Chống rửa tiền: cần đồng bộ nhiều mặt

Sau hơn 6 năm thực thi Luật Phòng, chống rửa tiền và các văn bản hướng dẫn, hơn 8.200 giao dịch đáng ngờ với hành vi này đã được Ngân hàng Nhà nước (NHNN) báo cáo. Tuy nhiên, chỉ có lác đác đối tượng bị khởi tố với tội danh này. Có ý kiến cho rằng, việc phòng chống rửa tiền cần bắt đầu từ yêu cầu về công khai, minh bạch.

Rửa tiền liên miên.

Nền kinh tế rặt những là tiền mặt, chống rửa tiền "bằng mắt. Luật thì chỉ 1 đồng cũng phạm tội, trong khi nghị quyết thì ví dụ lên đến tận 10 tỷ. Cực này bay sang cực khác.

Mấu chốt của việc phòng chống rửa tiền là cần thay đổi việc đẩy mạnh giao dịch không tiền mặt, quy định cụ thể về mức vi phạm tối thiểu và những hướng dẫn thực thi cần thực tiễn hơn.

Về các giao dịch thanh toán, một trong những khó khăn để xác định hành vi rửa tiền là các giao dịch mua bán trong nền kinh tế hiện nay phần lớn vẫn là giao dịch tiền mặt. “Các giao dịch mua bán tài sản hàng tỷ đồng vẫn diễn ra hàng ngày mà không cơ quan nào biết. Hầu như rất ít vụ việc bị truy tố tội rửa tiền, trong khi đó các vụ việc tham nhũng, tham ô thường liên quan đến tội này.

Về ngưỡng vi phạm, “Các tội danh khác như ăn cắp, hối lộ, trốn thuế đều quy định rõ về ngưỡng vi phạm, trong khi tội rửa tiền không quy định ngưỡng vi phạm, hay nói cách khác là rửa tiền 1 đồng cũng là phạm tội. Điều này là chưa hợp lý”.

Trong khi đó, Nghị quyết của Toà án Nhân dân tối cao ngày 24/5/2019 hướng dẫn áp dụng Điều 324 của Bộ luật Hình sự về tội rửa tiền lại dẫn một ví dụ về một trong những cơ sở xác định tội rửa tiền lại đưa số tiền rất cao.

Điểm c, Khoản 4, Điều 2 của Nghị quyết này nêu: “Bằng nhận thức thông thường, người phạm tội có thể biết được tiền, tài sản do người khác phạm tội mà có, ví dụ: biết chồng là nhân viên của cơ quan nhà nước có mức lương là 8 triệu đồng/tháng và không có nguồn thu nhập khác nhưng A vẫn nhận của chồng số tiền 10 tỷ đồng để góp vốn vào doanh nghiệp mà không hỏi rõ về nguồn tiền”.

Ví dụ mang tính hướng dẫn trên là không hợp lý, bởi lẽ, chỉ cần người chồng trong trường hợp đó đưa cho vợ số tiền hơn 100 triệu đồng/năm là đã có dấu hiệu đáng ngờ, chứ không phải đến mức hàng chục tỷ đồng mới chất vấn. “Để phòng, chống rửa tiền, cần sự đồng bộ từ mọi mặt về pháp lý, công nghệ, thanh toán không dùng tiền mặt, nhưng trước hết là công khai minh bạch trong các giao dịch, tài sản và thu nhập của cá nhân, đặc biệt là quan chức”