Cần tăng chế tài xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực tài nguyên nước và khoáng sản

UBND tỉnh Quảng Ninh đề xuất Thanh tra Chính phủ tăng nặng chế tài xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực tài nguyên nước và khoáng sản.

Quảng Ninh là địa bàn có điều kiện địa hình, địa chất, trữ lượng khoáng sản lớn và đa dạng, phong phú kèm theo đó là nhu cầu cho đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng ngày một lớn. Tổng trữ lượng cát, cuội sỏi xây dựng hơn 3,6 triệu m3, cát san lấp hơn 28 triệu m3. Nhu cầu sử dụng cát làm vật liệu xây dựng (VLXD) giai đoạn 2018 - 2020 khoảng 7,7 triệu m3, cát san lấp khoảng 41 triệu m3; Nhu cầu trong giai đoạn 2021 - 2030 đối với cát xây dựng khoảng 32 triệu m3, cát san lấp khoảng 160 triệu m3.

UBND tỉnh quan tâm đến công tác quy hoạch về khai thác và kinh doanh, quy hoạch khu vực hạn chế cấm hoạt động khai thác, công tác cấp phép khai thác, từ đó thực hiện phân cấp quản lý, cơ cấu tổ chức bộ máy, cơ chế quản lý, chức năng, nhiệm vụ và quyền hạn của các cơ quan, tổ chức trong quản lý tài nguyên, khoáng sản. Hiện, tổng số các điểm mỏ theo quy hoạch khảo sát, thăm dò, khai thác đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt là 24 điểm mỏ cát, cuội sỏi làm VLXD và 08 điểm mỏ cát san lấp, 02 điểm mỏ cát thủy tinh.

UBND tỉnh đã ban hành văn bản hướng dẫn, tổ chức thực hiện các quy định của pháp luật về khai thác, kinh doanh và sử dụng cát, sỏi. Các tổ chức, cá nhân được cấp phép hoạt động khai thác khoáng sản có đủ năng lực và cam kết thực hiện nghiêm các quy định của pháp luật về khoáng sản, môi trường và đất đai.

Tỉnh có 03 khu vực được cấp phép khai thác cát làm VLXD thông thường, 03 khu vực được cấp phép khai thác cát san lấp, 03 khu vực được cấp phép khai thác cát thủy tinh. Năng lực tổ chức thực hiện của các đơn vị được cấp phép cũng như tiến độ khai thác của các dự án, sản lượng, công suất khai thác đúng theo Giấy phép khai thác khoáng sản và tuân thủ các quy định về khai thác mỏ.

Tuy nhiên, trong thời gian qua vẫn còn diễn ra tình trạng khai thác cát, sỏi trái phép tại cá tuyến, luồng, địa bàn trọng điểm như: Sông Cầm, sông Đá Vách, sông Chanh, sông Tiên Yên, sông Ba Chẽ, sông Đài Lai, sông Bang, sông Diễn Vọng, sông Trới, sông Ka Long, khu vực cửa biển TP Hạ Long… tiềm ẩn nguy cơ mất ổn định an ninh trật tự.

Theo đánh giá của UBND tỉnh Quảng Ninh, địa bàn tỉnh đang tập trung nhiều dự án trọng điểm (cầu, đường, cơ sở dịch vụ, du lịch…) nên nhu cầu sử dụng cát, sỏi, đất san nền, nguyên liệu sản xuất VLXD với số lượng rất lớn, giai đoạn 2018 - 2020 dự tính nhu cầu khoảng 32 triệu m3. Trong khi đó, các khu vực cấp giấy phép khai thác VLXD không đủ đáp ứng nhu cầu, gây nên sự mất cân đối cung cầu nguồn nguyên liệu trên địa bàn.

Bên cạnh đó, công tác quản lý Nhà nước tại cấp huyện và cơ sở còn chồng chéo, sơ hở dẫn đến việc các nhà thầu tự ý thu mua vật liệu của các tổ chức và cá nhân khai thác, tận thu trái phép và mua bán hóa đơn trái phép nhằm hợp thức hóa nguồn gốc cát, gây hệ lụy đến công trình xây dựng, môi trường sống, đời sống sinh hoạt của nhân dân, hư hỏng các tuyến đường giao thông, gây bức xúc trong dư luận.

UBND tỉnh Quảng Ninh cho rằng, về mặt pháp lý hiện nay, chế tài xử lý vừa nhẹ vừa thiếu, khung hình phạt không cao, thiếu tính răn đe. Trong giai đoạn 2014 - 2019, lực lượng chức năng của tỉnh đã xử lý hơn 900 vụ khai thác, vận chuyển cát trái phép, thu giữ trên 174.000m3 cát, sỏi các loại, qua đó đã khởi tố, truy tố, bắt giữ một số vụ án, bị can và đối tượng có hành vi khai thác cát trái phép, mua bán sử dụng hóa đơn trái phép nhằm hợp thức hóa nguồn cát thu mua trôi nổi. Riêng trong quý I/2019, lực lượng chức năng đã bắt giữ 24 vụ, 29 đối tượng khai thác, vận chuyển cát trái phép, thu giữ 2.180m3 cát không rõ nguồn gốc, xử phạt vi phạm hành chính số tiền hơn 200 triệu đồng.

Trong văn bản mới đây gửi Thanh tra Chính phủ, UBND tỉnh Quảng Ninh đề xuất Chính phủ xem xét cụ thể kinh phí cho công tác bảo vệ khoáng sản chưa khai thác, giải quyết những bất cập giữa Luật Đất đai và Luật Khoáng sản.

Đặc biệt, UBND tỉnh Quảng Ninh đề xuất Chính phủ tăng mức xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực tài nguyên nước và khoáng sản, áp dụng tịch thu phương tiện, thiết bị phục vụ hoạt động trái phép, đồng thời hạ thấp mức thu lợi bất chính từ 50 triệu đồng trở lên thay vì mức 100 triệu đồng nhằm tăng tính răn đe và thuận lợi cho cơ quan tư pháp trong điều tra, truy tố và xét xử tội phạm này.