Chính sách Kinh tế của Donald Trump và hậu quả khó dự báo

Việc mô phỏng tác động từ các chính sách kinh tế của Donald Trump đặt ra thách thức lớn cho các nhà kinh tế và các ngân hàng trung ương. Các chính sách này không chỉ gây ra tranh cãi về tính khả thi mà còn khiến cho việc dự báo trở nên khó khăn hơn nhiều so với các sự kiện kinh tế khác như Brexit.

Những quyết định của Trump về thuế nhập khẩu, chính sách di cư, và chính sách năng lượng đang tạo ra sự chia rẽ trong giới chuyên gia và có thể phá vỡ những quy chuẩn thông thường về thị trường và tài khóa.

So sánh với Brexit: Một tình thế còn khó khăn hơn

Các nhà kinh tế từng dự báo Brexit sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến nền kinh tế Anh, với 72% chuyên gia dự đoán tác động bất lợi ngay từ trước khi cuộc trưng cầu diễn ra vào năm 2016. Tuy nhiên, họ lại không thể thuyết phục được công chúng khi phần lớn người dân Anh vẫn tin rằng Brexit sẽ mang lại lợi ích kinh tế dài hạn. Với các chính sách của Trump, việc dự đoán lại còn khó khăn hơn. Các đề xuất chính sách của ông bao gồm thuế nhập khẩu tăng cao, cắt giảm thuế mạnh mẽ, và siết chặt di cư có thể có tác động rất khác nhau đối với nền kinh tế Mỹ và toàn cầu.

Những đề xuất chính sách gây tranh cãi của Trump

Những chính sách của Trump đối với thương mại và năng lượng đã gây nhiều tranh cãi. Chẳng hạn, ông đề xuất mức thuế 10% cho tất cả hàng nhập khẩu và 60% đối với hàng hóa từ Trung Quốc, giống với các chính sách bảo hộ thương mại Smoot-Hawley vào những năm 1930. Ngoài ra, các đề xuất của ông về trục xuất người nhập cư không giấy tờ và thúc đẩy nhiên liệu hóa thạch là những vấn đề khó khăn, gây chia rẽ cả trong chính giới và giới chuyên gia.

Các cố vấn như Arthur Laffer cho rằng các biện pháp này chủ yếu mang tính đàm phán, trong khi Robert Lighthizer lại tin tưởng vào hiệu quả thực tế của thuế quan. Sự bất đồng này đã khiến các nhà kinh tế không thể đồng thuận để xây dựng một mô hình đánh giá tác động chính xác.

Việc xác định tính khả thi của các chính sách Trump cũng là một vấn đề. Kết quả bầu cử, bao gồm việc Đảng Cộng hòa hay Đảng Dân chủ nắm quyền trong Quốc hội, sẽ ảnh hưởng lớn đến khả năng triển khai các chính sách này. Nếu Trump chỉ thắng trong cuộc bầu cử tổng thống mà không kiểm soát được Quốc hội, nhiều chính sách có thể không được thực thi. Đồng thời, nếu Trump thắng cả hai viện, điều đó có thể dẫn đến những thay đổi lớn, làm phức tạp việc dự báo hơn nữa.

Những nhà phân tích tại Viện Peterson như Alan Wolff và các chuyên gia tại Viện Cato nhấn mạnh rằng nếu Trump không có được sự ủng hộ của Quốc hội, nhiều đề xuất sẽ không thể thực hiện được. Do đó, việc ước tính tác động của các chính sách này trước khi biết kết quả thực sự là rất khó khăn.

IMF, tổ chức với các phương pháp tiếp cận mô hình hóa tiên tiến, đã thử nghiệm việc đánh giá các chính sách của Trump. Tuy nhiên, kết quả cho thấy chỉ có những thay đổi rất nhỏ trong tăng trưởng kinh tế toàn cầu khi mô phỏng các chính sách thuế quan của Trump, kể cả khi có thêm yếu tố bất ổn thương mại và giảm di cư. Điều này cho thấy rằng các mô hình kinh tế không thể xử lý tốt các thay đổi chế độ lớn hoặc biến động cấu trúc, vốn là đặc điểm của chính sách Trump. Do đó, những dự báo dựa trên các mô hình hiện tại có thể không thực sự phản ánh hết các tác động tiềm năng.

Như nhà bình luận Martin Wolf của FT đã chỉ ra, điều quan trọng không chỉ là dự báo mà còn là nhìn vào những dòng chảy lịch sử để nhận ra rằng nhiệm kỳ của Trump có thể là một giai đoạn đầy biến động đối với thế giới.

Phản ứng của thị trường tài chính

Các thị trường tài chính đã thể hiện sự lo ngại trước khả năng thắng cử của Trump. Mối tương quan giữa tỷ lệ cược của Trump và chi phí đi vay của chính phủ Mỹ cho thấy sự điều chỉnh của thị trường tài chính đối với rủi ro liên quan đến Trump. Tuy nhiên, vào năm 2016 khi Trump thắng cử, các dự báo về một vụ sụp đổ thị trường đã không xảy ra. Điều này cho thấy các mô hình tài chính có thể gặp khó khăn trong việc dự báo tác động của các chính sách bất định, đặc biệt khi chúng mâu thuẫn với thực tế.

Song song với tình hình Mỹ, Anh Quốc cũng đang đối mặt với những vấn đề lớn sau Ngân sách mới của chính phủ, khi kế hoạch vay nợ thêm và tăng thuế khiến thị trường tài chính hoang mang. Sự bất ngờ này có thể ảnh hưởng đến Ngân hàng Anh (BoE) khi họ đưa ra quyết định lãi suất. Với kỳ vọng của thị trường về lãi suất chỉ giảm xuống khoảng 4,05% vào năm 2025, BoE có thể phải điều chỉnh dự báo của mình để phù hợp với bối cảnh mới. Điều này cho thấy những thách thức lớn trong việc điều chỉnh chính sách tiền tệ sao cho phù hợp với cả thị trường và các điều kiện tài khóa mới của chính phủ.

Cuộc bầu cử của Trump và các chính sách của ông đặt ra một bài toán khó đối với các nhà kinh tế khi cố gắng dự báo tác động của những quyết định mang tính đột phá. Các mô hình kinh tế hiện nay dường như không đủ linh hoạt để mô phỏng những thay đổi lớn mà các chính sách này có thể mang lại, và những phản ứng của thị trường tài chính cho thấy sự bất ổn vẫn còn tồn tại.

Trong bối cảnh này, các nhà kinh tế sẽ cần theo dõi sát sao để điều chỉnh mô hình dự báo phù hợp và kịp thời, nhằm giúp giảm thiểu rủi ro và tăng cường khả năng ứng phó với những biến động không mong đợi.