Cảnh báo vaccine giả, lừa đảo mua - bán giữa mùa COVID-19

Tối 10/3, Bộ Y tế thông tin cảnh báo giả mạo trong mua bán, cung ứng vaccine COVID-19, đây là hiện trạng đáng quan ngại khi dịch bệnh vẫn diễn biến phức tạp và nhu cầu của người dân là rất lớn…

Theo Bộ Y tế, mới đây, Tổ chức Cảnh sát Hình sự Quốc tế (Interpol), Cảnh sát Trung Quốc và Nam Phi đã bắt giữ nhiều đối tượng liên quan đến buôn bán vaccine COVID-19 giả. Ngoài ra, Interpol cũng đã nhận được thêm các báo cáo về việc phân phối vaccine giả và hoạt động lừa đảo nhắm vào các cơ quan y tế.

Tại Việt Nam, trong thời gian vừa qua đã có nhiều tổ chức, doanh nghiệp trong và ngoài nước nộp hồ sơ đăng ký, liên hệ với Bộ Y tế để chào bán, gợi ý cung cấp vaccine COVID-19 của các nhà sản xuất như Moderna (Mỹ), AstraZeneca… Tuy nhiên, qua xác minh thông tin, các nhà sản xuất vaccine trên hiện tại chưa có hoạt động ủy quyền, ủy thác với các tổ chức, cá nhân này…

Bộ Y tế khuyến cáo về tình trạng vaccine COVID-19 giả - Ảnh minh họa

Ngày 15/2/2021, Cơ quan Chống gian lận châu ÂU (The European Anti-Fraud Office (OLAF) đã cảnh báo chính phủ các nước cảnh giác về việc gian lận, lừa đảo trong mua bán vaccine COVID-19. Trong tuyên bố này, OLAF cho biết đã có hiện tượng các tổ chức, cá nhân mạo danh mời chào vaccine COVID-19 giả nhằm lừa gạt các chính phủ thành viên của EU đang cố gắng đẩy nhanh tiến độ tiêm chủng.

Các hình thức lừa đảo có thể gồm: Tự nhận là đại diện thương mại cho các nhà sản xuất vaccine và tuyên bố sở hữu hoặc có quyền tiếp cận vaccine COVID-19 để mời chào bán vaccine; chào bán số lượng lớn vaccine COVID-19 cho Chính phủ hoặc các tổ chức, cung cấp một lượng hàng mẫu để ký kết, nhận tiền đặt cọc và sau đó chiếm dụng; hoặc cung cấp các lô vaccine COVID-19 giả mạo.

Để đảm bảo việc tiếp cận vaccine COVID-19 cho người dân Việt Nam, Bộ Y tế khuyến khích tất cả các doanh nghiệp có đủ điều kiện, tiếp cận, đàm phán với các đối tác cung cấp vaccine COVID-19 trên thế giới để nhập khẩu vaccine về sử dụng trong nước theo Nghị quyết số 21/NQ-CP ngày 26/2/2021 của Chính phủ về việc mua và sử dụng vaccine COVID-19.

Tuy nhiên, để việc cung cấp vaccine phòng COVID-19 được đầy đủ và an toàn, Bộ Y tế đề nghị các cơ quan, tổ chức khi nhận được các thông tin, đề nghị, hợp tác về việc cung cấp vaccine COVID-19 cần thận trọng, chủ động xác thực, kiểm chứng thông tin, đảm bảo an toàn pháp lý, tài chính và thương mại.

Trong trường hợp cần thiết, có thể đề nghị các cơ quan chức năng như Bộ Y tế, Bộ Công an, Cơ quan ngoại giao, Thương mại… giúp xác minh thông tin liên quan đến việc cung cấp vaccine COVID-19. Đồng thời, việc đàm phán, mua vaccine phòng COVID-19 cần được thông báo kịp thời cho Bộ Y tế để đảm bảo việc nhập khẩu, sử dụng cũng như điều hành nguồn và tổ chức tiêm chủng được thông suốt, theo đúng chỉ đạo tại Nghị quyết số 21 của Chính phủ.

Bộ Y tế cũng đề nghị các quốc gia, tổ chức có trách nhiệm tăng cường chia sẻ thông tin để chủ động phòng chống các hoạt động giả mạo trong cung ứng, mua bán vaccine COVID-19.

Không chỉ vaccine giả, tại Việt Nam hiện trạng buôn bán những bộ test nhanh COVID-19 không rõ nguồn gốc xuất xứ, chất lượng cũng tiềm ẩn nhiều đe dọa đến công tác phòng chống dịch trên cả nước - Ảnh: QLTT

Thực tế, liên quan đến dịch bệnh COVID-19 thị trường trong nước cũng bắt đầu nhen nhóm hành vi trục lợi từ dịch bệnh, đầu tiên là khẩu trang, găng tay, đồ bảo hộ y tế,… và mới đây, trước diễn biến phức tạp của dịch bệnh, nhiều đối tượng đã nhập và buôn bán bộ test COVID-19 không rõ nguồn gốc xuất xứ, tiềm ẩn nguy cơ đe dọa đến hệ thống phòng chống, dịch trên cả nước. Các sản phẩm này được mời chào mua – bán công khai trên nhiều sàn thương mại điện tử, các mạng xã hội.

Ngày 04/6, tiến hành kiểm tra cơ sở kinh doanh trang thiết bị y tế thuộc Công ty Cổ phần Tổng hợp Lâm Khang có địa chỉ tại số 151 - C3, Khu Đô thị Đại Kim, quận Hoàng Mai. Đội Quản lý thị trường số 1 (QLTT) – Cục QLTT TP. Hà Nội đã phát hiện 29 hộp test thử nhanh COVID-19 mang nhãn Testsealabs COVID-19 Antigen Test Cassetle, chủ cơ sở khai nhận đã mua số test này ở trên mạng, không hóa đơn chứng từ.

Đến ngày 09/6, Đội QLTT số 13 - Cục QLTT TP. Hà Nội đã phối hợp với Đội Cảnh sát kinh tế - Công an quận Cầu Giấy thực hiện khám xe ô tô đang dừng đỗ tại toà nhà Tràng an complex, số 1 Phùng Chí Kiên, quận Cầu Giấy, TP. Hà Nội.

Quá trình tiến hành kiểm tra, lực lượng chức năng phát hiện trong xe ô tô có 400 hộp dụng cụ xét nghiệm COVID-19 mang nhãn Q Standard COVID-19 Ag Home Test, mỗi hộp có hai bộ, có nhãn bằng tiếng nước ngoài nhưng không có nhãn phụ tiếng Việt, không có hoá đơn chứng từ hợp pháp.

Khuyến cáo về thực trạng này, bà Nguyễn Nguyệt Minh – Phụ trách Văn phòng Cơ quan phòng chống ma tuý và tội phạm của Liên Hợp Quốc (UNODC) tại Việt Nam cũng chia sẻ, khu vực Đông Nam Á đang nổi lên như một đại công xưởng của thế giới và cũng ngày càng dễ bị tổn thương trước vấn nạn vaccine hay thuốc điều trị COVID-19 giả, vì vậy các cơ quan thực thi pháp luật và người dân cần đề phòng các hành vi bất hợp pháp này.