Chứng khoán: Bắt đáy và bài học đắng nghét vì thua lỗ của nhiều nhà đầu tư

Thị trường chứng khoán với VN-Index từ mức gần 1.480 điểm rơi thẳng xuống mức 1.456 điểm tạo ra thanh khoản “khủng” nhất lịch sử trên sàn HoSE với hơn 45.560 tỉ đồng trong phiên giao dịch ngày 23.12. Góp phần lớn trong đó, chính là dòng tiền bắt đáy.

Bắt đáy là điều thường được nhà đầu tư "canh me" và cũng hay được các công ty chứng khoán khuyến nghị. Đặc biệt trong những giai đoạn thị trường lình xình không rõ xu hướng, thỉnh thoảng có 1-2 phiên chỉ số VN-Index rơi thẳng đột ngột và đầy bất ngờ.

Thế nhưng việc canh bắt đáy không phải bao giờ cũng thuần nếm vị ngọt lợi nhuận cao khi sau đó thị trường hồi phục. Bởi trên thực tế, nhà đầu tư và ngay cả các chuyên gia, công ty tư vấn chứng khoán cũng không thể đoán chắc được khi nào thì thị trường tạo đáy, và đáy ở mức điểm nào của VN-Index.

Việc bắt đáy trong các phiên thị trường giảm mạnh và đột ngột, hay trong chuỗi điều chỉnh ngắn hạn, có thể căn cứ vào diễn biến của chỉ số chung VN-Index. Tuy nhiên, bên cạnh đó, tiêu chí để xem xét và căn cứ vào còn quan trọng hơn là trên mức giá của từng cổ phiếu. Chỉ số tạo đáy nhưng nhiều cổ phiếu có mức giá tạo đỉnh hoặc vẫn chưa tạo đáy, là chuyện hoàn toàn có thể xảy ra.

Kinh nghiệm và cũng là bài học đau đớn đối với không ít nhà đầu tư nhóm cổ phiếu ngành thép trong thời gian vừa qua, tiêu biểu là các mã HPG, HSG và NKG.

Trên thực tế, các mã cổ phiếu thép kể trên từng tăng nóng trong giai đoạn đầu năm 2021, song cũng chẳng thể nóng hơn so với mức độ tăng giá của nhóm cổ phiếu bất động sản gần đây.

Các mã HPG, HSG, NKG từ mức đỉnh cuối tháng 10, sau đó bắt đầu điều chỉnh, kéo dài gần 2 tháng qua, lần lượt hết tạo đáy này tới tạo đáy khác trong khi các yếu tố tác động tiêu cực không thực sự rõ ràng. Thậm chí, nhóm ngành này còn được xác định rằng, lợi nhuận quý IV/2021 vẫn tốt dù không thể tăng trưởng mạnh như quý 3, song vẫn hơn so với cùng kỳ năm trước. Thế nhưng, điều đó không thể cứu giá được cho HPG, HSG và NKG trong thời gian qua.

Đặc biệt là NKG, rất nhiều nhà đầu tư, trong đó có không ít nhà đầu tư Fn lâu năm kinh nghiệm, cứ sau mỗi đáy mới của NKG là lại mua thêm vào, nhưng không ngờ giá cổ phiếu này lại tiếp tục rơi.

Giá cổ phiếu thép được cho rằng đã gần về lại mức đáy vào tháng 7.2021 vừa qua. Những mã như NKG, tính tới phiên có mức giá giảm xuống thấp nhất ngày 23.12, đã mất đi 36% giá trị so với mức giá đỉnh. Hay như HSG, cũng mất hơn 31% giá so với mức giá đỉnh. Còn HPG, giảm giá ít nhất trong nhóm “big three” cổ phiếu ngành thép, cũng mất đến 22,5% giá.

Theo một khuyến nghị được các chuyên viên môi giới của Công ty chứng khoán VNDirect đưa ra, thời điểm này không nên dò đáy và cần rút kinh nghiệm từ bài học dò đáy nhóm cổ phiếu thép HPG, HSG hay NKG.

Thay vì dò đáy, nên chuyển dòng tiền sang những cơ hội và cổ phiếu còn giữ được nhịp tăng.

Có một thực tế là, chính vì cố bắt đáy để bình quân giá cổ phiếu thép trong danh mục vừa qua, nhiều nhà đầu tư đã vướng vào tình trạng căng margin và bị buộc phải bán ra để cân đối, càng dẫn đến giá cổ phiếu thép lao dốc mạnh hơn. Và cũng từ đó càng thúc đẩy lượng cổ phiếu bắt đáy của những nhà đầu tư lướt sóng nhanh chóng được xả ra chốt lời trong các phiên tăng dù mức độ lợi nhuận mới chỉ đạt 3-4%.