Chiến tranh Nga - Ukraine vén màn bức tranh khủng hoảng năng lượng toàn cầu

Ngay cả trước khi Nga xâm lược Ukraine, một cuộc khủng hoảng năng lượng đã bùng phát ở châu Âu gây chấn động thị trường dầu mỏ và khí đốt tự nhiên.

Cuộc khủng hoảng năng lượng hiện nay - được đánh dấu bằng giá dầu, xăng và khí đốt tự nhiên cao - nhấn mạnh sự cấp thiết của việc thoát khỏi sự phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch, đặc biệt là ở châu Âu, đồng thời nhấn mạnh rằng nhiên liệu hóa thạch vẫn còn tồn tại và quan trọng như thế nào đối với an ninh năng lượng và nền kinh tế toàn cầu.

Joseph Calnan, nhà phân tích an ninh năng lượng tại Viện Các vấn đề Toàn cầu Canada (CGAI) cho biết: “Thế giới có thể đang bước vào thời kỳ khan hiếm năng lượng sâu sắc. Trong khi đó, đầu tư vào năng lượng sạch vẫn chưa đủ mở rộng để đáp ứng các chính sách của IEA. Chúng ta có khả năng phải đối mặt với sự thiếu hụt toàn cầu về cả năng lượng truyền thống và năng lượng tái tạo trong thập kỷ tới."

Cuộc khủng hoảng năng lượng lớn cuối cùng trong những năm 1970 đều liên quan đến dầu mỏ và xung đột ở Trung Đông, và nó dẫn đến một trong những cuộc suy thoái sâu sắc nhất mà Bắc Mỹ từng trải qua. Đức, Pháp, Anh, Hà Lan và các quốc gia châu Âu khác đã cấm khai thác mỏ, từ chối nguồn cung cấp khí đốt tự nhiên trong nước và khiến châu Âu phải lép vế trước Nga, quốc gia cung cấp 45% lượng khí đốt tự nhiên nhập khẩu cho châu Âu. Và trong khi đã đầu tư rất nhiều vào năng lượng gió, năng lượng mặt trời và nhiên liệu sinh học, Đức đang trong giai đoạn cuối cùng của việc đóng cửa tất cả các nhà máy điện hạt nhân còn lại của mình.

Một mùa đông khắc nghiệt làm cạn kiệt các kho dự trữ khí đốt tự nhiên của châu Âu, sự thiếu hụt nghiêm trọng về năng lượng gió và thiếu năng lượng hạt nhân khiến châu Âu thiếu hụt cả điện và khí đốt tự nhiên vào năm 2021, khiến giá năng lượng tăng vọt.

Và giờ đây, chiến tranh ở Ukraine và việc vẽ lại Bức màn sắt xung quanh Nga có nguy cơ biến một cuộc khủng hoảng năng lượng khu vực thành một cuộc khủng hoảng toàn cầu khi thế giới đột nhiên thấy mình thiếu hụt cả dầu mỏ, khí đốt tự nhiên và các lựa chọn thay thế sạch.

Giá dầu và khí đốt tự nhiên cao về mặt lý thuyết sẽ thúc đẩy quá trình chuyển đổi khỏi nhiên liệu hóa thạch. Xét cho cùng, việc làm cho nhiên liệu hóa thạch trở nên đắt đỏ thông qua các biện pháp như thuế carbon nhằm hạn chế việc sử dụng chúng là một công cụ chính sách chính về biến đổi khí hậu.

Tuy nhiên, các chính phủ phương Tây cũng mâu thuẫn với một số nhà bảo vệ môi trường đang thúc đẩy năng lượng gió và năng lượng mặt trời tái tạo, loại trừ tất cả các phương pháp giảm thiểu khác, như điện hạt nhân, điện than hoặc khí đốt với khả năng thu giữ và lưu trữ carbon, và thậm chí một số nhiên liệu sinh học.

Hiện tại, tôi nhận định nếu các nước phương Tây cấm vận Nga thì kịch bản cuộc khủng hoảng năng lượng sẽ lại xảy ra, giá dầu thô và khí gas sẽ lại tăng phi mã.