Cần chính sách đặc thù cho 213.000 người bị nợ bảo hiểm không thể đòi

Công đoàn đề nghị cần có chính sách đặc thù giải quyết dứt điểm quyền lợi cho 213.000 người bị nợ BHXH, thay vì theo hướng 'đóng đến đâu hưởng đến đó'.

Bảo hiểm xã hội Việt Nam hồi tháng 6 hướng dẫn Bảo hiểm xã hội các địa phương giải quyết chế độ hưu trí, BHXH một lần, ốm đau thai sản, tử tuất cho lao động trong doanh nghiệp phá sản, giải thể, chủ bỏ trốn. Phương án căn cứ trên hướng dẫn của Bộ Lao động Thương binh và Xã hội, "đóng đến đâu hưởng đến đó", không tính thời gian bị nợ. Nếu sau này khoản tiền BHXH bị nợ được doanh nghiệp đóng bù hoặc có nguồn tài chính khác bổ sung thì được cộng để tính lại mức hưởng.

Đầu tháng 12, Công đoàn Việt Nam tiếp tục đề nghị Chính phủ sớm trình cấp có thẩm quyền ban hành chính sách đặc thù giải quyết quyền lợi cho nhóm lao động trên, đồng thời khắc phục tình trạng chính quyền một số địa phương bỏ qua hoặc xử nhẹ doanh nghiệp vi phạm pháp luật liên quan quyền lợi lao động.

Ông Ngọ Duy Hiểu, Phó chủ tịch Tổng liên đoàn Lao động Việt Nam, đánh giá cách giải quyết như trên chỉ mang tính trước mắt, tạm thời "chốt sổ". Thực tế, người lao động đang chịu thiệt khi không được hưởng quyền lợi chính đáng dù đóng góp vào Quỹ Bảo hiểm xã hội. Phương án xử lý cần triệt để hơn và các cơ quan chức năng cùng vào cuộc.

"Nếu không xử lý dứt điểm sẽ tác động lâu dài đến an sinh. Phía sau các lao động còn hàng trăm nghìn gia đình và người phụ thuộc", ông nói, nhấn mạnh công đoàn sẽ theo đuổi vấn đề này.

Giai đoạn 2016-2021, tiền chậm đóng, trốn đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp bình quân hơn 10.000 tỷ đồng mỗi năm. Việc chậm đóng đang diễn ra ở tất cả loại hình doanh nghiệp. Cuối năm 2022, riêng tiền nợ khó thu hồi tại doanh nghiệp phá sản, giải thể, ngừng hoạt động, chủ bỏ trốn hơn 4.000 tỷ đồng; hơn 213.000 người bị "treo" sổ tại các doanh nghiệp đã giải thể, ngừng hoạt động, nợ BHXH khó thu hồi.

Xử lý tội trốn đóng BHXH, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp đã được quy định tại Điều 216 Bộ luật Hình sự năm 2015, nhưng đến nay chưa vụ nào bị truy cứu trách nhiệm hình sự. Cơ quan Bảo hiểm xã hội củng cố hồ sơ gần 400 vụ trốn đóng BHXH chuyển công an, song gần một nửa số vụ cơ quan điều tra xác định không khởi tố vì chưa đủ yếu tố cấu thành tội phạm, khó làm rõ tội trốn đóng. Có doanh nghiệp mang tiền nợ đến đóng ngay khi công an vào cuộc.