Chủ hộ kinh doanh cá thể đầu tiên khởi kiện cơ quan BHXH ra toà

Theo quy định của pháp luật về BHXH, chủ hộ kinh doanh cá thể không thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc, nhưng từ tháng 1.2003 đến tháng 12.2021, cơ quan BHXH tại nhiều địa phương đã thu BHXH bắt buộc đối với những trường hợp này.

Do việc thực hiện BHXH bắt buộc không đúng quy định, nên các hộ kinh doanh cá thể (HKDCT ) chưa được tính thời gian đã đóng BHXH bắt buộc để hưởng chế độ BHXH. Điều này đã gây bức xúc trong dư luận.

Toà án Nhân dân tỉnh Tuyên Quang đã ra Quyết định đưa vụ án ra xét xử. Ảnh: Nhân vật cung cấp

Đã đóng vào BHXH hơn 380 triệu đồng

Ông Nguyễn Viết Lâm - phường Phan Thiết, thành phố Tuyên Quang, tỉnh Tuyên Quang - có lẽ là CHKDCT đầu tiên trên cả nước khởi kiện cơ quan BHXH ra tòa vì lí do không giải quyết đơn khiếu nại, không ban hành quyết định hưởng chế độ hưu trí hàng tháng đối với ông.

Ngày 21.5, ông Lâm cho biết, ông Lâm đóng BHXH bắt buộc từ tháng 1-2005 đến tháng 6-2017 (150 tháng) với chủ thể là CHKDCT. Sau đó, ông Lâm được cán bộ BHXH tỉnh Tuyên Quang cho biết, CHKDCT không thuộc trường hợp phải đóng BHXH bắt buộc và hướng dẫn ông nên tham gia BHXH tự nguyện. Ông Lâm nghe theo hướng dẫn và tiếp tục đóng BHXH tự nguyện từ tháng 7-2017 đến tháng 1-2020 (31 tháng).

"Đến ngày 19-1-2020, tôi tròn 60 tuổi. Theo hướng dẫn của cán bộ BHXH tỉnh Tuyên Quang, ngày 12-2-2020, tôi làm đơn đề nghị BHXH tỉnh Tuyên Quang giải quyết lương hưu cho tôi, tuy nhiên cán bộ ngành BHXH yêu cầu tôi tiếp tục đóng BHXH 1 lần cho thời gian còn thiếu (59 tháng) để đủ điều kiện hưởng lương hưu hằng tháng ngay sau khi đóng" - ông Lâm cho biết.

Ngày 22-4-2020, ông Lâm đóng 269.857.511 đồng cho 59 tháng còn thiếu vào BHXH tỉnh Tuyên Quang, để chờ tới tháng 5.2020 sẽ được nhận những đồng lương hưu đầu tiên. Tổng số tiền ông Lâm tích cóp cả đời và đóng vào BHXH tỉnh Tuyên Quang là hơn 380 triệu đồng.

"Hết tháng 5-2020, tôi khắc khoải đợi chờ mà chẳng thấy cán bộ BHXH gọi lĩnh lương hưu. Tôi có thắc mắc thì cán bộ BHXH thông tin, trường hợp của tôi còn vướng mắc chưa được giải quyết. Quá bất ngờ và bức xúc, tôi đã nhiều lần gửi đơn đề nghị, khiếu nại yêu cầu BHXH tỉnh Tuyên Quang giải quyết chế độ BHXH cho tôi. Phía BHXH tỉnh Tuyên Quang giải thích cán bộ làm công tác thu chưa hiểu rõ quy định, nên đã thu BHXH bắt buộc đối với tôi - CHKDCT - là chưa đúng. Cơ quan này mong tôi chia sẻ và đợi họ có văn bản hướng dẫn của cấp trên thì sẽ giải quyết. Đợi quá lâu, nhưng cơ quan BHXH không ban hành quyết định hưởng chế độ lương hưu hàng tháng cho tôi. Do đó tháng 2-2022, tôi đã làm đơn gửi tới Tòa án Nhân dân tỉnh Tuyên Quang".

Tuy nhiên, trước khi mở phiên tòa (tháng 8-2022), Tòa án Nhân dân tỉnh Tuyên Quang nhận được đơn xin hoãn phiên tòa của người đại diện theo ủy quyền của BHXH tỉnh Tuyên Quang vì lí do có lịch đi công tác trùng với lịch xét xử vụ án. Do đó, Tòa án nhân dân tỉnh Tuyên Quang hoãn phiên tòa xét xử... Để rồi từ đó đến nay, ông Lâm vẫn hằng ngày mòn mỏi chờ đợi phía BHXH ban hành quyết định hưởng chế độ hưu trí hàng tháng cho ông.

Ông Lâm cho biết, ở tỉnh Tuyên Quang có rất nhiều trường hợp CHKDCT rơi vào hoàn cảnh như ông.

Theo tìm hiểu của phóng viên Báo Lao Động, việc tham gia BHXH bắt buộc đối với CHKDCT trên địa bàn tỉnh Tuyên Quang được triển khai từ năm 2004 đến 31.12.2019 (15 năm). Tính đến ngày 31-12-2019, toàn Tuyên Quang có hơn 860 đối tượng là CHKDCT đã được chốt bảo lưu thời gian tham gia BHXH bắt buộc. Và những CHKDCT này đều là những chủ hộ trực tiếp sản xuất kinh doanh, cá nhân chủ hộ chấp hành đúng quy định của pháp luật về đóng BHXH. Tuy nhiên theo quy định của pháp luật, các chủ hộ này không thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc do đó vướng mắc trong giải quyết các chế độ BHXH.