Câu chuyện đầu tư - Góc khuất của đầu tư

"Tại sao chuyên môn tốt mà đầu tư ko hiệu quả" - anh Ngọc NĐT BĐS kỳ cựu thốt lên khi đi "giải cứu hàng ngộp" BĐS từ một anh chuyên gia đầu tư đang làm cho một tổ chức tài chính lớn. Anh ấy đã rất thắc mắc khi hỏi tôi tại sao một người giỏi như thế, không phải là TS giấy, nhiều bằng cấp, cũng có thực chiến thật sự và ngay lúc thị trường đang lên nữa mà tại sao lại gặp khó khăn như vậy.

Câu hỏi làm tôi băn khoăn dù điều này có vẻ khá lạ với người ở ngoài nhưng trong giới tài chính đầu tư điều đáng buồn đó thật sự không hiếm. Còn nhớ cách đây chưa lâu một người bạn tôi vốn là GĐ Khối của một tổ chức tài chính lớn và bản thân bạn có hơn 15 năm kinh nghiệm trên Thị trường tài chính và CK trong một lần vô tình gặp nhau khi đi tham dự một hội thảo, bạn nói với tôi:

- Hơn 15 năm trên thị trường kiếm được rất nhiều nhưng rồi mất mát cũng nhiều, e nói thật luôn với a là ko nhờ vợ e nuôi ko biết e còn trụ được không.

Khi đó nhân viên của bạn đi cùng liền hỏi: "Vợ a có e gái ko giúp e luôn với".

Nhiều năm trên thị trường, trải qua nhiều sóng gió, lên bờ xuống ruộng (xuống ruộng nhiều hơn lên bờ) mình hiểu điều này đau đớn ntn khi bản thân cũng từng mắc nợ (nợ chồng chất ko phải nợ thường), biết rằng kiến thức, giỏi chuyên môn chỉ là điều kiện cần đáng tiếc không phải yếu tố quyết định thành bại.

Như ngài Newton - người có bộ óc vĩ đại của nhân loại nhưng khi đầu tư thua lỗ đã nói: "Tôi có thể tính được chuyển động của các vì sao nhưng không thể ngờ được sự điên rồ của con người”. Hay như Mark Twain sau chuỗi thất bại cay đắng đã được ông đúc kết bằng câu nói nổi tiếng khác: “Tháng 10, đấy là tháng chơi cổ phiếu nguy hiểm nhất. Còn các tháng nguy hiểm khác là tháng 7, tháng 1, tháng 9, tháng 4, tháng 11, tháng 5, tháng 3, tháng 6, tháng 12, tháng 8 và cả tháng 2 nữa.”

Như vậy có thể thấy rằng kiến thức nhiều, chuyên môn giỏi dù là yếu tố quan trọng nhưng không may nó lại ko phải yếu tố quyết định thành bại trong đầu tư. Nhiều người trình độ rất bình thường, thậm chí làng nhàng hoặc không hề có bằng cấp chuyên môn nhưng đầu tư rất xuất sắc như những NĐT cấp 7, 8 là nhờ điều gì? Như Warren Buffet từng nói : “Để đầu tư thành công, không bắt buộc bạn phải hiểu chỉ số beta, lý thuyết thị trường hiệu quả, thuyết danh mục đầu tư hiện đại, định giá quyền chọn hay thị trường mới nổi. THẬM CHÍ BẠN CÓ THỂ GIÀU CÓ HƠN NẾU KHÔNG BIẾT NHỮNG ĐIỀU TRÊN. Tuy nhiên, ĐÓ KHÔNG PHẢI LÀ QUAN ĐIỂM PHỔ BIẾN Ở HẦU HẾT CÁC TRƯỜNG DẠY KINH DOANH, NƠI MÀ CÁC GIÁO ÁN THƯỜNG TRÀN NGẬP NHỮNG VẤN ĐỀ NÊU TRÊN. Theo quan điểm của chúng tôi, sinh viên chỉ cần học tốt hai thứ: Làm sao để định giá một doanh nghiệp và Nên nghĩ về GIÁ CẢ THỊ TRƯỜNG VẬN ĐỘNG NHƯ THẾ NÀO”.

Hay như Stanley Druckenmiller phát biểu: "Hầu hết những người tham gia thị trường đều mải miết truy tìm những con số lợi nhuận và những thước đo thông thường khác. Nhưng chính DÒNG CHẢY CỦA VỐN MỚI LÀ THỨ KHIẾN THỊ TRƯỜNG DỊCH CHUYỂN".

Bên cạnh đó lòng tham, sự sợ hãi thì dù có là chuyên gia thậm chí cả những người có tinh thần thép cũng dễ gặp thất bại. Khi máu lên thì người ta sẵn sàng tất tay, liều lĩnh thì những kỷ luật, nguyên tắc, kiến thức gì đó họ cũng sẽ quên hết sạch. Do đó người bình thường không cần quá giỏi nhưng kỷ luật thép, kiểm soát cảm xúc, tránh được thao túng tâm lý thì dù không quá giỏi về chuyên môn thì họ vẫn dễ dàng đạt được nhiều thành tựu hơn.

Còn một khi đã tất tay rồi, mượn nợ đầy đầu rồi thì khi đang hứng có ai mà còn nhớ những nguyên tắc gì gì nữa, vất sọt rác hết. Bởi thế mới có những thảm kịch trên thị trường. Và những người đã lỡ mang danh chuyên gia hoặc bị bệnh sĩ quá nặng, phải sống phông bạt nhiều lại càng phải che dấu hoặc phải làm những hành động sai trái như đi lừa người khác, nhận ủy thác, lùa gà để kiếm lại, hòng gỡ gạc. Vì thế vòng xoáy ngày càng sâu hơn. Do đó một khi thị trường đi xuống giống như WB đã nói: "Thủy triều xuống mới biết ai đi bơi mà ko bận quần".

Tóm lại yếu tố quan trọng để một NĐT kiếm được tiền (và giữ được nó) là bản lĩnh vững vàng bao gồm kiểm soát tốt cảm xúc, tránh được thao túng tâm lý và trải nghiệm (mà muốn được vậy thì cần kiên trì, đây là cái hầu hết NĐT đặc biệt NĐTCN rất thiếu, còn NĐT lớn họ rất nhẫn nại không phải nắm giữ dài hạn mà còn là nắm bắt cơ hội cũng như liên tục học hỏi). Còn kiến thức chuyên môn chỉ cần đủ, không cần quá nhiều vì bạn không phải Giáo sư hay Nhà bác học, cũng ko cần có trách nhiệm với ai cả, chỉ cần có trách nhiệm với bản thân, ko cần dạy ai hay chứng minh với người nào hết. Hãy làm đại gia cho chính mình chứ đừng làm chuyên gia. Đó là lý do tại sao ngành đầu tư là một trong những ngành hiếm hoi không có thần đồng, bởi vì thần đồng thì thiếu sự trải nghiệm.