Chính thức sửa Nghị định 20, hồi tố gần 5.000 tỷ đồng cho doanh nghiệp

Nghị định sửa đổi, bổ sung khoản 3, Điều 8, Nghị định 20/2017/NĐ-CP ngày 24 tháng 02 năm 2017 của Chính phủ quy định về quản lý thuế đối với doanh nghiệp có giao dịch liên kết đã chính thức được thông qua ngày 24/6.

Cụ thể, khoản 3, Điều 8 Nghị định 20/2017/NĐ-CP được sửa đổi với hai nội dung chính như sau:

Thứ nhất, nâng mức khống chế chi phí lãi vay được trừ khi xác định thu nhập chịu thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN) lên 30% EBITDA, thay vì 20% EBITDA như hiện tại. Cụ thể, tổng chi phí lãi vay (sau khi trừ lãi tiền gửi và lãi cho vay) phát sinh trong kỳ được trừ khi xác định thu nhập chịu thuế TNDN không vượt quá 30% của tổng lợi nhuận thuần từ hoạt động kinh doanh trong kỳ cộng chi phí lãi vay (sau khi trừ lãi tiền gửi và lãi cho vay) phát sinh trong kỳ cộng chi phí khấu hao phát sinh trong kỳ.

Với phần chi phí lãi vay không được trừ, doanh nghiệp sẽ được chuyển sang kỳ tính thuế tiếp theo, thời gian chuyển chi phí lãi vay tính liên tục không quá 05 năm kể từ năm tiếp sau năm phát sinh chi phí lãi vay không được trừ.

Thứ hai, Nghị định sửa đổi được áp dụng cho kỳ tính thuế thu nhập doanh nghiệp năm 2019, đồng thời cho phép hồi tố áp dụng cho kỳ tính thuế 2017, 2018 đối với nội dung nâng ngưỡng khống chế chi phí lãi vay từ 20% lên 30% và áp dụng cách tính chi phí lãi vay thuần (chi phí lãi vay cho trừ lãi tiền gửi, lãi cho vay).

Cụ thể, người nộp thuế được khai bổ sung hồ sơ khai quyết toán thuế thu nhập doanh nghiệp năm 2017, 2018 để xác định chi phí lãi vay, số thuế thu nhập doanh nghiệp phải nộp (nếu có) và nộp cho cơ quan thuế quản lý trực tiếp trước ngày 1/1/2021. Trường hợp sau khi khai bổ sung, số thuế thu nhập doanh nghiệp giảm thì sẽ được giảm số tiền chậm nộp tương ứng (nếu có).

Trường hợp người nộp thuế thu nhập doanh nghiệp, tiền chậm nộp lớn hơn số tiền thuế thu nhập doanh nghiệp, tiền chậm nộp đã xác định lại thì phần chênh lệch được bù trừ vào số thuế thu nhập doanh nghiệp trong năm 2020 và các năm tiếp theo nhưng tối đa không quá 05 năm kể từ năm 2020. Kết thúc thời hạn trên, không xử lý số thuế còn lại chưa bù trừ hết.

Trường hợp cơ quan thuế hoặc cơ quan có thẩm quyền đã thanh tra, kiểm tra và có kết luận thanh tra, kiểm tra, quyết định xử lý theo quy định của Luật quản lý thuế, người nộp thuế đề nghị cơ quan thuế quản lý trực tiếp xác định lại số thuế phải nộp. Căn cứ vào đề nghị của người nộp thuế và các hồ sơ, tài liệu có liên quan, cơ quan thuế xác định lại số thuế phải nộp, tiền chậm nộp tương ứng để thực hiện bù trừ phần chênh lệch theo quy định.

Việc xác định lại số thuế phải nộp được thực hiện tại trụ sở cơ quan quản lý thuế, không thực hiện thanh tra, kiểm tra lại tại trụ sở người nộp thuế, không thực hiện điều chỉnh lại kết luận và quyết định thanh tra năm 2017 - 2018. Trường hợp đã xử phạt vi phạm hành chính về thuế hoặc đang giải quyết theo trình tự khiếu nại thì không điều chỉnh lại số tiền phạt vi phạm hành chính về thuế.

Như vậy, với việc ban hành Nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị định 20 cho thấy Chính phủ và Bộ Tài chính đã lắng nghe ý kiến của doanh nghiệp để tiếp thu, sửa đổi các nội dung bất cập của Nghị định 20, đảm bảo phù hợp với thực tế. Đặc biệt, với quy định cho phép hồi tố áp dụng cho các kỳ tính thuế 2017, 2018 đồng nghĩa với việc, những doanh nghiệp đã bị tính thuế oan trong các năm này sẽ được hoàn trả thông qua phương thức bù trừ với nghĩa vụ thuế của kỳ tính thuế 2020 và các kỳ tính thuế tiếp theo.

Như Reatimes đã nhiều lần phân tích và bình luận, việc cho hồi tố này không những bảo đảm sự công bằng, hợp tình hợp lý, tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, mà trong sự tác động dữ dội của đại dịch toàn cầu Covid-19, thì đây còn là giải pháp hỗ trợ gián tiếp của Chính phủ giúp doanh nghiệp vượt qua khó khăn, ứng phó với đại dịch, để cố gắng duy trì và phục hồi hoạt động sản xuất kinh doanh.

Điều đó càng chứng tỏ một điều, Chính phủ luôn lắng nghe, đồng cảm, đồng hành cùng doanh nghiệp để chia sẻ khó khăn, với đúng vai trò một chính phủ kiến tạo, phục vụ người dân và doanh nghiệp.

Trước đó, ngày 17/4, Văn phòng Chính phủ đã có văn bản 3061 truyền đạt chỉ đạo của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đối với Bộ Tài chính liên quan đến việc hoàn thiện dự thảo Nghị định sửa đổi khoản 3 điều 8 Nghị định số 20/2017/NĐ-CP của Chính phủ về trần chi phí lãi vay được trừ khi tính thuế thu nhập doanh nghiệp của các doanh nghiệp có hoạt động liên kết.

Theo đó, Thủ tướng yêu cầu Bộ Tài chính khẩn trương hoàn thiện dự thảo nghị định đối với nội dung xử lý hồi tố cho năm 2017, 2018 theo phương án như ý kiến của đa số thành viên Chính phủ theo đúng quy chế làm việc của Chính phủ, bù trừ nghĩa vụ thuế của các kỳ tính thuế tiếp theo nhưng tối đa không quá 5 năm.

Đặc biệt, Thủ tướng yêu cầu Bộ Tài chính ký tắt Nghị định, trình Thủ tướng ký, ban hành trong ngày 20/4. Thủ tướng đồng thời yêu cầu Bộ Tài chính có giải pháp quản lý chặt chẽ, chống tiêu cực, tham nhũng, lợi ích nhóm khi xử lý hồi tố theo quy định của nghị định.

Tuy nhiên, trái với yêu cầu "khẩn trương" của Thủ tướng Chính phủ tại văn bản chỉ đạo ngày 17/4, Bộ Tài chính vẫn tiếp tục trình các văn bản xin ý kiến, kéo dài quá trình hoàn thiện dự thảo.

Cụ thể, theo giải trình của Bộ Tài chính, qua rà soát, Bộ Tài chính nhận thấy nội dung Văn bản 3061 chưa nêu rõ hồi tố điều khoản nào của dự thảo Nghị định; mặt khác tại phiếu lấy ý kiến thành viên của Chính phủ không nêu cụ thể đối với nội dung nào.

Vì vậy, Bộ Tài chính đã có văn bản báo cáo Thủ tướng Chính phủ theo 2 phương án và Thường trực Chính phủ đã cho ý kiến chỉ đạo thực hiện theo phương án 1: Cho phép hồi tố năm 2017, 2018 đối với nội dung nâng ngưỡng khống chế chi phí lãi vay từ 20% lên 30%, đồng thời áp dụng chi phí lãi vay thuần. Theo phương án này, dự kiến số thuế phải hoàn hoặc khấu trừ khoảng 4.875 tỷ đồng.

Bộ Tài chính đã hoàn thiện dự thảo theo kết luận của Thường trực Chính phủ, tuy nhiên, về việc bù trừ số thuế đã nộp trong các năm 2017, 2018, Bộ Tài chính cho rằng, nếu coi đây là trường hợp nộp thừa để vận dụng quy định của Luật Quản lý thuế thì cần được báo cáo Chính phủ xem xét quyết định.

Theo đó, ngày 31/5, Văn phòng Chính phủ tiếp tục lấy ý kiến các thành viên Chính phủ về nội dung dự thảo Nghị định sửa đổi khoản 3 Điều 8 Nghị định 20 mà Bộ Tài chính đã trình, đồng thời lấy ý kiến về thẩm quyền quyết định việc thực hiện nguyên tắc khấu trừ với nghĩa vụ thuế của các kỳ tính thuế tiếp theo nhưng không quá 5 năm khi xử lý hồi tố đối với các năm 2017, 2018 là của Chính phủ hay của Quốc hội.

Ngày 16/6, Văn phòng Chính phủ đã có công văn gửi Bộ Tài chính về việc tiếp thu, giải trình ý kiến thành viên Chính phủ về dự thảo Nghị định sửa đổi khoản 3, điều 8 Nghị định 20/2017/NĐ-CP. Theo đó, 100% thành viên Chính phủ biểu quyết việc thực hiện nguyên tắc hồi tố thuế thuộc thẩm quyền của Chính phủ. Bộ Tài chính tổng hợp, tiếp thu, hoàn thiện, ký tắt dự thảo Nghị định theo đúng quy định và trình Thủ tướng Chính phủ trước ngày 17/6.

Để có được kết quả này, gần 3 năm qua, không ít hội thảo, diễn đàn được tổ chức, hàng loạt những kiến nghị của doanh nghiệp và Hiệp hội Bất động sản Việt Nam (VNREA) đã được gửi đến Chính phủ và bộ ngành liên quan. Cùng với đó là hàng loạt bài viết phản biện, ghi nhận ý kiến phân tích sâu sắc của các chuyên gia đầu ngành về tài chính, pháp luật cũng đã được đăng tải trên Tạp chí điện tử Bất động sản Việt Nam Reatimes.

Chính Thứ trưởng Bộ Tài chính Trần Xuân Hà cũng đã thừa nhận phạm vi đối tượng áp dụng cho tất cả đơn vị có giao dịch liên kết của Nghị định 20 đã gây khó cho các hoạt động của doanh nghiệp trung chuyển vốn vay, cho vay lại hay việc vay nợ giữa công ty con với công ty mẹ trong cùng một tập đoàn, tổng công ty ở trong nước, và mức áp trần chi phí phí lãi vay từ 20% là "sợi dây vô hình" trói chặt sự phát triển của doanh nghiệp.

Do đó, việc sửa đổi khoản 3, Điều 8 Nghị định 20 theo hướng tăng trần chi phí lãi vay và cho phép xử lý hồi tố cho năm 2017, 2018 là một bước đi đúng đắn trong việc tháo gỡ khó khăn, hỗ trợ doanh nghiệp, thể hiện sự quyết liệt và tinh thần đồng hành cùng doanh nghiệp của Chính phủ, nhất là khi tình hình dịch bệnh đang diễn biến phức tạp, rất nhiều việc phải giải quyết.