Chất lượng sản phẩm "Made in China" nằm ở đâu trên bản đồ thế giới?

Ngành công nghiệp sản xuất toàn cầu về cơ bản đã hình thành một mô hình phát triển bốn bậc và các sản phẩm Made in China vẫn chưa nằm ở bậc cao nhất. 

Sản phẩm "Made in China" mặc dù hiện phổ biến trên khắp thế giới nhưng vẫn chưa thực sự đạt đến mức kỳ vọng. Ngành sản xuất phương Tây chưa suy thoái đến mức phụ thuộc vào Trung Quốc. Ngành sản xuất của Trung Quốc vẫn còn ở mức thấp. Trước khẩu hiệu chuyển đổi nền kinh tế từ ngành sản xuất gia công sang ngành dịch vụ, Bộ trưởng Bộ Công nghiệp và Công nghệ Thông tin Miao Wei đã không thể kìm lòng, đứng lên nói ra sự thật.

Bộ trưởng Bộ Công nghiệp và Công nghệ Thông tin Miao Wei. Ảnh: Zhihu

Khi ông Miao Wei giải thích toàn diện về "Sản xuất tại Trung Quốc 2025" (Made in China 2025) tại cuộc họp lần thứ 13 của Hội nghị Hiệp thương Chính trị Nhân dân Trung Quốc (CPPCC) khóa 12, ông chỉ ra rằng trong số bốn tầng sản xuất toàn cầu, Trung Quốc vẫn ở tầng thứ ba, và rất khó để tạo ra những thay đổi cơ bản trong một thời gian ngắn. Trung Quốc sẽ mất ít nhất 30 năm nữa để trở thành cường quốc sản xuất.

Là một thành viên của Ủy ban Trung ương phụ trách sản xuất, quan điểm của ông Miao Wei về cơ bản đại diện cho nhận thức quốc gia. Ông Miao Wei nói rằng ngành công nghiệp sản xuất toàn cầu về cơ bản đã hình thành một mô hình phát triển bốn bậc:

Bậc thứ nhất là một trung tâm đổi mới công nghệ toàn cầu do Hoa Kỳ lãnh đạo.

Bậc thứ hai là lĩnh vực sản xuất cao cấp, bao gồm Liên minh Châu Âu và Nhật Bản.

Bậc thứ ba là lĩnh vực sản xuất cấp thấp, chủ yếu ở một số nước mới nổi, bao gồm Trung Quốc.

Bậc thứ tư chủ yếu là các nước xuất khẩu tài nguyên, bao gồm OPEC (Tổ chức các nước xuất khẩu dầu mỏ), Châu Phi, Châu Mỹ Latinh và các nước khác.

Khi áp lực đối với nền kinh tế Trung Quốc tiếp tục gia tăng, nhiều người cổ vũ ngành dịch vụ sẽ vượt qua ngành sản xuất để trở thành ngành công nghiệp lớn thứ hai trong nền kinh tế. Về vấn đề này, ông Miao Wei tin rằng đây là một quan điểm thoát ly thực tế.

Nhìn vào bảng xếp hạng sức mạnh công nghệ toàn cầu, chúng ta sẽ biết Trung Quốc còn kém xa đến đâu.

Vị trí đầu tiên: Hoa Kỳ

Cho đến nay, các trường đại học Mỹ đã quy tụ hơn 70% số người đoạt giải Nobel trên thế giới.

Trong số 20 trường đại học hàng đầu trên thế giới, về đóng góp khoa học, Hoa Kỳ chiếm 17 trường (trường Đại học Thanh Hoa chỉ xếp khoảng vị trí 600). Từ MIT đến Viện Công nghệ California, nơi đây đã đào tạo ra những kỹ sư giỏi nhất thế giới và những nhà khoa học hàng đầu.

Mười công ty công nghệ hàng đầu thế giới, Hoa Kỳ chiếm 8! Intel cung cấp chip cho thế giới, Microsoft và Oracle chiếm lĩnh thị trường cơ bản của ngành phần mềm (từ Baidu, Tencent đến các cơ quan chính phủ ở Trung Quốc, tất cả đều sử dụng phần mềm cơ sở dữ liệu Oracle).

Hoa Kỳ có các phòng thí nghiệm hàng đầu thế giới trong lĩnh vực quân sự, hàng không vũ trụ, công nghệ y tế và khoa học thông tin ... Hoa Kỳ đứng đầu thế giới với nguồn lực mạnh mẽ và lợi thế công nghệ.

Nếu ngày mai Hoa Kỳ nói rằng họ đã phát triển một chiếc đĩa bay thì cũng không ai ngạc nhiên.

Vị trí thứ hai: Vương quốc Anh

Chỉ một động cơ Rolls-Royce của Anh cũng ảnh hưởng đến nhiều lĩnh vực vật liệu, máy móc và năng lượng trên thế giới. Và giấc mơ về một chiếc máy bay lớn của Trung Quốc mới bắt đầu.

Ít ai biết rằng hầu hết các bộ phận cốt lõi của nhiều máy móc thiết bị của Nhật Bản và Đức đều sử dụng chip do công ty ARM của Anh thiết kế.

Số người đoạt giải Nobel ở Anh chỉ đứng sau Mỹ, đứng thứ hai thế giới. Trong số 200 trường đại học tốt nhất thế giới, Hoa Kỳ có 75 trường đại học và Vương quốc Anh có 32 trường đại học, nhiều hơn rất nhiều so với các nước khác.

Dù quy mô công nghiệp giảm sút nhưng Vương quốc Anh vẫn sở hữu công ty động cơ hàng không hàng đầu thế giới Rolls-Royce, công ty hàng đầu thế giới về thép, dược phẩm, chăn nuôi sinh học, hàng không vũ trụ, máy móc, vi điện tử, công nghiệp quân sự và khoa học môi trường.

Vì Anh có nhiều trường đại học tốt nhất thế giới (chỉ đứng sau Hoa Kỳ), Vương quốc Anh vẫn duy trì nền khoa học và công nghệ đứng thứ hai thế giới, và có những đóng góp xuất sắc cho khoa học và công nghệ thế giới (chẳng hạn như cừu nhân bản).

Vị trí thứ ba: Nhật Bản

Trong số các đơn xin cấp bằng sáng chế tại Văn phòng Sáng chế Quốc gia Hoa Kỳ, Nhật Bản là quốc gia đứng thứ hai sau Hoa Kỳ. Trong bảng xếp hạng các trường đại học toàn cầu và đóng góp cho khoa học và công nghệ thế giới, các trường đại học Nhật Bản chỉ đứng sau Hoa Kỳ và Anh.

Nhật Bản có nhiều tập đoàn và công ty lớn, chẳng hạn như Toshiba, Mitsubishi, ... Những công ty này có năng lực nghiên cứu khoa học mạnh mẽ. Nhật Bản chú ý đến chi tiết cho phép sản phẩm và mang trải nghiệm người dùng tốt hơn trên thị trường, đó là lý do khiến họ chiếm lĩnh thị trường. Điều này cũng cho phép Nhật Bản có thêm quỹ nghiên cứu và phát triển. Từ sự bắt chước ban đầu cho đến sự đổi mới công nghệ sau đó, sự nổi lên của Nhật Bản đã trở thành một huyền thoại ở châu Á.

Trong 20 lĩnh vực công nghệ trọng điểm, Nhật Bản xếp thứ hạng khá, về khoa học vật liệu, chế tạo robot tiên tiến,… Nhật Bản có khả năng nghiên cứu khoa học rất lớn.

Nền kinh tế Nhật Bản trong những năm gần đây có thể xuất hiện một số vấn đề, nhưng tốc độ nâng cấp công nghệ chưa bao giờ dừng lại.

Vị trí thứ tư: Pháp

Paris có khá nhiều trường đại học nổi tiếng, các trường đại học ở Pháp thường được chia thành các trường kinh doanh bậc cao và trường kỹ thuật, đây là một mô hình giáo dục ưu tú điển hình.

Không giống như Vương quốc Anh, Pháp duy trì lợi thế công nghệ của mình thông qua đầu tư cao, Pháp có hơn 50 người đoạt giải Nobel và hơn 10 người đoạt Huy chương Fields. Trong 20 lĩnh vực nghiên cứu khoa học trọng điểm, Pháp đứng trong top đầu thế giới. Mặc dù người Pháp lãng mạn có vẻ lười biếng hơn người Nhật và người Đức, nhưng họ lại sáng tạo và mạo hiểm hơn trong nghiên cứu khoa học.

Pháp có lợi thế rõ ràng về hàng không, năng lượng, khoa học vật liệu, công nghệ vũ trụ,.. Pháp còn sản xuất ô tô thương mại không người lái đầu tiên trên thế giới.

Vị trí thứ năm: Đức

Nhắc đến Đức, ai cũng sẽ nghĩ đến công cụ và máy móc chính xác của Đức và tinh thần tỉ mỉ của người Đức! Cho đến nay đã có hơn 70 người Đức đoạt giải Nobel, nhiều hơn cả Pháp và Nhật Bản.

Không giống như tưởng tượng của hầu hết mọi người, nghiên cứu khoa học thực sự là một hoạt động thể chất (mặc dù tinh thần đổi mới là rất quan trọng), một hoạt động thể chất nhàm chán và tẻ nhạt. Một thí nghiệm có thể phải lặp đi lặp lại cả nghìn lần, và có thể mất nhiều ngày đêm để tìm ra lỗi. Ngay cả khi tất cả những gì bạn cho là đúng, một sai sót nhỏ cũng đủ cản trở nhịp độ nghiên cứu khoa học. Chất lượng của người Đức có lợi thế hơn về mặt này. Giống như Pháp, các trường đại học của Đức được xếp hạng theo chuyên ngành chứ không phải theo trường. Mỗi trường đều có những chuyên ngành riêng.

Công nghệ của Đức đến từ nền giáo dục của Đức, và thậm chí từ sản xuất của Đức. Công nghiệp 4.0, giấc mơ của Trung Quốc, hiện thực của Đức.

Vị trí thứ sáu: Phần Lan

Ngoài Nokia, Phần Lan, một quốc gia nhỏ chỉ có hơn 5 triệu dân, đứng trong top 10 trong 17 trên 20 lĩnh vực công nghệ quan trọng, ví dụ như khoa học máy tính. Ai cũng biết Windows, nhưng các chuyên gia máy tính phải biết Linux! Trình độ giáo dục và công nghệ của Phần Lan luôn thuộc hàng tốt nhất trên thế giới.

Báo cáo của Bộ Quốc phòng Mỹ chỉ ra rằng Phần Lan là quốc gia chuyển giao công nghệ cao nhất cho Trung Quốc trên thế giới, theo thông tin công khai của Trung Quốc, Phần Lan là quốc gia chuyển giao công nghệ lớn thứ hai của Trung Quốc ở Bắc Âu.

Vị trí thứ bảy: Israel

Người gốc Do Thái từng đoạt nhiều giải Nobel, nhưng có thể nhiều người không biết rằng Israel không chỉ mạnh về quân sự mà còn rất mạnh về khoa học kỹ thuật, mặc dù nhiều thiết bị quân sự của họ đến từ Mỹ. Nhưng họ cũng giúp các nhà nghiên cứu Mỹ nghiên cứu và cải tiến vũ khí, trang thiết bị.

Israel có trình độ học vấn rất cao, 24% dân số lao động có bằng cấp nghiên cứu sinh trở lên, đứng đầu thế giới.

Trong mười năm trở lại đây, các nhà khoa học Israel đã có những thành tựu nổi bật trên nhiều lĩnh vực và đóng góp xuất sắc cho sự phát triển của khoa học công nghệ thế giới, đặc biệt là lĩnh vực điện tử và hóa học.

Nhiều công ty công nghệ cao ở Hoa Kỳ đã thành lập các trung tâm R&D ở Israel để sử dụng trí tuệ của người Israel. Mặc dù Israel thiếu tài nguyên nhưng nguồn lực lớn nhất chính là bộ não của họ.

Vị trí thứ tám: Thụy Điển

Giám khảo của giải Nobel là người Thụy Điển và họ được thế giới công nhận, điều này chứng tỏ Thụy Điển có những nhà khoa học hạng nhất, có khả năng và trình độ đánh giá các nghiên cứu khoa học hàng đầu thế giới. Thụy Điển chỉ có dân số khoảng 9 triệu người, nhưng 38% dân số lao động làm việc trong các công ty công nghệ cao (như Ericsson), tỷ lệ này đứng đầu thế giới! Thụy Điển cũng là một trong những quốc gia chăm chỉ đọc sách nhất thế giới, với chất lượng khoa học quốc gia số một thế giới.

Người Trung Quốc tưởng tượng Thụy Điển là một đất nước phúc lợi cao, người dân sống rất nhàn nhã nhưng Thụy Điển lại thực hiện mô hình giáo dục cạnh tranh rất khắt khe, tất cả các khóa học được chia thành hàng chục cấp độ từ dễ đến khó, không phân biệt cấp lớp, cấp học.

Trong 20 lĩnh vực khoa học và công nghệ trọng điểm, Thụy Điển có 14 lĩnh vực nằm trong top 10 và 19 lĩnh vực nằm trong top 20.

Vị trí thứ chín: Ý

Người Ý có thể thiết kế ra những bộ quần áo đẹp nhất và dẫn đầu xu hướng thời trang… Điều này tưởng như không liên quan gì đến khoa học tự nhiên và công nghệ, nhưng nó phản ánh khả năng đổi mới của người Ý. Trên thực tế, Ý cũng có trực thăng Agustin-Victoran, Ferrari, Maserati, Lamborghini và các siêu xe thể thao khác, với công nghệ chế tạo ô tô đẳng cấp thế giới.

Khả năng đổi mới của Ý trong lĩnh vực hàng xa xỉ thậm chí còn vượt qua cả Châu Âu và Hoa Kỳ, và những mặt hàng xa xỉ cao cấp nhất thường đại diện cho việc áp dụng công nghệ cao nhất.

Ngành công nghiệp máy móc thiết bị của Ý đứng thứ tư trên thế giới và thứ hai ở châu Âu

Vị trí thứ 10: Canada

Trong số 20 lĩnh vực khoa học và công nghệ trọng điểm, Canada có 16 mặt hàng lọt vào top 20 và 4 mặt hàng nằm trong nhóm 5 ngành hàng đầu thế giới.

Công ty MDA của Canada đã sản xuất cánh tay rô bốt và máy trạm rô bốt cho Trạm vũ trụ quốc tế.

Vị trí thứ 11-19 là: Hà Lan, Đan Mạch, Thụy Sĩ, Úc, Na Uy, Bỉ, Nga, Singapore và Hàn Quốc.

Điều đáng nói là Singapore. Không chỉ có trung tâm tài chính và thương mại giống như Hong Kong, trên thực tế, Singapore chi tiêu cho công nghệ và công nghiệp nhiều hơn là ngành dịch vụ.

Đại học Công nghệ Nanyang của Singapore nằm trong số 30 trường đại học hàng đầu thế giới. Ngành công nghiệp sản xuất của Singapore có 4 ngành trụ cột: hóa dầu, điện tử, chế tạo máy móc và sinh học. Trung tâm lọc dầu và hóa dầu lớn thứ 3 thế giới. Singapore là nhà sản xuất giàn khoan dầu tự nâng lớn nhất thế giới.

Trong 5 cấp độ sức mạnh công nghệ:

Cấp độ đầu tiên, cốt lõi, Hoa Kỳ.

Cấp độ thứ hai, phát triển, Anh, Đức, Pháp, Nhật Bản.

Cấp độ thứ ba, "bước vào cuộc chơi", Phần Lan, Nga, Ý, Israel, Canada, Úc, Na Uy, Hàn Quốc, Cộng hòa Séc và các nước phát triển cỡ trung bình khác.

Cấp độ thứ tư là "trước ngưỡng cuộc chơi", các nước đang phát triển như Trung Quốc, Ấn Độ, Mexico, Nam Phi, v.v.

Cấp độ thứ năm, các nước nghèo và lạc hậu đang phát triển khác được đưa vào danh sách này.

Với tốc độ phát triển nhanh chóng, Trung Quốc được kỳ vọng bước vào cấp độ thứ ba về sức mạnh công nghệ và cấp độ thứ hai về sức mạnh sản xuất tròn những năm tới.