Cạnh tranh khốc liệt trên thị trường bia Việt

Việt Nam là 1 trong 10 thị trường bia lớn nhất thế giới khi tính đến sản lượng tiêu thụ. Nhưng trong năm 2020, thị trường sụt giảm mạnh khi đại dịch Covid-19 diễn ra và các doanh nghiệp gặp nhiều khó khăn.

Tiêu thụ sụt giảm

Hiệp hội Bia, Rượu, Nước giải khát Việt Nam (VBA) đã từng dự báo lượng tiêu thụ bia trung bình ở VN sẽ tăng 65% từ năm 2011 - 2021. Nhưng bước sang đầu năm 2020, khi Nghị định 100 của Chính phủ chính thức có hiệu lực, Hãng tin Bloomberg ước tính mức tiêu thụ bia giảm ít nhất là 25%, trong khi Heineken công bố giảm 4% doanh số bia bán ra. Nhưng chưa hết, ngay sau đó, dịch Covid-19 lan rộng, đẩy các nhà hàng, quán nhậu vào tình cảnh phải đóng cửa để tuân thủ giãn cách xã hội. Do đó, bia từ một trong những sản phẩm có mức tăng trưởng nóng nhất trong toàn ngành FMCG trở thành lĩnh vực sụt giảm nặng nề nhất. Điều này khiến kết quả kinh doanh trong năm qua của nhiều doanh nghiệp đi xuống. Kết thúc năm 2020, Sabeco công bố doanh thu thuần giảm 26% so với năm 2019, còn 27.961 tỉ đồng. Trong khi đó, Tổng công ty CP Bia - Rượu - Nước giải khát Hà Nội (Habeco) đạt doanh thu 7.464 tỉ đồng, giảm 20% so với năm 2019. Năm 2021, lãnh đạo Habeco đánh giá dịch Covid-19 sẽ tiếp tục ảnh hưởng đến thị trường trong nước, làm giảm nhu cầu tiêu thụ bia và tác động trực tiếp đến kết quả kinh doanh của công ty. Do đó, Habeco chỉ đặt kế hoạch tiêu thụ 278,2 triệu lít bia, giảm 29,6 triệu lít so với năm 2020 và lợi nhuận sau thuế dự kiến giảm sâu 60% về mức thấp 255 tỉ đồng. Trong khi đó, Sabeco vẫn dự kiến doanh thu tăng 20%, đạt 33.491 tỉ đồng. Tuy nhiên, do dự tính chi phí nguyên vật liệu đầu vào tăng, một số chi phí của năm ngoái chuyển sang năm nay… nên mục tiêu lợi nhuận chỉ tăng 7%, đạt 5.289 tỉ đồng. Lãnh đạo Sabeco thừa nhận những mục tiêu này được xác lập dựa trên dự báo tích cực hồi cuối năm 2020 về triển vọng phục hồi của nền kinh tế năm 2021. Nhưng thực tế đang diễn ra không như kỳ vọng, đặc biệt khi Covid-19 bùng phát trở lại.

“Nếu riêng thị trường VN, tôi tin sức tiêu thụ sẽ tốt trở lại. Tuy nhiên, nền kinh tế VN đang chịu tác động bên ngoài, theo đó, các hoạt động xuất nhập khẩu nguyên liệu cũng sẽ ảnh hưởng đến hoạt động công ty. Chúng tôi kỳ vọng khi phổ biến vắc xin, sức tiêu thụ sẽ quay lại bằng hoặc gần bằng trước đây”, Tổng giám đốc Sabeco - Bennett Neo đánh giá.

Áp lực cạnh tranh gay gắt

Trong bối cảnh thị trường vẫn còn nhiều khó khăn, lãnh đạo Sabeco cho rằng sự cạnh tranh sẽ càng khốc liệt hơn giữa các nhà sản xuất nhằm giành giật thị phần. Chẳng hạn, bất kể tình hình kinh doanh khó khăn năm 2020, Heineken Việt Nam vẫn cho ra mắt Bia Việt. Hai tháng sau, Sabeco tung sản phẩm Bia Lạc Việt cùng phân khúc. Lần lượt sau đó, các dòng sản phẩm bia dành cho giới trẻ của Heineken và Saigon Chill của Sabeco cùng xuất hiện trên thị trường. Một tay chơi khác là Carlsberg cũng không hề kém cạnh khi tìm cách mở rộng hệ thống phân phối các sản phẩm bia Huda tại miền Bắc…

Nhưng sự cạnh tranh không chỉ dừng ở vấn đề sản phẩm và thị trường. Từ cuối năm 2019 đã bắt đầu xuất hiện tin đồn nhà đầu tư Trung Quốc mua cổ phần Sabeco hay tin đồn ThaiBev muốn rút vốn khỏi Sabeco lại tiếp tục được tung ra. Mặc dù được Bộ Công thương và doanh nghiệp bác bỏ, những thông tin này đã khiến Sabeco mất thị phần tại một số địa phương. Thậm chí, sự cạnh tranh không lành mạnh còn một lần nữa được nêu lên khi một số đại lý phản ánh tình trạng bị nhân viên bán hàng của Heineken VN “dọa” cắt tài trợ nếu bán hoặc trưng bày bia của Sabeco. Theo kết luận mới đây của Cục Cạnh tranh và Bảo vệ người tiêu dùng (Bộ Công thương), có hiện tượng nhân viên bán hàng của Heineken VN yêu cầu đại lý hạn chế bán hoặc trưng bày các sản phẩm bia của Sabeco. Mặc dù đến nay, Heineken VN đã khẳng định công ty không có chính sách này hay chỉ đạo nhân viên thực hiện nhưng theo Cục Cạnh tranh và Bảo vệ người tiêu dùng, qua làm việc, một số đại lý xác nhận trên thực tế có hiện tượng nhân viên bán hàng của Heineken VN yêu cầu đại lý thực hiện việc hạn chế này nhưng không có văn bản thông báo chính thức... Có thể thấy rằng, sự cạnh tranh trên thị trường bia đã lên đến cao trào và nhiều doanh nghiệp thậm chí không tiếc sử dụng mọi “chiêu trò” để giành giật thị phần.