Chính sách tiền tệ - Bài 5 - Các công cụ chính sách tiền tệ

NHTW có 3 công cụ chính sách tiền tệ chính gồm:

NHTW có 3 công cụ chính sách tiền tệ chính gồm:

- Các hoạt động trên thị trường mở

- Các chính sách lãi suất

- Yêu cầu dự trữ bắt buộc

1. Một trong những cách trực tiếp nhất để NHTW tăng hoặc giảm lượng tiền lưu thông là thông qua các hoạt động thị trường mở. Hoạt động thị trường mở liên quan đến việc mua và bán trái phiếu chính phủ với các NHTM và/hoặc các nhà tạo lập thị trường được chỉ định. Ví dụ, khi ngân hàng trung ương mua trái phiếu chính phủ từ các NHTM, điều này làm tăng lượng tiền mặt. Nếu các NHTM sau đó sử dụng nguồn tiền thặng dư này bằng cách tăng cho vay đối với các doanh nghiệp và hộ gia đình, thì thông qua quy trình số nhân tiền được giải thích trong Bài 2 của tôi, tổng lượng tiền trong nền kinh tế sẽ được nhân lên gấp nhiều lần so với giá trị trái phiếu mà NHTW mua lại. Trong trường hợp ngược lại, NHTW có thể bán trái phiếu chính phủ cho các NHTM. Khi làm điều này, dự trữ của các NHTM giảm xuống, làm giảm khả năng cho vay (tức là tạo tín dụng) và do đó lạm giảm lượng tiền trong nền kinh tế. Trong thập kỷ trở lại đây, các nghiệp vụ mới như mua/bán ngoại tệ (VN) và nới lỏng định lượng (Mỹ) cũng có thể được xem như 1 phần các hoạt động trên thị trường mở của NHTW (tuy nhiên chúng vẫn được tách ra để mở rộng thêm phạm vi hoạt động). Trong khi tại thị trường Mỹ-NHTW sử dụng USD để mua trực tiếp tài sản thì tại VN-NHTW sử dụng tiền để mua lại USD (nếu cần thiết).

2. Biểu hiện rõ ràng nhất về ý định và quan điểm của NHTW thể hiện qua các chính sách lãi suất mà ngân hàng đặt ra.

Lãi suất mà NHTW ấn định và được NHTW công bố công khai thường là lãi suất mà NHTW sẵn sàng cho các NHTM khác vay. Lãi suất chính sách này có thể đạt được bằng cách sử dụng lãi suất cho vay ngắn hạn có thế chấp, được gọi là "lãi suất repo". Ví dụ, nếu NHTW muốn tăng cung tiền, NHTW có thể mua trái phiếu chính phủ (hoặc nhận mua nếu nhu cầu đến từ NHTM) từ các NHTM, với thỏa thuận bán lại chúng vào một thời điểm nào đó trong tương lai. Giao dịch này được gọi là một thỏa thuận mua lại. Thông thường, thời gian đáo hạn của các thỏa thuận mua lại dao động từ qua đêm đến hai tuần. Trên thực tế, điều này thể hiện một khoản vay có bảo đảm của các NHTM và người cho vay (trong trường hợp này là NHTW) được hưởng lãi suất khi hoàn lại giấy tờ. Lãi suất tái chiết khấu hay lãi suất tái cấp vốn là những tên gọi khác của lãi suất repo, chỉ khác nhau về các loại giấy tờ có giá được sử dụng. Ngoài ra còn có lãi suất thị trường liên ngân hàng. Vì NHTW trả lãi cho khoản tiền dự trữ bắt buộc cho các NHTM (và khoản dự trữ bắt buộc được gửi tại NHTW), nên NHTW có thể đứng ra làm trung gian sử dụng khoản dự trữ bắt buộc này để cho các NHTM khác vay.

Thông qua việc thiết lập các chính sách về tỷ giá, NHTW có thể điều tiết lượng tiền trong nền kinh tế. Nói chung, lãi suất chính sách càng cao thì càng thu hẹp lượng tín dụng và ngược lại.

3. Cách chính thứ ba mà các NHTW có thể hạn chế hoặc tăng cung tiền trong nền kinh tế là thông qua yêu cầu dự trữ đối với NHTM. Công cụ này đã được tôi giải thích trong bài viết số 2 về Chính sách tiền tệ.

Về tổng thể, để nền kinh tế phát triển thịnh vượng thì cần đảm bảo được tính chất ổn định trong môi trường kinh doanh, xã hội. Chính vì thế mục tiêu hành động của NHTW thông qua các công cụ chính sách tiền tệ là ổn định lạm phát, đồng tiền quốc gia và nền kinh tế chung. Tại một số quốc gia đã phát triển, NHTW còn đảm nhận trách nhiệm đảm bảo mức toàn dụng lao động, khả năng sản xuất; thậm chí cả những mục tiêu như niềm tin của xã hội vào hệ thống tài chính hay nâng cao sự hiểu biết kiến thức tài chính trong xã hội

Nếu thấy bài viết có ích thì hãy like, share và follow để đón đọc các bài viết chia sẻ kiến thức tiếp theo của tôi nhé !