà đầu tư bị thiệt hại.

Ông Giang cũng đưa ra gợi ý về việc có thể phong tỏa tài khoản chứng khoán đối với những tài khoản buộc phải công bố thông tin trước giao dịch.