Chứng khoán có phải cờ bạc?

Hai năm với lực lượng F0 đông đảo, có thể nói chiếm đa số trên thị trượng hiện tại, và kể cả Fn dày dạn kinh nghiệm, bạn đã thực sự hiểu thị trường chứng khoán? Khi có người lời, người lỗ, có người trắng tay thì liệu thị trường chứng khoán có phải là sòng bạc hợp pháp, tiền chỉ chảy từ túi người này sang túi người khác? Tại sao cờ bạc thì bị cấm còn chứng khoán lại được khuyến khích.

Để hiểu một cách dễ dàng hơn, chúng ta hình dung thông qua câu chuyện như sau.

Giả sử A bỏ ra 10 tỷ để mua 100 mảnh đất => giá thị trường của mỗi mảnh đất là 100 triệu đồng.

Vì quy hoạch cơ sở hạ tầng từ nông thôn lên thành thị nên kì vọng về giá đất tăng lên

Trong cơn sốt đất, A bán cho B 20 mảnh với giá 200 triệu 1 mảnh, -> A còn 80 mảnh đất và 4 tỷ đồng tiền mặt, B có 20 mảnh đất: giá đất 200 triệu

Cơn sốt đất qua đi, giá đất dần được chấp nhận ở mức 150 triệu , A bán tiếp 40 mảnh đất cho B giá 150 triệu

Lúc này A còn 40 mảnh đất và 10 tỷ đồng tiền mặt, B có 60 mảnh đất và đã bỏ ra 10 tỷ, giá đất hiện đang 150 triệu

Sau một thời gian thị trường đóng băng, B bị ngân hàng đòi nợ nên phải bán toàn bộ 60 mảnh đất lại cho A với giá 130triệu : thu về 7 tỷ 800 triệu

Lúc này A có 100 mảnh đất, 2 tỷ 300 triệu tiền mặt. B có 7 tỷ 800 triệu trả hết ngân hàng. giá đất 130 triệu.

Tổng kết lại A có 2 tỷ 200 triệu tiền mặt, 13tỷ tiền đất trong khi B lỗ 2 tỷ 200 triệu => A hiên lời 5 tỷ 200 triệu trong khi B lỗ 2tỷ200 triệu và giá 130 triệu là giá chấp nhận của thị trường về sau.

=> sau 1 chu kỳ mua đi bán lại, tổng tài sản(gồmm đất và tiền mặt) trên thị trường tăng lên 5tỷ 200 triệu nhưng tổng số tiền “lỗ” là 2 tỷ 200triệu. Câu chuyện tuy đơn giản nhưng nếu bạn tự ngẫm, sẽ thấy thấm với thực tại về thị trường, A là ai và B là ai.

Thị trường chứng khoán cũng vận động khá tương tự, với 100 mảnh đất là số cổ phần của các doanh nghiệp niêm yết, ban đầu giá trị 10 tỷ. Vì tổng thể nền kinh tế, tổng thế các doanh nghiệp tăng trưởng tương tự như giá trị đât tăng theo quy hoạch lên thành thị. Thị trường mở cửa giao dịch buôn bán qua lại, tổng số tiền được rót vào sau đó là 2 tỷ 300triệu, sau 1 chu kì trao đổi, tổng tài sản tăng đã tăng lên 15tỷ 300triệu, thặng dư 3 tỷ đồng, giá trị thặng dư này đến từ tăng trưởng kinh tế, tăng trưởng của doanh nghiệp khiến cho giá “đất” lúc sau tăng lên thành 130 triệu. Như vậy với tổng số vốn ban đầu là 2tỷ 200 triệu đồng, thị trường đã “sinh” ra 5 tỷ 200triệu. Đây chính là điểm hấp dẫn của thị trường, thu hút được dòng người tham gia vì số tiền có thể thu được nhiều hơn hẳn số tiền cần phải bỏ ra.

Tất nhiên đây chỉ là cách giải thích đơn giản để chúng ta có thể hiểu về thị trường, để hiểu rõ hơn thì sẽ hết sức phức tạp với các cơ chế vận hành và kiểm soát. Ngoài ra giá trị của thị trường còn nằm ở mặt gọi vốn cho nền kinh tế, cũng như để phản ánh giá trị doanh nghiệp, giá trị nền kinh tế. Thực sự thì thị trường chứng khoán là một sản phẩm mang tính cách mạng của ngành kinh tế,mang lại thăng dư cho các đối tượng tham gia và động lực của thặng dư đến từ việc thị trường phải tăng điểm trong dài hạn (như

giá đất phải tăng lên) hay nói cách khác, nền kinh tế tăng trưởng.

Thực tế các thị trường đi trước: Mỹ, Phương Tây, Hàn, Nhật, Đài đều tăng trong dài hạn vì cơ bản, các nền kinh tế phát triển luôn tăng trưởng dương và thặng dư sinh ra được thể hiện trên thị trường chứng khoán. Thị trường chứng khoán Việt Nam vẫn đang tăng trưởng trong dài hạn, một số sẽ nói chúng ta kẹt ở đỉnh 1200 rất lâu, nhưng đó là suy nghĩ sai lầm vì đánh giá tăng trưởng dài hạn thông qua những đỉnh ngắn hạn, ví như giá đât trong câu truyện trên sau đó tăng lên 150 triệu (nhỏ hơn đỉnh giá 200tr) thì giá trị của đất không tăng hay sao, chẳng qua cái giá 200tr đó là trong cơn sốt đất nên giá được đẩy lên quá cao, giống như đỉnh 2008 của chứng khoán của VN vì dòng tiền ngoại nhập quá mạnh, chứ thực chất giá trị của thị trường lúc đó thấp hơn mức đó nhiều, bằng chứng là ngay sau đó rơi về 250 điểm. Hiện Index đang ở mức 1200, tương đương với quy mô nền kinh tế đã tăng 12 lần từ khởi điểm, hay nói cách khác,mảnh đất đã tăng giá 12 lần so với khởi điểm.

Giá trị thực sự của Vnindex sẽ tăng trong dài hạn vì bản chất nền kinh tế của chúng ta là một nền kinh tế đang phát triển, nên giá trị thăng dự sinh ra sẽ ngày càng tăng, nhưng chỉ số VN-index thì sẽ biến thiên xoay quanh giá trị đó, tăng cao trong hưng phấn và giảm thấp khi chán nản. Sau một giai đoạn uptrend tăng sốt, thì thị trường sẽ giảm điểm như một quy luật tất yếu để quay về giá trị thực của nó, để tính được giá trị thực của index thực sư là câu hỏi hóc búa, nhưng nó sẽ nằm ở giữa đỉnh hưng phấn và đáy hoảng loạn của thị trường.

***

Vậy trả lời cho câu hỏi được nêu từ đầu, thì giữa cờ bạc và chứng khoán, khác biệt đến từ thặng dư, khi cờ bạc là trò chơi tổng bằng không, tiền lời bằng tiền lỗ còn với chứng khoán, tổng số tiền thu được lớn hơn nhiều số tiền bỏ ra, giá trị thặng dư chính là thịnh vượng mà nền kinh tế tạo ra. Nhưng giống câu chuyện ở trên ai sẽ là thuộc nhóm A và ai sẽ là nhóm B, đó là vấn đề thử thách, sẽ khó có chuyện thăng dự được cộng lại và chia đều.