“Chợ” mua bán nợ xấu: Giờ G sắp điểm

Việc Sàn giao dịch nợ VAMC càng sớm đi vào hoạt động theo lãnh đạo VAMC sẽ mang lại lợi ích chung cho nền kinh tế và lợi ích cụ thể cho các bên tham gia lớn hơn.

Sàn Giao dịch mua bán nợ VAMC

NHNN Việt Nam đồng ý chủ trương thành lập Sàn giao dịch nợ theo mô hình chi nhánh của VAMC. NHNN yêu cầu, thời gian tới VAMC phối hợp với các đơn vị chức năng của NHNN rà soát chức năng, nhiệm vụ của các đơn vị trực thuộc VAMC hiện nay và Sàn giao dịch nợ để tránh trùng lắp; đồng thời tiến hành các thủ tục thành lập Sàn giao dịch nợ VAMC theo mô hình chi nhánh, đảm bảo tuân thủ đúng các quy định pháp luật hiện hành. “Phấn đấu khai trương Sàn Giao dịch nợ VAMC trong năm 2021, góp phần thúc đẩy thị trường mua bán nợ phát triển trong đó VAMC đóng vai trò trung tâm của thị trường”, NHNN yêu cầu.

Việc Sàn giao dịch nợ VAMC càng sớm đi vào hoạt động theo lãnh đạo VAMC sẽ mang lại lợi ích chung cho nền kinh tế và lợi ích cụ thể cho các bên tham gia lớn hơn. Đối với nền kinh tế, việc giải phóng nhanh, công khai, minh bạch “cục máu đông” nợ xấu sẽ góp phần quan trọng làm lành mạnh, ổn định hoạt động tín dụng, khơi thông dòng vốn, ổn định kinh tế vĩ mô.

Giới chuyên gia cũng đồng tình cho rằng, việc thành lập Sàn Giao dịch mua bán nợ VAMC là rất cần thiết. TS. Lê Xuân Nghĩa cho hay, hiện tại có nhiều nhà đầu tư nước ngoài quan tâm đến các món nợ xấu tại ngân hàng, nhất là liên quan đến bất động sản. Tuy nhiên, do thiếu hành lang pháp lý và những rào cản về quy trình khiến bên mua tỏ ra thận trọng. Khi có sàn giao dịch, họ sẽ dễ dàng hơn trong việc tiếp cận thông tin một cách chính thức, đáng tin cậy về khoản nợ; từ đó sẽ kích thích thị trường mua bán nợ xấu nói riêng, thị trường mua bán nợ nói chung phát triển. Quan trọng là giúp ngân hàng giải quyết nhanh nợ tồn đọng từ những năm trước. Vì áp lực nợ xấu trong thời gian tới là không nhỏ trong bối cảnh dịch bệnh.

Lãnh đạo các ngân hàng cũng tỏ ra phấn khởi và kỳ vọng, khi Sàn giao dịch nợ VAMC đi vào vận hành, các khoản nợ xấu mà họ rao bán sẽ đắt khách hơn chứ không rơi vào cảnh “chợ chiều” như hiện tại, do sàn giao dịch sẽ thu hút một lượng lớn các nhà đầu tư trong và ngoài nước tham gia vào thị trường này.

Tuy nhiên, theo TS. Võ Trí Thành - Thành viên Hội đồng tư vấn chính sách tài chính tiền tệ quốc gia, việc xây dựng hành lang pháp lý đầy đủ với những quy định cụ thể rõ ràng có ý nghĩa rất quan trọng đối với hoạt động mua bán nợ xấu trên thị trường. Không như những sàn giao dịch hàng hóa khác, sàn giao dịch nợ ở đây là các khoản nợ xấu, một loại hàng hóa khá đặc biệt đòi hỏi người tham gia hiểu rõ hơn về những điều kiện tham gia, bản chất của việc mua bán nợ. Bởi việc mua bán các khoản nợ gồm cả mua bán tài sản và cả quyền đòi nợ gắn với tài sản. Vì thế, muốn thu hút được nhiều thành phần tham gia, tạo tính thanh khoản cho thị trường, cần sửa đổi những điều kiện tham gia sàn giao dịch nợ xấu, thông tin khoản nợ được rõ ràng minh bạch... “Nếu không có khung pháp lý rõ ràng, minh bạch và đủ thông thoáng thì sàn giao dịch mua bán nợ có thể lại rơi vào cảnh chợ chiều”, một chuyên gia ngân hàng khuyến nghị.

Vấn đề chỉ là thời gian

Chia sẻ với phóng viên, lãnh đạo VAMC cho hay, để sàn giao dịch này vận hành sớm nhất, ngay sau khi được NHNN phê duyệt, VAMC triển khai thành lập, tổ chức thực hiện các hoạt động của sàn giao dịch nợ. Trong đó cơ quan này đã đưa ra nhóm giải pháp tạo lập thị trường mua bán nợ xấu tập trung. Thời gian tới, VAMC xây dựng trung tâm dữ liệu về khoản nợ/tài sản tại VAMC. Nếu đủ điều kiện sẽ hướng tới việc đề xuất được thực hiện triển khai kết nối với CIC và các TCTD nhằm tạo nguồn dữ liệu đáp ứng yêu cầu phân loại, đánh giá khả năng xử lý, thu hồi nợ đối với các khoản nợ xấu, tài sản bảo đảm của các khoản nợ xấu VAMC đã mua, phục vụ công tác quản lý theo dõi, xử lý các khoản nợ và đáp ứng nhu cầu thông tin đối với các nhà đầu tư quan tâm.

Một trong những giải pháp VAMC tích cực triển khai trong năm 2021 cũng là để giúp cho mua bán nợ xấu “xôm” hơn, đó là chủ động tìm kiếm và mở rộng đối tác, các nhà đầu tư để thực hiện tư vấn, môi giới mua, bán nợ xấu và tài sản bảo đảm; công bố danh mục tài sản bảo đảm do VAMC đang quản lý, đăng thông báo bán đấu giá tài sản/khoản nợ, đăng thông báo thu giữ tài sản bảo đảm... tại cổng thông tin www.sbvamc.vn. Song song với đó, VAMC duy trì hoạt động của Câu lạc bộ AMC nhằm tăng cường chia sẻ thông tin, kết nối nhà đầu tư. “VAMC tập trung toàn lực thực hiện thành công mục tiêu hoạt động của VAMC”, lãnh đạo VAMC nhấn mạnh.

Bên cạnh sự chủ động trong xây dựng sàn mua bán nợ, lãnh đạo VAMC cho rằng, các cơ quan nhà nước phải hoàn thiện hành lang pháp lý về phát triển thị trường mua bán nợ, xây dựng và ban hành tiêu chuẩn thẩm định giá khoản nợ tạo cơ sở pháp lý để thực hiện ngay khi sàn đi vào hoạt động.

Theo đó, để hoạt động sàn giao dịch mua bán nợ được vận hành suôn sẻ, lãnh đạo VAMC đề xuất sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đấu giá tài sản nhằm mở rộng phạm vi, hoạt động đấu giá tài sản của VAMC phù hợp với Chiến lược phát triển của VAMC đến 2025, định hướng đến năm 2030 đã được NHNN phê duyệt. Ngoài ra, VAMC đề nghị các bộ, ngành có liên quan thúc đẩy các biện pháp hỗ trợ xử lý nợ xấu như hỗ trợ các hoạt động thu giữ tài sản bảo đảm của VAMC, đẩy mạnh xử lý các tranh chấp liên quan đến khoản nợ, tài sản bảo đảm bằng thủ tục rút gọn tại Tòa án, thi hành án; Bộ Tài chính có hướng dẫn về chính sách thuế hỗ trợ tích cực cho quá trình xử lý TSBĐ thu nợ xấu phù hợp với tinh thần của Nghị quyết 42...

Bên cạnh yêu cầu VAMC sớm ban hành quyết định thành lập sàn và nỗ lực quyết tâm đưa vào hoạt động trong thời gian sớm nhất sau khi được Thống đốc chấp thuận, để xử lý nợ xấu hiệu quả trong thời gian tới, Phó Thống đốc NHNN Nguyễn Kim Anh đề nghị, VAMC tiếp tục phối hợp với các TCTD trong việc xử lý nợ xấu, tài sản đảm bảo của các khoản nợ xấu đã mua bằng trái phiếu đặc biệt. Trong đó, tích cực triển khai các biện pháp kiểm soát và hạn chế nợ xấu phát sinh, nhằm đưa tỷ lệ nợ xấu nội bảng về mức an toàn (dưới 3%) theo Chỉ thị của Thống đốc NHNN về tổ chức thực hiện các nhiệm vụ trọng tâm của ngành Ngân hàng trong năm 2021…