Campuchia: Hơn một nửa cổ phiếu được giao dịch dưới giá IPO

Các nhà đầu tư tiềm năng trên thị trường chứng khoán Campuchia đang lo lắng khi chứng kiến 4 trong 7 cổ phiếu niêm yết trên Sở Giao dịch Chứng khoán Campuchia (CSX) giảm về dưới mức giá chào bán cổ phiếu lần đầu ra công chúng (IPO).

Trước xu hướng này, Ủy ban Giao dịch Chứng khoán Campuchia (SECC), CSX và các đơn vị bảo lãnh IPO phản ứng ra sao?

Tuần qua, cổ phiếu của công ty may mặc Grand Twins International (Cambodia) (GTI) được giao dịch với giá thấp hơn 69% giá IPO năm 2014; giá cổ phiếu của Đặc khi kinh tế Phnom Penh (PPSP) thấp hơn 35% giá IPO năm 2016; giá cổ phiếu Công ty Cấp thoát nước Phnom Penh (PPWSA) và Công ty Pestech (Cambodia) (PEPC) đều thấp hơn 8% so với giá IPO năm 2012 và tháng 8/2020.

Việc các cổ phiếu trên không thể tăng hoặc ít nhất là duy trì giá trị ban đầu đang khiến một số nhà đầu tư tiềm năng lo lắng. Có thể họ lo ngại CSX quan tâm đến việc gia tăng số lượng doanh nghiệp niêm yết (DNNY) hơn xu hướng giá cổ phiếu khi CSX không ngừng cố gắng thu hút thêm nhiều DNNY cũng như khuyến khích giao dịch nhiều hơn trên thị trường để gia tăng thanh khoản, đây được xem là nhân tố chính khiến giá cổ phiếu sụt giảm.

Phản ứng trước lo ngại trên, Trưởng phòng hoạt động Ha Jong Weon của CSX cho rằng điều cần lưu ý là diễn biến của cổ phiếu không phải lúc nào cũng phản ánh tình hình hoạt động của công ty. Theo ông, xu hướng giảm giá cổ phiếu về dưới giá IPO có thể do hành vi giao dịch của nhà đầu tư, họ theo xu hướng thị trường hơn là dựa vào theo kết quả kinh doanh của DNNY.

Ông nói: “Các công ty như PPWSA đã tăng lợi nhuận, trong khi báo cáo thường niên của PEPC cho thấy công ty đã xoay sở để thu về lợi nhuận. Riêng với PPSP và GTI, 2 công ty này không hoạt động tốt do ảnh hưởng của dịch Covid-19. CSX khuyến cáo nhà đầu tư hãy quan sát sâu hơn diễn biến thực tế của hoạt động kinh doanh để hiểu được cổ phiếu có tiềm năng hay không”.

Đề cập đến giá cổ phiểu thấp hơn giá IPO, không phải đổ lỗi cho các công ty môi giới và đơn vị bảo lãnh nhưng ông Ha cho rằng tất cả họ đáng lẽ nên tích cực hơn trong việc hướng dẫn và tư vấn nhà đầu tư để mở đường cho các đợt IPO thành công phía trước.

Tuy nhiên, phía môi giới và bảo lãnh cho rằng giá cổ phiếu giảm về dưới giá IPO như hiện nay không liên quan đến việc định giá IPO vượt. Theo Trưởng phòng tài chính doanh nghiệp Seng Chan Thoeun của SBI Royal Securities, được SECC cấp phép làm công ty môi giới và bảo lãnh cho quá trình IPO của PPSP, cho rằng đợt IPO của PPSP được định giá công bằng khi công ty chào bán cổ phiếu năm 2016. Theo ông Thoeun, tình hình hoạt động giảm hiện nay của công ty là yếu tố chính khiến giá cổ phiếu giảm về dưới mức giá IPO chứ không phải do giá IPO được xác định quá cao trong năm 2016.

Ông Thoeun cho rằng nhiều sàn giao dịch khác trên thế giới, nhà điều hành thị trường và sở giao dịch thường ủy thác các báo cáo nghiên cứu cho các đơn vị tư vấn đầu tư để tiến hành định giá cổ phiếu công bằng dựa trên những yếu tố cơ bản. Tuy nhiên, điều này chưa được SECC và CSX thực hiện.

Ông nói: “Chúng tôi đã cố gắng giải thích việc phân tích cơ bản nhưng chúng tôi không thể bao quát tất cả nhà đầu tư nhỏ lẻ. Chúng tôi cố gắng làm việc với một số nhà đầu tư tổ chức khi họ cần chúng tôi đưa ra ý kiến riêng. Nhà đầu tư tổ chức có cơ sở trong việc định giá nhưng với các nhà đầu tư nhỏ lẻ, điều này vẫn còn hạn chế”.

Về phía SECC, Tổng Giám đốc Sok Dara cho rằng với tư cách là nhà quản lý độc lập, SECC không có vai trò đưa ra bình luận về giá cổ phiếu tăng hay giảm nhưng đảm bảo rằng mọi quy định và điều kiện đều được tuân thủ.

Ông Sok Dara nói: “SECC không can thiệp vào các lực lượng thị trường. Tuy nhiên, chúng tôi ở đây để đảm bảo giao dịch minh bạch và được quản lý chặt chẽ, cũng như cấp phép hợp lý cho các nhà môi giới và đơn vị bảo lãnh trước khi họ được phép hoạt động trên thị trường”.

Giám đốc quản lý Công ty Mekong Strategic Partners, Stephen Higgins, cho rằng việc quan trọng là các công ty hãy làm việc với nhau để đảm bảo các đợt IPO diễn ra thành công. Ông nói: “Không công ty nào mong muốn cổ đông không hài lòng và đơn vị bảo lãnh cũng không muốn đổ lỗi bởi vì họ luôn nỗ lực để tiến hành các đợt IPO thành công trong tương lai”.

Trong khi giá cổ phiếu của GTI, PPSP, PPWSA và PEPC đều giảm về dưới giá IPO thì cổ phiếu của 3 DNNY còn lại trên CSX vẫn thể hiện xu hướng tích cực. Giá cổ phiếu của ACLEDA Bank (ACB) cao hơn 5% giá IPO trong năm nay; cổ phiếu của 2 công ty cảng Phnom Penh Autonomous Port (PPAP) và Sihanoukville Autonomous Port (PAS) đều cao hơn lần lượt 124% và 73% giá IPO năm 2015 và 2017.

CSX hiện có tổng cộng 13 DNNY, gồm 7 doanh nghiệp chào bán chứng khoán và 5 doanh nghiệp phát hành trái phiếu doanh nghiệp.