Cần công nhận hoạt động cho thuê căn hộ chung cư ngắn hạn

Không thể tiếp tục quản lý dịch vụ cho thuê nhà ngắn hạn theo kiểu tư duy cũ không quản được thì cấm vì đây là nhu cầu thực tế của cuộc sống.

Dịch vụ cho thuê nhà ngắn hạn sử dụng dịch vụ Airbnb là một trong nhiều hình thức hoạt động kinh doanh của “nền kinh tế chia sẻ” trong cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4, ứng dụng công nghệ mới, tương tự như loại hình Uber, Grab, “không gian làm việc chung (co-working space)”… Đây là phương thức có triển vọng tăng trưởng cao trong tương lai.

Chưa đủ pháp lý để quản

Hiện nay, phương thức này được thực hiện chủ yếu thông qua cho thuê nhà ngắn hạn theo giờ, buổi, ngày, vài ngày, hoặc 1-2 tuần… phục vụ khách vãng lai, trọng tâm là khách du lịch do thường có nhu cầu thuê ngắn hạn.

Dịch vụ Airbnb được sử dụng phổ biến trên rất nhiều nước nên việc sử dụng dịch vụ này vào nước ta, có tác động tích cực đến việc thu hút khách du lịch quốc tế và trong nước, nhất là đối tượng có thu nhập không cao, muốn tiết kiệm chi phí lưu trú.

Không những vậy, phương thức “chia sẻ phòng thuê” này cũng giúp các chủ nhà khai thác hiệu quả tài sản nhà ở, nhất là các phòng ở dôi dư, hoặc các căn hộ trong các khu vực có nhiều khách vãng lai, khách du lịch.

Tuy nhiên, mặt hạn chế, tiêu cực của loại hình này đó là chưa có đầy đủ các quy định pháp luật để quản lý, điều chỉnh hoạt động kinh doanh theo phương thức “chia sẻ phòng thuê” thông qua sử dụng dịch vụ Airbnb, dẫn đến nhiều hệ quả tiêu cực như làm thất thu ngân sách nhà nước; ảnh hưởng đến trật tự an toàn xã hội, thậm chí có những trường hợp sử dụng nhà thuê sử dụng dịch vụ Airbnb để hoạt động tội phạm.

Bên cạnh đó, là gây phát sinh “xung đột lợi ích” giữa người cho thuê căn hộ nhà chung cư sử dụng dịch vụ Airbnb với cư dân, do thường xuyên có người thuê nhà lạ mặt đến cư ngụ, gây tâm lý bất an và ảnh hưởng đến không gian riêng tư của các hộ gia đình trong chung cư.

Đây là mô hình phổ biến ở nhiều nước, giúp các chủ nhà khai thác hiệu quả tài sản nhà ở, nhất là các phòng ở dôi dư, hoặc các căn hộ trong các khu vực có nhiều khách vãng lai, khách du lịch

Đơn cử, Khoản 11 Điều 6 Luật Nhà ở 2014 quy định cấm “sử dụng căn hộ chung cư vào mục đích không phải để ở”, nhằm mục đích không “làm ảnh hưởng đến cuộc sống của các hộ gia đình, cá nhân trong nhà chung cư”, nhưng cụm từ “sử dụng căn hộ chung cư vào mục đích không phải để ở” chưa được Luật Nhà ở giải thích cụ thể. Bên cạnh đó, Điều 10 Luật Nhà ở quy định “Quyền của chủ sở hữu nhà ở” được “cho thuê” nhà ở và Điều 121 Luật Nhà ở quy định bên cho thuê nhà và bên thuê nhà được thỏa thuận về thời hạn cho thuê, có nghĩa là bao gồm cả trường hợp cho thuê ngắn hạn.

Ngoài ra, còn có việc không cho phép đăng ký kinh doanh khởi nghiệp tại căn hộ chung cư (đối với cả các doanh nghiệp “siêu nhỏ” có dưới 05 lao động và sử dụng công nghệ thông tin, không tiếp xúc trực tiếp với khách hàng), đã làm ảnh hưởng đến quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của chủ sở hữu căn hộ chung cư.

Không thể không quản được thì cấm

Thực tế, ở các nước, loại hình này đã rất phổ biến, đặc biệt ở các nước châu Âu. Tại đây, loại hình này được quản lý bắt buộc người cho thuê nhà theo phương thức “chia sẻ phòng thuê Airbnb” phải đăng ký kinh doanh và nộp thuế. Những người này cũng chỉ được cho thuê nhà trong một khoảng thời gian nhất định trong năm, theo thỏa thuận với chính quyền địa phương hoặc với cư dân bị ảnh hưởng.

Cho thuê nhà theo hình thức “chia sẻ phòng thuê” có thời hạn cho thuê ngắn, trong đó có cho thuê căn hộ chung cư, là phương thức cho thuê nhà mới, sử dụng dịch vụ Airbnb, phù hợp với “nền kinh tế chia sẻ”, chắc chắn sẽ phát triển rất mạnh trong thời gian tới, cùng với sự phát triển của khoa học, công nghệ, nhất là công nghệ số. Do vậy, không thể tiếp tục quản lý theo kiểu “tư duy cũ, không quản được thì cấm”, mà cấm cũng không được, vì đây là nhu cầu thực tế của cuộc sống, có “cầu” thì tất có “cung”.

Theo đó, cần sửa đổi, bổ sung Luật Nhà ở, Luật Kinh doanh bất động sản 2014 công nhận hoạt động cho thuê căn hộ nhà chung cư ngắn hạn (theo giờ, buổi, ngày, vài ngày, hoặc 1-2 tuần…), là hoạt động kinh doanh hợp pháp. Đề nghị quy định người cho thuê nhà, cho thuê căn hộ nhà chung cư ngắn hạn phải đăng ký kinh doanh và nộp thuế theo quy định pháp luật.

Đề nghị xem xét phương án quy định thời gian trong năm mà người cho thuê căn hộ nhà chung cư ngắn hạn được hoạt động kinh doanh cho thuê. Đồng thời xem xét phương án quy định người cho thuê căn hộ nhà chung cư ngắn hạn, có nghĩa vụ đóng góp (bổ sung) kinh phí quản lý vận hành nhà chung cư, do hoạt động kinh doanh cho thuê nhà ngắn hạn dẫn đến làm gia tăng khối lượng công tác và trách nhiệm của Ban quản trị nhà chung cư và đơn vị quản lý vận hành nhà chung cư.