CDC Cần Thơ lên tiếng về lấy mẫu xét nghiệm COVID-19 trong cộng đồng

Theo CDC, việc test COVID-19 trong cộng đồng thuộc kế hoạch dự án “Nâng cao hiệu quả sử dụng test nhanh kháng nguyên SARS-CoV-2 (Ag-RDT) để phát hiện COVID-19 trong cộng đồng tại TP Cần Thơ”

Ngày 24-4, Trung tâm kiểm soát bệnh tật (CDC) TP Cần Thơ đã phát đi thông cáo báo chí về việc xét nghiệm test nhanh kháng nguyên SARS-CoV-2 trên địa bàn thành phố.

CDC TP Cần Thơ làm rõ thông tin

Theo CDC Cần Thơ, nhằm góp phần thực hiện an toàn trong công tác phòng chống dịch bệnh khi tổ chức các hoạt động chào mừng các ngày lễ, kỷ niệm của thành phố sắp tới, CDC thành phố đã chủ động thực hiện các biện pháp phòng chống dịch trong tình hình mới, tuyệt đối không lơ là, chủ quan trong công tác phòng chống dịch COVID-19.

Ngày 19-4, CDC TP Cần Thơ đã có kế hoạch về dự án “Nâng cao hiệu quả sử dụng test nhanh kháng nguyên SARS-CoV-2 (Ag-RDT) để phát hiện COVID-19 trong cộng đồng tại thành phố Cần Thơ”. Trong đó có đánh giá qui trình tự xét nghiệm tại cộng đồng, từ đó rà soát và cập nhật hướng dẫn quốc gia về xét nghiệm COVID-19.

Tuy nhiên, hiện nay xuất hiện nhiều thông tin không chính xác sai lệch về dự án gây hoang mang, hiểu nhầm trong dư luận. Do đó thông qua thông cáo báo chí này CDC làm rõ thông tin về dự án nêu trên.

Theo đó, hoạt động thực hiện xét nghiệm của dự án này nằm trong Văn kiện dự án: “Nâng cao hiệu quả sử dụng test nhanh kháng nguyên SARS- CoV-2 (Ag-RDT) để phát hiện COVID-19 trong cộng đồng”, do Tổ chức Clinton Health Access Initiative, Inc (CHAI) viện trợ không hoàn lại (đã được Bộ Y tế phê duyệt).

Đồng thời CDC cũng căn cứ xây dựng kế hoạch theo các Quyết định, kế hoạch của UBND TP. Cần Thơ về triển khai ứng phó các biến chủng mới của SARS-CoV- 2 trên địa bàn thành phố

Trong thời gian qua việc người dân tự xét nghiệm nhưng không khai báo kết quả xét nghiệm dương tính cho ngành y tế nên việc đánh giá tình hình dịch COVID-19 tại cộng đồng hết sức khó khăn. Giám sát trọng điểm là việc thu thập thông tin thông qua việc xét nghiệm định kỳ và hệ thống trong các đối tượng nguy cơ được lựa chọn để theo dõi tỉ lệ và chiều hướng nhiễm bệnh theo thời gian nhằm cung cấp thông tin cho việc lập kế hoạch, dự phòng, khống chế và đánh giá hiệu quả các biện pháp phòng, chống dịch.

Hoạt động này được thực hiện thường xuyên tại thành phố Cần Thơ và các tỉnh khu vực phía Nam. Trong Kế hoạch thực hiện lần này, được sự tài trợ về nguồn lực của Tổ chức CHAI sẽ tiết kiệm được Ngân sách cho địa phương.

Thứ 2, về số lượng test nhanh, CDC được nhận tài trợ từ Dự án theo Kế hoạch là 68.000 test (là số mẫu thực hiện, không phải số người do 1 người sẽ được lấy mẫu nhiều lần); không phải là lấy mẫu cho 68.000 người như một số trang báo mạng đã đăng tải: thông tin lấy mẫu cho 68.000 người là không chính xác;

Thứ ba, theo Kế hoạch, thực hiện xét nghiệm nhanh kháng nguyên đối với học sinh từ 5 đến dưới 12 tuổi tại trường học. Cụ thể tiến hành tại 02 điểm trường, gồm: Trường tiểu học Kim Đồng và Trường Tiểu học Lê Lợi thuộc phường An Khánh, quận Ninh Kiều.

CDC lý giải việc lựa chọn xét nghiệm trong trường học cho đối tượng học sinh là do trường học là nơi tập trung đông người dễ phát sinh, lây lan dịch bệnh và thời gian qua CDC đã ghi nhận có nhiều ổ dịch COVID-19 xảy ra trong các trường học trên địa bàn thành phố. Không chỉ học sinh mà các đối tượng khác trong phạm vi trường học cũng được lấy mẫu xét nghiệm. CDC nhấn mạnh việc xét nghiệm này hoàn toàn tự nguyện nên phụ huynh và học sinh có thể từ chối tham gia bất kỳ lúc nào.

Tần suất là lấy mẫu 2 lần/tuần nhằm phát hiện nhiễm COVID-19 được sớm hơn. Thời gian thực hiện theo kế hoạch là triển khai trong 3 tuần (từ 24/4 đến 14/5).

Tuy nhiên qua buổi làm việc với Cục Y tế dự phòng ngày 21/4/2023, thời gian lấy mẫu là một tuần trước dịp nghỉ lễ nhằm phát hiện sớm các trường hợp mắc COVID-19, góp phần thực hiện an toàn trong công tác phòng chống dịch bệnh khi tổ chức các hoạt động chào mừng các ngày lễ, kỷ niệm 30/4 và quốc tế lao động 1/5 của thành phố.

Khuyến khích phụ huynh và học sinh tham gia xét nghiệm

Theo CDC hiện nay tại các tỉnh/thành, đã ghi nhận các chùm ca bệnh/ổ dịch COVID-19 xuất hiện tại một số trường học nên việc tầm soát cho học sinh (các nhóm nguy cơ) là rất cần thiết nhằm phát hiện sớm, ngăn chặn dịch bệnh lây lan trong trường học. Việc này cũng phù hợp với chiến lược của Bộ Y tế, kế hoạch của UBND cũng như của Sở Y tế TP. Cần Thơ về ứng phó đối với dịch COVID-19.

Chính vì vậy, CDC Cần Thơ khuyến khích các phụ huynh và học sinh tham gia xét nghiệm vì sức khỏe chung của cộng đồng và việc tổ chức thực hiện xét nghiệm không làm gián đoạn công tác dạy và học của nhà trường. Đặc biệt góp phần xây dựng chiến lược xét nghiệm để chuẩn bị tốt công tác phòng chống dịch trong thời gian tới.

Kế hoạch này cũng đã có sự đồng ý của Sở GD&ĐT và CDC Cần Thơ đã tổ chức lớp tập huấn triển khai và vận hành dự án vào ngày 20/4/2023 cho các cán bộ thuộc Sở Giáo dục Đào tạo và các đơn vị khác cùng tham gia.

Ngoài xét nghiệm test nhanh cho đối tượng học sinh thì CDC Cần Thơ cũng phân bổ kit test đến các Trung tâm Y tế quận, huyện và các đơn vị liên quan để tổ chức thực hiện xét nghiệm test nhanh cho các đối tượng thuộc nhóm nguy cơ cao là người người già, trẻ em đang sinh sống tại các Trung tâm Bảo trợ xã hội; tiểu thương kinh doanh tại các chợ; thành viên tổ COVID cộng đồng/khu công nghiệp... Các đối tượng theo nhóm nguy cơ nêu trên tham gia cũng dựa trên tinh thần tự nguyện.

Về loại Kit xét nghiệm, CDC Cần Thơ cho biết là Bộ xét nghiệm nhanh COVID-19 Antigen Self-Test Abbott Panbio Test Kit, do nguồn viện trợ không hoàn lại từ Tổ chức CHAI. Đây là loại Kit xét nghiệm cho độ nhạy cao (độ nhạy 98,1%; độ đặc hiệu 99,8%) và cách thực hiện lấy mẫu rất đơn giản và an toàn, không ảnh hưởng đến sức khỏe của học sinh. Theo đó chỉ đưa đầu tăm bông mềm vào mũi khoảng 2cm để lấy dịch mũi, hoàn toàn không gây khó chịu cho người tham gia, việc lấy mẫu không cần phải ngoáy sâu như những loại Kit xét nghiệm khác trên thị trường.

Thứ năm, về kiểm tra định kỳ kết quả xét nghiệm nhanh kháng nguyên bằng xét nghiệm PCR. Theo Kế hoạch, trong khoảng thời gian từ 24-4 đến 14-5, ước tính chỉ có 30 mẫu xét nghiệm nhanh kháng nguyên có kết quả dương tính được lựa chọn ngẫu nhiên để tiến hành kiểm định lại bằng xét nghiệm PCR.

Về việc lấy mẫu ban đầu sẽ được thực hiện tại các cơ sở do các kĩ thuật viên được tập huấn bài bản tránh tối đa gây khó chịu cho đối tượng tham gia. Sau đó, người tham gia được phát kit xét nghiệm và tự xét nghiệm tại nhà, các mẫu xét nghiệm dương tính sẽ được kiểm chứng bằng xét nghiệm PCR.

CDC Cần Thơ đánh giá kế hoạch này góp phần đánh giá hiệu quả chiến lược tự xét nghiệm tại nhà mà trước đây chưa được đánh giá tại Việt Nam nhằm chuẩn bị tốt nhất cho kịch bản phòng chống dịch COVID-19 trong thời gian tới khi đại dịch có khả năng bùng phát trở lại tại Việt Nam.