‘Cai’ dầu, khí đốt chưa xong, châu Âu lại ‘nghiện nặng’ một sản phẩm quan trọng khác từ Nga

Châu Âu đang từng bước trở nên phụ thuộc vào phân bón từ Nga, giống như đã từng phụ thuộc vào khí đốt, một trong những nhà sản xuất phân bón lớn nhất châu Âu cho hay.

Svein Tore Holsether, CEO của Yara International, một trong những nhà sản xuất hàng đầu thế giới, cho biết: Phân bón ni tơ, rất quan trọng cho sự phát triển của cây trồng, được sản xuất bằng khí đốt tự nhiên và Nga đang xuất khẩu nhiều hơn sang châu Âu, thay thế một số loại bị EU cấm. “Phân bón chính là khí đốt mới”, Holsether nói. “Thật nghịch lý khi mục tiêu là giảm sự phụ thuộc của châu Âu vào Nga nhưng giờ đây, chúng ta lại đang từng bước phụ thuộc vào nguồn nguyên liệu quan trọng này của Nga”.

Theo Eurostat, EU đã nhập khẩu lượng ure từ Nga nhiều gấp đôi trong 12 tháng tính đến tháng 6/2023 so với trước đó. Nhập khẩu từ Nga trong niên vụ hiện tại (tính đến tháng 6 năm nay) thấp hơn nhưng vẫn ở mức cao trong lịch sử - chiếm 1/3 tổng lượng ure nhập khẩu vào khu vực này.

Giá của phân bón đã tăng vọt sau khi xung đột Nga – Ukraine nổ ra từ tháng 2/2022, do các lệnh trừng phạt áp đặt lên Nga đã hạn chế lượng khí đốt tự nhiên sẵn có, vốn là nguyên liệu đầu vào quan trọng cho phân bón ni tơ như amoniac hay ure.

Điều này ảnh hưởng lớn đến tài chính của nông dân châu Âu trong khi một số nơi khác, như châu Phi, đã phải ngừng sử dụng phân bón hoàn toàn, làm giảm năng suất và làm sâu sắc thêm cuộc khủng hoảng lương thực toàn cầu.

Holsether cho biết kể từ đó, giá phân bón đã giảm do giá khí đốt giảm nhưng ngành phân bón châu Âu vẫn đang gặp khó do hàng nhập khẩu từ Nga chiếm thị phần lớn hơn. Các nhà sản xuất phân bón của Nga được hưởng lợi lớn từ chi phí năng lượng thấp hơn.

Nga là một trong những nước sản xuất và xuất khẩu phân bón chứa ni tơ lớn nhất thế giới. Điều này cũng xảy ra với kali và phốt phát, những chất được khai thác và không thể thay thế phân bón gốc ni tơ.

Trong khi các biện phép trừng phạt của phương Tây đưa ra miễn trừ đối với xuất khẩu thực phẩm và phân bón của Nga, Moscow lại phàn nàn rằng thương mại trong các lĩnh vực này vẫn bị cản trở do lo ngại từ người mua cũng như ngân hàng, công ty bảo hiểm. Mặc dù vây, doanh thu xuất khẩu phân bón của Nga đã tăng 70% vào năm 2022 nhờ giá cao hơn.

Holsether cho biết, Nga có thể sử dụng sự thống trị ngày càng tăng của mình ở thị trường phân bón để làm đòn bẩy chính trị - giống Moscow đã làm với nguồn cung năng lượng. “Khi bạn sản xuất một sản phẩm rất quan trọng đối với ngành sản xuất lương thực, đó sẽ là một công cụ mạnh mẽ”, ông nói.