Chuyển đổi hơn 1.000 ha đất rừng làm cao tốc đảm bảo không tác động đến môi trường

Chuẩn bị thi công tuyến đường bộ cao tốc Bắc Nam phía Đông giai đoạn 2021 – 2025, Chính phủ đề xuất chuyển đổi mục đích sử dụng hơn 1.054 ha đất rừng theo hướng đảm bảo không tác động lớn đến môi trường, cán đích đúng tiến độ đề ra.

Chuyển đổi như thế nào?

Chính phủ vừa có Tờ trình số 153/TTr-CP gửi Ủy ban Thường vụ Quốc hội quyết định chủ trương chuyển đổi mục đích sử dụng rừng, đất rừng và đất trồng lúa nước từ hai vụ trở lên tại các địa phương thuộc dự án cao tốc. Tổng diện tích rừng cần chuyển đổi là 1.054,63 ha, bao gồm 111,84 ha rừng phòng hộ, 4,45 ha rừng đặc dụng, 802,91 ha rừng sản xuất, 135,43 ha rừng ngoài quy hoạch 3 loại rừng (có nguồn gốc rừng phòng hộ 14,89 ha, từ rừng đặc dụng 0,22 ha, từ rừng sản xuất 120,32 ha). Trong số này, Quảng Bình có diện tích rừng phải chuyển đổi lớn nhất với 437,25 ha (11,84 ha rừng tự nhiên, 425,41 ha rừng trồng).

Theo rà soát của Cục Quản lý Xây dựng và Chất lượng công trình giao thông (Cục QLXD&CLCTGT - Bộ GTVT), 7 tỉnh có diện tích đất rừng cần chuyển đổi để phục vụ làm cao tốc Bắc - Nam giai đoạn 2021 - 2025 gồm: Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị, Quảng Ngãi, Bình Định, Phú Yên và Khánh Hoà. Các tỉnh: Hà Tĩnh, Quảng Bình, Khánh Hòa hiện đã xây dựng phương án trồng rừng thay thế đối với các dự án thành phần đầu tư xây dựng có chuyển đổi mục đích sử dụng rừng tự nhiên.

Các địa phương đã lên phương án sau chuyển đổi 1 ha rừng trồng sẽ trồng bù 1 ha rừng thay thế; chuyển đổi 1 ha rừng tự nhiên sẽ trồng 3 ha rừng thay thế, với cơ cấu trồng các loại cây lâm nghiệp. UBND các tỉnh, thành phố quyết định đơn giá trồng rừng, tiền hỗ trợ, thời gian chủ đầu tư phải nộp để trồng rừng thay thế. Đơn giá trồng rừng thay thế được tính theo mức dự toán trồng rừng bình quân của địa phương, gồm chi phí khảo sát, thiết kế, trồng rừng, chi phí quản lý đến khi thành rừng.

Bên cạnh đó, để giảm thiểu tác động môi trường khi chuyển đổi, diện tích trồng rừng thay thế triển khai tại các địa điểm đất trống đồi trọc, cách xa nơi cũ hoặc trồng tại ở địa phương khác nếu thiếu quỹ đất. Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đang tập trung kiểm tra, rà soát hiện trạng rừng cần chuyển đổi để thống nhấtsố liệu, vị trí để công bố.

Theo đại diện các Ban Quản lý dự án giao thông, đến thời điểm này đều đã có tờ trình gửi UBND các tỉnh, thành phố về đánh giá về diện tích rừng thay thế chủ yếu là rừng có giá trị kinh tế thấp (keo, bạch đàn, dừa…; việc chuyển đổi không ảnh hưởng đến Chiến lược phát triển rừng quốc gia và giảm thiểu đến mức thấp nhất tác động đến rừng, hồ chứa nước, hệ thống đường dây 500kV...

Đảm bảo tiến độ cao tốc

Báo cáo của Cục QLXD&CLCTGT cũng cho biết, đến tháng 5/2022, dự án cao tốc Bắc Nam giai đoạn 2021 - 2025 cơ bản đáp ứng tiến độ của Chính phủ. 12/12 địa phương có tuyến cao tốc đi qua đã có văn bản thỏa thuận hướng tuyến và công trình; 9/10 dự án đã có ý kiến Bộ Quốc phòng. Riêng dự án Hậu Giang - Cà Mau chưa có ý kiến của Bộ Quốc phòng về hướng tuyến đi qua các khu vực đất quốc phòng, do quá trình bàn giao cọc giải phóng mặt bằng (GPMB) mới phát hiện 2,79 ha đất quốc phòng quản lý đang nuôi trồng thủy sản. Dự kiến hoàn thành trước ngày 15/5/2022.

Bên cạnh đó, đối với công tác khảo sát, lập báo cáo nghiên cứu khả thi, 12/12 dự án đã hoàn thành công tác khảo sát hiện trường địa hình, địa chất, thủy văn. Công tác lập hồ sơ khảo sát vật liệu và bãi đổ thải tư vấn đang hoàn thiện, dự kiến hoàn thành ngày 15/5/2022.

Cục QLXD&CLCTGT cũng đã hoàn thành thẩm định và trình Bộ GTVT chấp thuận đợt 1 được 136,3 km hồ sơ thiết kế cắm cọc GPMB; Bộ GTVT đã chấp thuận thêm hơn 483 km, đạt 619,6/729km (85%). Các đoạn còn lại khoảng 109,4km sẽ trình Bộ chấp thuận trước ngày 30/6/2022. Các Ban Quản lý dự án giao thông đã có văn bản gửi Bộ Tài nguyên và Môi trường thẩm định báo cáo đánh giá tác động môi trường 12/12 dự án.

Ngoài ra, 6/6 dự án cần lập khung chính sách GPMB, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã có ý kiến thẩm tra. 2/6 dự án đã có văn bản tiếp thu và giải trình và trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt (Vũng Áng - Bùng và Vạn Ninh - Cam Lộ). 4/4 dự án đã trình Cục Phòng cháy chữa cháy thẩm duyệt phương án phòng cháy chữa cháy gồm các dự án thành phần: Vũng Áng - Bùng, Quảng Ngãi - Hoài Nhơn, Quy Nhơn - Chí Thạnh, Chí Thạnh - Vân Phong.

12 dự án cao tốc Bắc - Nam phía Đông được đầu tư xây dựng giai đoạn 2021 - 2025 gồm các đoạn Hà Tĩnh - Quảng Trị (267km), Quảng Ngãi - Nha Trang (353km) và Cần Thơ - Cà Mau (109km) với tổng chiều dài khoảng 729km, đi qua địa phận 12 tỉnh, thành phố, với sơ bộ tổng mức đầu tư 146.990 tỷ đồng theo hình thức đầu tư công, cơ bản hoàn thành năm 2025 và đưa vào khai thác vận hành từ năm 2026.