Chiến lược khôn ngoan cho thị trường giá xuống (thị trường gấu)

Thị trường giá xuống (thị trường gấu) chỉ sự giảm giá trên diện rộng các tài sản với mức giảm ít nhất 20% kể từ đỉnh giá cũ. Giai đoạn này thường tiềm ẩn nhiều nguy hiểm khi các nhà đầu tư cố tình đi ngược lại thị trường. Sau đây là một vài chiến thuật có thể áp dụng trong thị trường giá xuống.

Tóm tắt

Kiểm soát nỗi sợ

Có một câu nói nổi tiếng tại phố Wall: "thị trường sẽ đi lên trong nghi ngờ" ("The Dow climbs a wall of worry.").Nói một cách khác, các chỉ số chứng khoán (Ví dụ Dow) thường sẽ đi lên mặc các quan ngại về khủng bố hoặc các thiên tai khác. Do đó nhà đầu tư cần thường xuyên tách bạch yếu tố cảm xúc khỏi việc đưa ra quyết định đầu tư. Những sự kiện có thể coi là tai hoạ toàn cầu có thể chỉ như một vết đốm nhỏ trong vài năm tới. Nỗi sợ là kẻ thù của quyết định sáng suốt trong những hoàn cảnh đó. Do đó giữ bình tĩnh trong thị trường và tiếp tục đầu tư !

Trung bình giá xuống (Dollar Cost Averaging)

Ghi nhớ một điều là trong thời gian kinh tế tăng trưởng chậm lại hoặc âm, việc thị trường giảm giá là hết sức bình thường, đó là một phần của chu kì kinh tế. Nếu bạn là nhà đầu tư dài hạn (nhà đầu tư có thời gian nắm giữ lớn hơn 10 năm), một phương án trong thị trường gấu là Trung bình giá xuống (DCA). Bằng việc mua bất kể giá, nhà đầu tư có thể mua cổ phiếu với giá thấp khi thị trường ở đáy. Trong dài hạn, giá vốn của danh mục sẽ được trung bình giảm, tạo ra lợi thế cho chính nhà đầu tư.

Giả chết (Play dead)

Trong thị trường gấu, gần như sẽ không có một hướng tăng nào đáng kể. Một chiến thuật đối với thị trường này là giả chết, giống như cách những người đi rừng thường làm khi gặp gấu thật. Đối đầu trực tiếp với thị trường lúc này là không có lợi. Do đó việc không hành động gì cũng có thể là một chiến thuật để tránh bị thị trường gấu "ăn thịt". Việc giả chết là việc nhà đầu tư cơ cấu lại danh mục và đưa một phần lướn tài sản tài chính vào thị tường tiền tệ (money market) bằng việc mua trái phiếu chính phủ, chứng chỉ tiền gửi, và các công cụ khác có tính thanh khoản cao với thời gian đáo hạn ngắn.

Đa dạng hoá

Việc phân bổ danh mục ra các tài sản khác nhau như cổ phiếu, trái phiếu, tiền và các tài sản khác chính là đa dạng hoá danh mục. Cơ cấu phân chia cụ thể đối với các loại tài sản phụ thuộc vào khả năng chịu đựng rủi ro, thời gian nắm giữ, mục tiêu và các tiêu chí khác của mỗi cá nhân nhà đầu tư. Việc phân bổ tài sản hợp lí giúp nhà đầu tư tránh được rủi ro tập trung khi "bỏ tất cả trứng vào một giỏ".

Chỉ đầu tư tài sản mà bạn có thể chấp nhận mất trắng

Đầu tư là quan trọng tuy nhiên các nhu cầu "ăn no mặc ấm" (eating and keeping a roof over your head) cũng tương tự. Có một nguyên tắc cơ bản, nhà đầu tư không nên đầu tư cổ phiếu nếu họ không xác định thời gian nắm giữ tối thiểu là 5 năm hoặc dài hơn và nhà đầu tư không nên đầu tư số tiền quá lớn mà họ không thể gánh hậu quả được trong trường hợp thua lỗ hoàn toàn. Trong thị trường gấu, một sai lầm nhỏ có thể đưa bạn đi rất xa.

Đãi cát tìm vàng (Look for good values)

Thị trường gấu có thể là cơ hội tuyệt vời cho nhà đầu tư, miễn là họ biết mình đang làm gì. "Bầm dập", "tơi tả", "định giá thấp" là những từ để chỉ các cổ phiếu trong thị trường gấu. Nhà dầu tư giá trị huyền thoại Warrent Buffett thường coi thị trường giá xuống là cơ hội vì những doanh nghiệp tối thường bị định giá ở mức vô cùng hấp dẫn. Buffett thường mua vào các vị thế cổ phiếu vào lúc thị trường kém vui như vậy bởi ông cho rằng thị trường sẽ luôn đẩy cổ phiếu của các doanh nghiệp tốt xuống dưới mức giá tương xứng với các doanh nghiệp này.

Mua các cổ phiếu phòng thủ

Các cổ phiếu phòng thủ thường sẽ đem lại lợi nhuận tốt hơn trong thị trường xấu. Đó là những cổ phiếu có cổ tức và thu nhập ổn định, bất kể biến động của thị trường. Ví dụ, các doanh nghiệp sản xuất đồ dùng thiết yếu và không bền như kem đánh răng, dầu gội, bọt cạo râu có thể được coi là các cổ phiếu phòng thủ bởi con người vân sẽ dùng các sản phẩm này trong thời kì khó khăn.

Bán khống

Bán khống là một trong những cách kiếm lợi nhuận từ thị trường giá xuống. Nhà đầu tư tạo ra lợi nhuận bằng việc vay cổ phiếu từ các quỹ hoán đổi (exchange traded fund - ETF) và bán đi với hi vọng mua lại với giá thấp hơn. Nhà đầu tư cần có tài khoản kí quỹ (margin account) để thực hiện bán khống. Rủi ro đối với hình thức này là nếu cổ phiếu tiếp tục tăng sau khi nhà đầu tư bán khống, khiến các vị thể bị "ép" (short squeez) / giải chấp (bị đóng bắt buộc). Chứng quyền bán (quyền cho phép nhà đầu tư được bán cổ phiếu ở một mức gia xác định trước) cũng là một lựa chọn bởi quyền bán thường tăng giá khi thị trường gấu. Tại Mỹ, tài khoản của khách hàng cần được bên môi giới cấp phép trước khi giao dịch chứng quyền (options). Các quỹ ETF ngược (Inverse exchange-traded funds), thường được neo theo các chỉ số như Nasdaq 100, cũng là một kênh đầu tư có thể cân nhắc. Khi các chỉ số chính đi xuống, các quỹ này thường đi lên. Tại Mỹ, việc mua các quỹ này không đòi hỏi nhiều yêu cầu như đối với chứng quyền bán (put option).