Cần tăng cường đổi mới công nghệ

Cần đơn giản hóa thủ tục trong việc nhận hỗ trợ ứng dụng khoa học kỹ thuật vào đổi mới hoạt động sản xuất kinh doanh

Doanh nghiệp e ngại

Những năm gần đây, Chỉ số Đổi mới sáng tạo toàn cầu (GII) của Việt Nam liên tục tăng cao, dẫn đầu nhóm quốc gia có thu nhập trung bình thấp (trong năm 2018 tăng tiếp 2 bậc, xếp thứ 45/126 quốc gia). Trong đó, nhóm chỉ số về tri thức – công nghệ của Việt Nam có thứ hạng cao, xếp thứ 28. Điều đó cho thấy, cộng đồng DN Việt đã rất quan tâm đầu tư cho khoa học và công nghệ, đổi mới, sáng tạo và đạt được kết quả khả quan, khẳng định tăng trưởng cao trong phát triển kinh tế có sự đóng góp quan trọng của nhân tố khoa học và công nghệ.

Cần đơn giản hóa thủ tục trong việc nhận hỗ trợ ứng dụng khoa học kỹ thuật vào đổi mới hoạt động sản xuất kinh doanh

Tuy nhiên, thực tế cho thấy, hoạt động đổi mới khoa học công nghệ trong cộng đồng DN vẫn còn chưa tương xứng với tiềm năng phát triển. Nhiều DN còn e dè, chậm đổi mới, bởi còn nhiều khó khăn khách quan tác động trực tiếp.

Đơn cử, trong 5 năm, từ 2014-2019, Đà Nẵng chỉ có 56 DN được nhận những chính sách hỗ trợ để đổi mới công nghệ, với tổng kinh phí hơn 4 tỷ đồng. Song theo đánh giá của Sở Khoa học và Công nghệ Đà Nẵng, còn ít DN tham gia chính sách đổi mới công nghệ. Nguyên nhân chính là do nhiều DN chưa quan tâm đến quản trị đổi mới công nghệ; một số DN có quan tâm, nhưng chưa có nhiều thông tin về các chương trình hỗ trợ phát triển khoa học và công nghệ. Đặc biệt là có tâm lý lo ngại việc thụ hưởng chính sách hỗ trợ không tương xứng so với chi phí DN bỏ ra khi đổi mới công nghệ. Chính yếu tố này khiến các DN vẫn chần chừ, e ngại.

Công ty TNHH Hân Thịnh Phát hoạt động trong lĩnh vực in ấn trên các chất liệu gốm, sứ, thủy tinh... Trước đây, DN dùng lò đốt bằng củi để nung sản phẩm. Tuy nhiên, do gây ảnh hưởng tới môi trường, các ngành chức năng yêu cầu DN chuyển đổi công nghệ đốt. Từ năm 2016, DN chuyển đổi từ hệ thống nung đốt bằng củi sang hệ thống nung điện với khoản đầu tư gần 1 tỷ đồng. Số tiền này do chính DN bỏ ra, không nhận được bất cứ sự hỗ trợ nào từ các chính sách của Nhà nước.

Ông Trần Anh Khoa, Giám đốc Hân Thịnh Phát cho hay, một trong những cái khó đối với DNNVV là việc tiếp cận nguồn vốn để đầu tư đổi mới thiết bị, công nghệ mới. Cùng đó, chi phí cho việc nghiên cứu cải tiến công nghệ sản xuất hoặc mua dây chuyên công nghệ thường vượt ngoài khả năng tài chính của DN.

Trong khi đó, theo ông Khoa, để nhận được hỗ trợ thì DN phải chứng minh được sản phẩm đăng ký hình thành từ kết quả nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ; chứng minh quyền sở hữu; giải trình quá trình ứng dụng thành công công nghệ mới… Đó là những yêu cầu vượt khỏi khả năng đáp ứng của một DNNVV. Chưa kể, trong quá trình nghiên cứu hoàn thiện sản phẩm, DN phải tự bỏ chi phí và chỉ nhận được hỗ trợ khi chứng minh tính hiệu quả hay điểm mới của công nghệ...

Bên cạnh đó, thủ tục hành chính rườm rà cũng khiến DN không mặn mà, mất rất nhiều thời gian, công sức.

Cần cụ thể hóa chính sách

Ông Nguyễn Bắc Bình, Chủ tịch Hiệp hội DNNVV khẳng định, những chính sách khoa học và công nghệ hỗ trợ DN cần được điều chỉnh.

Theo ông Bình, các TCTD cần tạo hệ thống kết nối dữ liệu về DNNVV cũng như xây dựng những tiêu chí đặc thù đối với các khoản vay của DNNVV. Những gói vay với mức lãi suất phù hợp và loại hình đa dạng cần được áp dụng đối với DNNVV dựa trên cơ sở từng dự án cụ thể. Cùng đó, cần đưa ra những gói vay dài hạn hơn nhằm khuyến khích DNNVV đầu tư đổi mới công nghệ.

Trước những khó khăn trong việc phát triển cộng đồng DN khoa học và công nghệ, Bộ Khoa học và Công nghệ đã xây dựng và trình Chính phủ ban hành Nghị định 13/2013/NĐ-CP về DN khoa học và công nghệ, có hiệu lực thi hành từ ngày 20/3/2019.

Theo đó, các DN sẽ được Quỹ đổi mới công nghệ quốc gia, Quỹ phát triển khoa học và công nghệ… tài trợ, cho vay với lãi suất ưu đãi và bảo lãnh vay vốn để thúc đẩy ứng dụng vào sản xuất thực tế cùng rất nhiều ưu đãi khác.

Trên cơ sở đó, Sở Khoa học và Công nghệ TP. Đà Nẵng tập trung hỗ trợ các DN nghiên cứu, ứng dụng, đổi mới và chuyển giao công nghệ; tập trung phát triển các sản phẩm theo chuỗi giá trị sản xuất. Hơn nữa, để có kinh phí, DN có thể tham gia các Chương trình phát triển sản phẩm quốc gia đến năm 2020, Chương trình quốc gia phát triển công nghệ cao đến năm 2020, Chương trình tìm kiếm và chuyển giao công nghệ nước ngoài đến năm 2020…

Để hỗ trợ DN, hiện Sở đang nỗ lực xúc tiến nhiều giải pháp, hoạt động để liên kết giữa nhà khoa học, nhà quản lý và DN nhằm phục vụ nhu cầu phát triển công nghệ của DN trên địa bàn như liên kết với các trường đại học, hiệp hội các DN triển khai nhiệm vụ ươm tạo DN khoa học và công nghệ; hệ sinh thái khởi nghiệp; sàn giao dịch công nghệ và phát triển thị trường khoa học và công nghệ...