Chiến tranh: một "trò chơi" nguy hiểm với kết quả khó lường

Chiến tranh là một trò chơi mạo hiểm, khó có thể nói trước bất cứ điều gì. Không chỉ nhìn vào so sánh lực lượng hiện thời hay vài ba chiến thắng quân sự mà có thể kết luận được tương lai cuộc chiến.

Và điều này được thể hiện khá rõ nét qua một số cuộc chiến lớn trên thế giới trong gần 100 năm qua:

1. Chiến tranh Mỹ - Việt Nam (1965-1973): Năm 1965 khi Mỹ đổ bộ 3500 lính thủy đánh bộ lên cảng Đà Nẵng, Mỹ nghĩ rằng đây sẽ là một cuộc chiến nhanh và nhẹ nhàng. Thậm chí Mỹ còn không còn có cả kịch bản xuống thang và rút lui trong thế thua khi bắt đầu tham dự cuộc chiến

Cuộc phiêu lưu quân sự tưởng chừng chóng vánh đã khiến Mỹ phải sa lầy tới 8 năm (1965-1973) và mất 58.000 sinh mạng. Vào thời kỳ cao điểm 1968, Mỹ triển khai tới 500.000 quân ở miền Nam Việt Nam.

2. Cuộc chiến của Liên Xô tại Afghanistan (1979 - 1989): Tháng 12 năm 1979, Hồng quân Liên Xô đổ bộ vào Kabul, Afghanistan, và chỉ trong vòng vài tuần đã lập nên chính phủ Baak Karman thân Liên Xô, cũng như kiểm soát tình hình trên cả nước.

Tuy nhiên, phiến quân Mujahideen được sự hậu thuẫn của Mỹ , phương Tây và Pakistan đã kiên cường chống lại Hồng quân Liên Xô. Cuộc phiêu lưu quân sự tưởng "ngon ăn" nhưng đã kéo dài tới 10 năm, khiến 14.500 binh lính Hồng quân thiệt mạng, cùng hàng chục nghìn lính bị thương. Cuộc chiến Afghanistan là một trong những nguyên nhân khiến Liên Xô tan rã vào cuối 1991.

3. Cuộc can thiệp của Mỹ vào Afghanistan (2001) và Iraq (2003). Trong cả hai cuộc chiến này, Mỹ đã giành thắng lợi như chẻ tre trong giai đoạn đầu. Tại Afghanistan, Mỹ mất 2 tháng 10 ngày lật đổ chính quyền Taliban và dựng lên chính quyền mới thân Mỹ. Còn tại Iraq, từ khi bắt đầu cuộc chiến cho đến khi lật đổ chính quyền của Saddam Hussein Mỹ chỉ mất có 1 tháng 11 ngày.

Tuy nhiên, trong cả hai cuộc chiến này Mỹ không thể rút ra được ngay như dự tính ban đầu mà phải phải chịu tổn thất nặng nề với trên 10 ngàn Mỹ lính tử thương và hàng chục ngàn lính bị thương. Phí tổn hai cuộc chiến này với Mỹ dự tính lên tới 4.000 tỷ USD.

Tại Iraq, Mỹ phải mất 8 năm (2003 - 2011) mới rút hết lính chiến đấu ra khỏi nước này. Còn tại Afghanistan, Mỹ mất đúng 20 năm kể từ khi can thiệp (2001 - 2021) mới rút khỏi cuộc chiến hao người tốn của tại đây.

Kể lại các cuộc chiến trên đây để giúp rõ hơn câu chuyện: Trong bất kì cuộc chiến nào, hầu như không có ngoại lệ, các diễn biến trên chính trường hoàn toàn khác hẳn so với các kịch bản trên bàn giấy, và tính toán của các chính khách. Nguy cơ sa lầy là hoàn toàn hiện hữu nếu không có chiến lược rút lui (Exit Strategy) đúng thời điểm.