Câu chuyện Meta: Từ người "đi đầu" thành kẻ "quay đầu"

Tính từ đầu năm tới tháng 11, cổ phiếu Meta đã mất 73,7% giá trị, là cổ phiếu Big Tech mất giá nhiều nhất trong năm nay. Hoạt động kinh doanh yếu kém, không có sản phẩm đột phá, cộng thêm việc đầu tư quá nhiều vào metaverse (vũ trụ ảo) dường như đang đẩy “đế chế” công nghệ của tỷ phú Mark Zuckerberg lùi xa khỏi ánh hào quang.

Sau khi “bay cao” trong năm 2021, nhóm cổ phiếu công nghệ đã mất dần phong độ khi hàng loạt những bất ổn địa chính trị và lạm phát cao kéo nền kinh tế toàn cầu đứng trước nguy cơ khủng hoảng.

Tuy nhiên, nếu nhóm cổ phiếu công nghệ nói chung chỉ chứng kiến mức sụt giảm từ đầu năm nay do ảnh hưởng bởi những “cơn gió ngược” với kinh tế, thì Meta đã chứng kiến những bước lùi ngay từ nửa cuối năm 2021. Từ những bê bối liên quan tới việc cựu nhân viên Facebook tiết lộ tài liệu công ty, sự thay đổi chính sách của Apple về bảo mật người dùng cho tới sự “bành trướng” của Tik Tok trong nhóm đối tượng khách hàng trẻ khiến “gã khổng lồ” mạng xã hội gặp nhiều rắc rối hơn bao giờ hết.

Những tưởng “tai ương” của công ty sẽ kết thúc sau khi ông chủ Mark Zuckerberg tuyên bố đổi tên Facebook thành Meta, vạch ra con đường phát triển mới là nghiên cứu về metaverse, thì cho tới hiện tại, hoạt động kinh doanh của cả Facebook và Instagram lại tệ đi thấy rõ trong khi thành quả của metaverse vẫn còn rất mù mờ. Điều này không chỉ cho thấy Meta đang dần rời xa “hào quang” khi xưa, mà còn có vẻ thụt lùi so với những công ty công nghệ khác trong nhóm Big Tech.

Mặc dù cổ phiếu Meta đã sụt giảm từ đầu năm, nhưng dấu hiệu rõ ràng nhất về sự thụt lùi của công ty bắt đầu từ khi báo cáo kinh doanh quý II được công bố vào ngày 27/7.

Theo đó, doanh thu của hãng đạt 28,8 tỷ USD trong quý II/2022, giảm 1% so với cùng kỳ năm ngoái. Kể từ khi IPO vào năm 2012, đây là lần đầu tiên Meta ghi nhận doanh thu sụt giảm. Không chỉ vậy, lợi nhuận trong quý II là 6,7 tỷ USD, giảm mạnh 36% so với cùng kỳ năm 2021. Nhu cầu quảng cáo trực tuyến kém, cộng với số người hoạt động hàng tháng giảm, thiếu sáng tạo đột phá và ít các tính năng mới cho người dùng được cho là những nguyên nhân khiến công ty mạng xã hội này bị thua lỗ.

Tính tới ngày 30/6, cổ phiếu Meta được giao dịch ở mức 161 USD, gần như đã giảm một nửa giá trị so với mức 338 USD ghi nhận vào phiên giao dịch đầu tiên trong năm là ngày 3/1/2022.

Mới đây, ngày 26/10, Meta đã công bố báo cáo kết quả kinh doanh quý III. Công ty ghi nhận doanh thu 27,71 tỷ USD, cao hơn mức dự báo 27,38 tỷ USD. Tuy nhiên, con số này vẫn giảm 4,5% so với cùng kỳ năm ngoái. Đây là quý sụt giảm doanh thu thứ 2 liên tiếp của gã khổng lồ mạng xã hội. Đa phần doanh thu của Meta tới từ quảng cáo trực tuyến, trong khi số lượng người dùng và cả lượng chi trả cho quảng cáo của doanh nghiệp đều trong xu hướng giảm, nhất là khi xuất hiện đối thủ đáng gờm TikTok.

Ngay sau thông tin kết quả kinh doanh không tích cực, giá cổ phiếu Meta lao dốc hơn 20%, giảm xuống dưới ngưỡng 100 USD, vốn hoá công ty cũng “bay hơi” 80 tỷ USD chỉ trong vòng 1 ngày. Kể từ thời điểm công bố doanh thu quý III tới nay, giá cổ phiếu công ty chỉ còn quanh mức 90 USD, mức thấp nhất trong vòng 7 năm qua.

Tính từ đầu năm, cổ phiếu của “gã khổng lồ” truyền thông xã hội giảm 73% và gần 80% so với mức cao nhất năm 2021 là 384 USD. Sự sụt giảm gần đây khiến Meta trở thành công ty hoạt động kém nhất trong danh sách của S&P 500.

Cổ phiếu sụt giảm kéo theo vốn hoá thị trường của Meta cũng giảm sâu. Từng là công ty có vốn hoá lớn thứ 5 thế giới và đạt trên 1.000 tỷ USD vào mùa hè năm 2021, giờ đây, Meta chỉ là công ty đại chúng lớn thứ 34 trên thế giới xét theo thị giá. Vốn hoá thị trường của công ty, tại thời điểm ngày 5/11, là 240 triệu USD, giảm hơn 3/4 giá trị so với giai đoạn đỉnh điểm có thị giá trên 1.000 tỷ USD.

Là người sáng lập và điều hành công ty, tỷ phú Mark Zuckerberg rõ ràng không đứng ngoài vòng xoáy suy giảm này. Kể từ đầu năm tới nay, đi kèm với sự trượt giá cổ phiếu công ty, khối tài sản của vị tỷ phú từng là người giàu thứ 3 thế giới cũng “trượt dốc không phanh”. Theo chỉ số tỷ phú của Bloomberg, khối tài sản của ông Zuckerberg hiện là 35,2 tỷ USD, là tỷ phú giàu thứ 29 thế giới. Tính riêng trong năm nay, ông chủ Facebook đã mất hơn 90 tỷ USD giá trị tài sản, là người có khối tài sản biến động lớn nhất trong năm.

Meta (trước đây là Facebook) cùng với các “ông lớn” công nghệ khác như Microsoft, Alphabet, Amazon, Apple, được gọi chung là Big Tech nhờ tầm ảnh hưởng lớn trong lĩnh vực công nghệ cũng như có mức vốn hóa “khủng”.

Tuy nhiên, Meta dường như ngày càng rời xa Big Tech, đi lùi cả về tầm ảnh hưởng lẫn vốn hoá, dù chính nhóm các tên tuổi công nghệ lớn cũng đang trong thời điểm trì trệ trong năm nay.

Chỉ so sánh về giá cổ phiếu công ty từ đầu năm tới nay, có thể thấy giá cổ phiếu Meta giảm mạnh nhất (hơn 73%). Ngay cả Amazon, công ty cũng mới báo cáo kết quả kinh doanh quý III tệ hại không kém Meta, cổ phiếu cũng chỉ giảm 46% so với đầu năm. Tương tự, cổ phiếu Alphabet mất hơn 40% giá trị, Microsoft mất gần 34% giá trị. Duy chỉ có Apple, nhờ “ăn nên làm ra” trong quý mới nhất, chứng kiến mức sụt giảm nhẹ nhàng hơn là 24%.

Xét về vốn hoá, Apple hiện vẫn có mức vốn hoá trên 2.000 tỷ USD, là công ty giá trị nhất thế giới. Microsoft và Alphabet, dù sụt giảm nhưng vẫn giữ được thị giá trên 1.000 tỷ USD, lần lượt là các công ty lớn thứ 3 và thứ 4 trên thị trường. Amazon đã mất mốc vốn hoá 1.000 tỷ sau báo cáo quý mới nhất, hiện đứng khiêm tốn ở ngay dưới Alphabet.

Meta không may mắn như vậy, sau nhiều năm duy trì trong top 10, “đế chế” mạng xã hội của tỷ phú Zuckerberg giờ đây cách xa những người bạn Big Tech khi nằm ở vị trí thứ 34 trong số các công ty có vốn hóa cao nhất thế giới, bị vượt mặt bởi Samsung, Coca-Cola, Pepsi hay thậm chí là Home Depot.

Rõ ràng, chỉ xét trên các dấu hiệu có thể nhận biết như giá cổ phiếu, vốn hóa công ty hay tình hình kinh doanh, Meta đang đi chậm đáng kể so với các công ty Big Tech khác, nếu không muốn nói là đang bị bỏ rơi. Tuy nhiên, mọi sự so sánh có vẻ đều khập khiễng, đặc biệt trong bối cảnh các công ty công nghệ khác vẫn đang tập trung vào những sản phẩm chính, còn Meta đã chuyển qua tập trung nghiên cứu và xây dựng metaverse.

Dù những khoản đầu tư vào vũ trụ ảo khiến Meta “lỗ càng thêm lỗ”, thâm hụt thêm gần 10 tỷ USD từ đầu năm tới nay trong khi các mảng hoạt động khác là Facebook, Whatsapp, Instagram sụt giảm, nhiều nhà kinh tế cho rằng sự sụt giảm hiện tại chỉ là một bước lùi tạm thời trước khi công ty trở nên bùng nổ một lần nữa nhờ thống trị vũ trụ ảo metaverse.

Với những tiềm năng vô hạn còn chưa được khám phá của metaverse, cộng với việc nhiều công ty công nghệ cũng đang nóng lòng thử sức trong “trường đua” mới này, rất nhiều chuyên gia kỳ vọng Meta sẽ sớm trở lại là “kẻ tiên phong” như cách Mark Zuckerberg từng làm với Facebook.