“Chiếc bánh” thị phần phái sinh tăng sức hút

Gần đây, có thêm nhiều công ty chứng khoán được chấp thuận tư cách thành viên giao dịch thị trường chứng khoán phái sinh, trong khi thị phần môi giới hiện tập trung vào một vài công ty. Theo ông Nguyễn Việt Cường, Phó tổng giám đốc Công ty Chứng khoán Tân Việt (TVSI), “chiếc bánh” thị phần phái sinh sẽ to dần và khả năng giành thị phần phụ thuộc vào chất lượng dịch vụ của mỗi công ty.

Ông đánh giá thế nào về khả năng chiếm lĩnh thị phần môi giới phái sinh của các công ty chứng khoán đi sau?

Tôi cho rằng, khả năng chiếm lĩnh thị phần của các công ty chứng khoán tham gia sau có khó khăn hơn, tuy vậy, cơ hội vẫn rất lớn.

Quý IV/2017 là thời điểm thị trường phái sinh bắt đầu đi vào hoạt động, quy mô giao dịch ở mức thấp, nhưng chỉ sau 2 năm triển khai, quy mô giao dịch tăng mạnh, giúp miếng bánh thị phần tăng theo.

Tất nhiên, thị phần của mỗi công ty có sự thay đổi lớn, nhiều khả năng sẽ tiếp tục thay đổi trong tương lai, khi các công ty chứng khoán liên tục đầu tư công nghệ, đưa ra những sản phẩm tiện ích và các chính sách ưu đãi dành cho nhà đầu tư.

Hiện có 16 công ty chứng khoán cung cấp sản phẩm chứng khoán phái sinh và có khoảng 80.000 tài khoản giao dịch phái sinh. Trong khi đó, toàn thị trường chứng khoán có hơn 2 triệu tài khoản chứng khoán.

Chỉ riêng khía cạnh này cũng cho thấy thị trường chứng khoán phái sinh mới chỉ ở giai đoạn bắt đầu phát triển, còn nhiều cơ hội cho các công ty chứng khoán tham gia, đặc biệt là khi khai thác tốt các tài khoản giao dịch chứng khoán cơ sở cũng như phổ cập sản phẩm tới đông đảo nhà đầu tư.

Số lượng tài khoản giao dịch phái sinh gia tăng hàng tháng, hiện đạt khoảng 80.000 tài khoản, gần gấp đôi cùng kỳ năm ngoái, nhưng khối lượng giao dịch bình quân có mức tăng thấp hơn nhiều. Theo ông, lý do là gì?

Từ khi được triển khai vào năm 2017, số lượng tài khoản trên thị trường phái sinh liên tục tăng và hiện đạt gần 80.000 tài khoản. Tuy nhiên, cũng giống như thị trường chứng khoán cơ sở, khối lượng giao dịch bình quân không chỉ phụ thuộc vào số lượng tài khoản, mà còn phụ thuộc vào biến động thị trường chung, cũng như những thay đổi về mặt chính sách.

Chẳng hạn, sự thay đổi chính sách về phí quản lý vị thế và tài sản ký quỹ đối với chứng khoán phái sinh từ giữa tháng 2/2019 phần nào ảnh hưởng đến tính thanh khoản trên thị trường phái sinh.

Những phiên giao dịch gần đây, thị trường cơ sở có diễn biến giảm. Thông thường, sàn phái sinh sẽ sôi động do nhu cầu phòng vệ rủi ro cho danh mục cơ sở, cũng như cơ hội kiếm lời cho nhà đầu tư mở vị thế bán. Vậy nhưng, thanh khoản trên sàn phái sinh không tăng, thậm chí giảm so với trước. Phải chăng, nguy cơ tiếp tục giảm điểm của thị trường không cao?

Trên thị trường cơ sở, về mặt kỹ thuật, chỉ số VN-Index đang có mức hỗ trợ ở vùng 940 - 960 điểm, đây có thể là một nguyên nhân khiến bên bán trên thị trường phái sinh chưa thực sự tự tin trong việc tìm kiếm lợi nhuận.

Sàn phái sinh thường giao dịch sôi động khi thị trường cơ sở biến động mạnh. Ví dụ, khi thị trường xuất hiện những nhịp biến động mạnh giai đoạn từ tháng 5/2018 đến tháng 3/2019, giao dịch trên thị trường phái sinh rất sôi động.

Từ tháng 3/2019 đến nay, chỉ số chủ yếu đi ngang với biên độ không lớn, thị trường cũng xuất hiện một số dòng cổ phiếu tăng giá nhanh, hấp dẫn dòng tiền. Ðiều này có thể làm giảm hoạt động kiếm lời trên thị trường phái sinh, dẫn đến giao dịch giảm.

Tỷ trọng giao dịch của nhà đầu tư tổ chức tăng lên rõ rệt từ quý II/2019 đến nay, nhưng vẫn còn khiêm tốn khi chưa đạt 10%. Lý do gì khiến nhà đầu tư tổ chức chưa mạnh dạn tham gia thị trường phái sinh?

Trên thị trường phái sinh hiện tại, nhà đầu tư cá nhân chiếm tỷ trọng trên 90%, nhà đầu tư tổ chức, tự doanh của công ty chứng khoán và nhà đầu tư nước ngoài chiếm gần 10%.

Thực tế hoạt động của nhiều thị trường chứng khoán phái sinh trên thế giới cho thấy, cần khoảng 5 năm để thực sự sôi động và hoàn thiện khung pháp lý.

Tại Việt Nam, trong giai đoạn đầu phát triển, thị trường chứng khoán phái sinh chưa hấp dẫn nhiều nhà đầu tư tổ chức bởi các lý do cơ bản như quy mô thị trường hiện tại chưa đủ lớn; nhà đầu tư tổ chức cần nhiều thời gian hơn để hoàn thiện thủ tục pháp lý cũng như thành lập các quỹ đầu tư riêng về phái sinh.

Theo ông, làm thế nào để tăng sức hút nhà đầu tư tổ chức nói riêng, các nhà đầu tư nói chung vào thị trường chứng khoán phái sinh?

Quy mô thị trường lớn hơn, thanh khoản cải thiện sẽ là yếu tố hàng đầu thu hút các nhà đầu tư tổ chức cũng như nhà đầu tư nước ngoài. Bên cạnh đó, sản phẩm cần đa dạng hơn, giúp nhà đầu tư có nhiều lựa chọn đầu tư.

Vừa qua, sản phẩm chứng quyền có bảo đảm mới được triển khai nhưng đã nhận được sự quan tâm nhất định của các nhà đầu tư nước ngoài. Ngoài ra, việc hoàn thiện khung pháp lý, cung cấp thông tin bằng tiếng Anh… giúp nhà đầu tư dễ tiếp cận thị trường phái sinh hơn.

TVSI sắp gia nhập thị trường phái sinh, Công ty có định hướng gì cho mảng hoạt động mới này?

Ngày 24/9/2019, TVSI sẽ chính thức gia nhập thị trường chứng khoán phái sinh. Theo định hướng chung, đây là một giải pháp để góp phần hoàn thiện hệ thống các công cụ đầu tư của TVSI cung cấp cho khách hàng.

Với các sản phẩm hiện có, TVSI đồng thời cung cấp cho nhà đầu tư những giải pháp để có thể linh hoạt chuyển đổi giữa các thị trường cổ phiếu, phái sinh, trái phiếu…

Qua đó, nhà đầu tư có thêm lựa chọn, tối ưu hóa được nguồn vốn đầu tư khi từng thị trường riêng lẻ không thuận lợi.

Riêng về mảng phái sinh, TVSI thiết kế các sản phẩm, dịch vụ phù hợp với cả những nhà đầu tư mới tham gia thị trường như bộ công cụ đặt lệnh, theo dõi trực quan, dễ hiểu và những nhà đầu tư đã quen thuộc với thị trường phái sinh như chức năng đặt lệnh nâng cao với giao diện chuyên nghiệp, tối ưu thao tác và tốc độ đặt lệnh.

Gia nhập sàn phái sinh muộn hơn nhiều công ty chứng khoán, TVSI có sự khác biệt gì để thu hút nhà đầu tư?

TVSI hiểu rõ những khó khăn khi gia nhập thị trường phái sinh muộn hơn một số công ty chứng khoán khác. Do đó, bên cạnh việc nghiên cứu sản phẩm chứng khoán phái sinh đang có trên thị trường, chúng tôi phát triển hệ thống theo định hướng riêng của mình.

TVSI là đơn vị tiên phong triển khai giải pháp công nghệ được sử dụng phổ biến tại thị trường phái sinh của Thái Lan, vốn đã đi trước chúng ta hơn 13 năm và đang giao dịch sôi động.

Ðể phù hợp với tốc độ giao dịch chứng khoán phái sinh, TVSI đã xây dựng các công cụ trực tuyến được nghiên cứu và tối ưu, đem đến cho nhà đầu tư khả năng đặt lệnh nhanh chóng, chính xác chỉ với vài nhấp chuột.

Không chỉ thế, nhà đầu tư còn có thể tùy biến, sắp xếp, điều chỉnh giao diện đặt lệnh theo ý mình và phù hợp nhất với nhu cầu, cũng như sử dụng các công cụ quản lý tài sản chuyên nghiệp để phân tích và theo dõi hoạt động đầu tư của mình.

Bảng giá phái sinh của Công ty cũng được trang bị những công nghệ mới nhất, đảm bảo tốc độ cập nhật nhanh và chính xác nhất.

Với mục đích phục vụ tốt nhất cho nhà đầu tư, TVSI xây dựng một hệ thống quy trình phù hợp và cân bằng giữa tính tiện lợi, linh hoạt và kiểm soát rủi ro. Bên cạnh đó, Công ty còn có các chính sách hỗ trợ khách hàng trong quá trình giao dịch, thanh toán lãi lỗ hàng ngày.