Chính thức mở đường cho việc xét xử tội phạm liên quan đến phòng, chống COVID-19

Ngày 30/03 Hội đồng Thẩm phán TAND tối cao gửi Công văn số 45/TANDTC-PC tới Chánh án TAND các cấp, Chánh án Tòa án Quân sự các cấp, Thủ trưởng các đơn vị thuộc TAND Tối cao về việc xét xử tội phạm liên quan đến phòng, chống COVID-19.

Theo đó, để góp phần ngăn chặn sự gia tăng phức tạp của dịch bệnh Covid-19 trong thời điểm hiện nay, Hội đồng Thẩm phán Tòa án Nhân dân tối cao hướng dẫn áp dụng pháp luật và tổ chức xét xử đối với một số hành vi vi phạm pháp luật phổ biến có đủ yếu tố cấu thành tội phạm trong phòng, chống dịch bệnh như sau:

Về việc xác định tội danh theo quy định của Bộ luật Hình sự, người đã được thông báo mắc bệnh hoặc trở về từ vùng có dịch Covid-19 đã được thông báo cách ly thực hiện môt trong các hành vi sau đây gây lan truyền dịch bệnh cho người khác thì bị coi là trường hợp thực hiện “hành vi khác làm lây lan dịch bệnh nguy hiểm cho người” quy định tại điểm c khoản 1 Điều 240 và bị xử lý về tội làm lây lan dịch bệnh truyền nhiễm cho người:

Trốn khỏi nơi cách ly; Không tuân thủ quy định cách ly; Từ chối, trốn tránh việc áp dụng các biện pháp cách ly, cưỡng chế cách ly; Không khai báo y tế, khai báo không đầy đủ hoặc khai báo gian dối.

Người chưa bị xác định mắc Covid-19 nhưng sống trong khu vực đã có quyết định cách ly, quyết định phong tỏa thực hiện một trong các hành vi sau đây gây thiệt hại từ 100 triệu đồng trở lên do phát sinh chi phí phòng, chống dịch bệnh thì sẽ bị xử lý về tội vi phạm quy định về an toàn ở nơi đông người theo quy định tại Điều 295:

Trốn khỏi khu vực bị cách ly, khu vực bị phong tỏa; Không tuân thủ quy định cách ly; Từ chối, trốn tránh việc áp dụng các biện pháp cách ly, cưỡng chế cách ly; Không khai báo y tế, khai báo không đầy đủ hoặc khai báo gian dối.

Chủ cơ sở kinh doanh, người quản lý cơ sở kinh doanh dịch vụ (như quán bar, vũ trường, karaoke, mát xa, thẩm mỹ,…) thực hiện hoạt động kinh doanh khi đã có quyết định tạm đình chỉ hoạt động kinh doanh để phòng, chống dịch bệnh Covid-19 của cơ quan, người có thẩm quyền, gây thiệt hại từ 100 triệu đồng trở lên do phát sinh chi phí phòng, chống dịch bệnh thì sẽ bị xử lý về tội vi phạm quy định an toàn ở nơi đông người theo quy định tại Điều 295.

Người có hành vi phát tán thông tin giả, thông tin sai sự thật, xuyên tạc về tình hình dịch bệnh Covid-19, gây dư luận xấu bị xử lý về tội đưa hoặc sử dụng trái phép thông tin mạng máy tính, mạng viễn thông theo quy định tại Điều 288.

Người có hành vi trái phép đưa thông tin cá nhân, bí mật đời tư, xúc phạm nghiêm trọng nhân phẩm, danh dự của nhân viên y tế, người tham gia phòng, chống dịch bệnh Covid -19, người nhiễm Covid-19, nghi ngờ nhiễm Covid-19 thì bị xử lý về tội Làm nhục người khác theo quy định tại Điều 155.

Người có hành vi lợi dụng dịch bệnh để đưa thông tin không đúng sự thật về công dụng của thuốc, vật tư y tế về phòng, chống dịch bệnh nhằm chiếm đoạt tài sản của người khác thì xử lý về tội Lừa đảo chiếm đoạt tài sản theo quy định tại Điều 174.

Người có hành vi đã, đang hoặc nhằm đưa trái phép thuốc, vật tư y tế dùng vào việc phòng, chống dịch bệnh Covid-19 ra khỏi biên giới quốc gia nhằm thu lợi bất chính thì xử lý về tội Buôn lậu theo quy định tại Điều 188.

Người có hành vi lợi dụng sự khan hiếm hoặc tạo sự khan hiếm giả tạo trong tình hình dịch bệnh để mua vét hàng hóa đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền công bố là mặt hàng bình ổn giá hoặc hàng hóa được nhà nước quy định giá nhằm bán lại để thu lời bất chính thì bị xử lý về tội Đầu cơ theo quy định tại Điều 196.

Người có hành vi dùng vũ lực, đe dọa dùng vũ lực hoặc thủ đoạn khác cản trở người thi hành công vụ trong phòng, chống dịch bệnh Covid-19 thì bị xử lý về tội Chống người thi hành công vụ theo quy định tại Điều 330.

Người có trách nhiệm trong phòng, chống dịch bệnh Covid-19 nhưng không triển khai hoặc triển khai không kịp thời, không đầy đủ các biện pháp phòng, chống dịch bệnh theo quy định gây hậu quả nghiêm trọng thì bị xử lý về tội Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng theo quy định tại Điều 360.

Hội đồng Thẩm phán TAND Tối cao cũng hướng dẫn áp dụng hình phạt nghiêm khắc đối với trường hợp phạm tội gây hậu quả nghiêm trọng (như làm lây lan dịch bệnh cho hai người trở lên, làm chết người,…).

Áp dụng phạt hành chính là hình phạt tiền, cải tạo không giam giữ hoặc phạt tù nhưng cho hưởng án treo đối với các trường hợp phạm tội chưa gây ra hậu quả hoặc gây hậu quả ít nghiêm trọng (như chưa làm lây lan dịch bệnh).