Các nước dựa vào vắc-xin Trung Quốc đang chiến đấu với những đợt bùng phát mới

Mông Cổ đã hứa với người dân của mình về một “mùa hè không có COVID”, theo New York Times. Đất nước Bahrain cho biết sẽ có một "cuộc sống bình thường trở lại”.

Cả ba nước trên đều đặt một phần niềm tin vào vắc-xin được sản xuất bởi Trung Quốc do dễ tiếp cận, cho phép họ triển khai các chương trình tiêm chủng đầy tham vọng vào thời điểm mà hầu hết thế giới đều không có. Nhưng thay vì kiểm soát được hoàn toàn Coronavirus, cả ba quốc gia hiện đang phải chiến đấu với sự gia tăng các ca lây nhiễm mới.

Trung Quốc đã bắt đầu chiến dịch ngoại giao vắc xin vào năm ngoái bằng cách cam kết cung cấp một mũi tiêm an toàn và hiệu quả để ngăn ngừa các trường hợp nghiêm trọng của COVID-19. Vào thời điểm đó không có sự chắc chắn là nó thành công hạn chế lan truyển như thế nào.

Hiện nay, các ví dụ từ một số quốc gia cho thấy vắc-xin Trung Quốc có thể không hiệu quả lắm trong việc ngăn chặn sự lây lan của vi-rút, đặc biệt là các biến thể mới. Kinh nghiệm của các quốc gia đó cho thấy một thực tế khắc nghiệt đối mặt với một thế giới hậu đại dịch: Mức độ phục hồi có thể phụ thuộc vào loại vắc-xin mà các chính phủ cung cấp cho người dân của họ.

Tại Seychelles, Chile, Bahrain và Mông Cổ, 50% đến 68% dân số đã được tiêm chủng đầy đủ, vượt xa Mỹ, theo Our World In Data, một dự án theo dõi dữ liệu. Cả 4 quốc gia đều được xếp hạng trong số 10 quốc gia có dịch COVID tồi tệ nhất tính đến tuần trước, theo dữ liệu từ The New York Times. Và cả 4 mũi tiêm đều sử dụng mũi tiêm do hai nhà sản xuất vắc xin Trung Quốc là Sinopharm và Sinovac Biotech sản xuất.

Tại Hoa Kỳ, khoảng 45% dân số được tiêm chủng đầy đủ, hầu hết với các liều do Pfizer-BioNTech và Moderna thực hiện. Các trường hợp lây nhiễm đã giảm 94% trong vòng sáu tháng.

Israel đã cung cấp các mũi tiêm từ Pfizer và có tỷ lệ tiêm chủng cao thứ hai trên thế giới, sau Seychelles. Số trường hợp COVID-19 mới được xác nhận hàng ngày ở Israel hiện vào khoảng 4,95 trên một triệu dân.

Ở Seychelles, nơi chủ yếu dựa vào Sinopharm, con số đó là hơn 716 trường hợp trên một triệu dân.

Sự chênh lệch như vậy có thể tạo ra một thế giới trong đó ba loại quốc gia xuất hiện từ đại dịch - các quốc gia giàu có đã sử dụng nguồn lực của họ để đảm bảo các mũi tiêm Pfizer-BioNTech và Moderna, các quốc gia nghèo hơn không có khả năng tiêm chủng cho đa số công dân, và sau đó là những nước được tiêm chủng đầy đủ nhưng chỉ được bảo vệ một phần.

Trung Quốc, cũng như hơn 90 quốc gia đã nhận được vắc xin của Trung Quốc, có thể cuối cùng nằm trong nhóm thứ ba, phải đối mặt với các đợt phong toả, thử nghiệm và giãn cách hàng ngày trong nhiều tháng hoặc nhiều năm tới. Các nền kinh tế có thể vẫn bị kìm hãm. Và khi nhiều người dân đặt câu hỏi về tính hiệu quả của các liều vắc xin Trung Quốc, việc thuyết phục những người chưa được tiêm chủng xếp hàng đi tiêm cũng có thể trở nên khó khăn hơn.

Một tháng sau khi nhận liều Sinopharm thứ hai, Otgonjargal Baatar bị ốm và có kết quả dương tính với COVID-19. Người thợ mỏ 31 tuổi này đã trải qua 9 ngày trong bệnh viện ở Ulaanbaatar, thủ đô của Mông Cổ. Otgonjargal cho biết hiện anh đang đặt câu hỏi về tính hữu dụng của vắc xin. Ông nói: “Mọi người tin rằng nếu chúng tôi được tiêm chủng, mùa hè sẽ không có COVID. “Bây giờ hóa ra điều đó không phải là sự thật”.

Bắc Kinh coi chính sách ngoại giao vắc xin của mình là cơ hội để vượt lên khỏi đại dịch với tư cách là một cường quốc toàn cầu có ảnh hưởng hơn. Lãnh đạo cao nhất của Trung Quốc, ông Tập Cận Bình, cam kết vắc xin của Trung Quốc có thể dễ dàng cất giữ và vận chuyển tới hàng triệu người trên thế giới. Ông gọi nó là “hàng hóa công cộng toàn cầu”.

Mông Cổ là đất nước được hưởng lợi chớp thời cơ để được nhận hang triệu liều vắc xin Sinopharm. Đất nước nhỏ bé nhanh chóng triển khai chương trình tiêm chủng và nới lỏng các hạn chế. Hiện nó đã tiêm phòng cho 52% dân số. Nhưng vào Chủ nhật, nó đã ghi nhận 2.400 ca nhiễm mới, tăng gấp bốn lần so với một tháng trước đó.

Trong một tuyên bố, Bộ Ngoại giao Trung Quốc cho biết họ không thấy mối liên hệ giữa các đợt bùng phát gần đây và vắc xin của nước này. Tổ chức Y tế Thế giới nói rằng tỷ lệ tiêm chủng ở một số quốc gia đã không đạt đủ mức để ngăn chặn các đợt bùng phát trong tương lai, và các quốc gia cần tiếp tục duy trì các biện pháp kiểm soát.

Không có vắc xin nào ngăn ngừa hoàn toàn sự lây truyền và mọi người vẫn có thể bị ốm sau khi được tiêm chủng, nhưng tỷ lệ hiệu quả tương đối thấp của các mũi tiêm ở Trung Quốc đã được xác định là nguyên nhân có thể gây ra các đợt bùng phát gần đây.

Pfizer-BioNTech và Moderna có tỷ lệ hiệu quả hơn 90%. Nhiều loại vắc xin khác - bao gồm AstraZeneca và Johnson & Johnson - có tỷ lệ hiệu quả khoảng 70%. Vắc xin Sinopharm do Viện Chế phẩm Sinh học Bắc Kinh phát triển có tỷ lệ hiệu quả là 78,1%; vắc xin Sinovac có tỷ lệ hiệu quả là 51%.

Các công ty Trung Quốc đã không công bố nhiều dữ liệu lâm sàng để cho thấy vắc-xin của họ hoạt động như thế nào trong việc ngăn ngừa lây truyền. Hôm thứ Hai, Shao Yiming, một nhà nghiên cứu sức khỏe cộng đồng của Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Trung Quốc, nói rằng Trung Quốc cần tiêm chủng đầy đủ cho 80% đến 85% dân số để đạt được khả năng miễn dịch cộng đồng, điều chỉnh so với ước tính chính thức trước đó là 70%.

Dữ liệu về các ca nhiễm đột biến cũng chưa được cung cấp, mặc dù một nghiên cứu của Sinovac ở Chile cho thấy vắc-xin này kém hiệu quả hơn so với Pfizer-BioNTech và Moderna trong việc ngăn ngừa lây nhiễm

Mặc dù số ca bệnh tăng đột biến, các quan chức ở cả Seychelles và Mông Cổ đều bảo vệ Sinopharm, nói rằng nó có hiệu quả trong việc ngăn ngừa các trường hợp nghiêm trọng của dịch bệnh.

Ông Batbayar Ochirbat, trưởng nhóm nghiên cứu của Nhóm tư vấn khoa học về các trường hợp khẩn cấp tại Bộ Y tế Mông Cổ, nói rằng Mông Cổ đã đưa ra quyết định đúng đắn khi thực hiện loại thuốc do Trung Quốc sản xuất, một phần vì nó đã giúp giữ tỷ lệ tử vong ở nước này thấp hơn. Dữ liệu từ Mông Cổ cho thấy vắc-xin Sinopharm thực sự có tính bảo vệ cao hơn so với liều được phát triển bởi AstraZeneca và Sputnik, một loại vắc-xin của Nga, theo Bộ Y tế.

Theo ông Batbayar, nguyên nhân khiến Mông Cổ tăng đột biến là do đất nước này mở cửa trở lại quá nhanh, và nhiều người tin rằng họ đã được bảo vệ chỉ sau một liều thuốc. “Tôi nghĩ bạn có thể nói người Mông Cổ ăn mừng quá sớm. Lời khuyên của tôi là lễ kỷ niệm nên bắt đầu sau khi tiêm chủng đầy đủ, vì vậy đây là bài học kinh nghiệm. Đã có quá nhiều sự tự tin".

Tại Indonesia, nơi một biến thể mới đang lan rộng, hơn 350 bác sĩ và nhân viên y tế gần đây đã bị nhiễm COVID-19 mặc dù đã được chủng ngừa đầy đủ với Sinovac, theo Hiệp hội Y tế Indonesia. Hiệp hội cho biết trên khắp đất nước, 61 bác sĩ đã chết trong khoảng thời gian từ tháng 2 đến ngày 7 tháng 6. 10 người trong số họ đã sử dụng loại vắc xin do Trung Quốc sản xuất.

Những con số đủ để khiến Kenneth Mak, giám đốc dịch vụ y tế của Singapore, đặt câu hỏi về việc sử dụng Sinovac tại một cuộc họp báo hôm thứ Sáu. "Đó không phải là vấn đề liên quan đến Pfizer. Đây thực sự là một vấn đề liên quan đến vắc-xin Sinovac".

Bahrain và Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất là hai quốc gia đầu tiên chấp thuận phương án tiêm chủng vắc xin Sinopharm, ngay cả trước khi dữ liệu thử nghiệm lâm sàng giai đoạn cuối được công bố. Kể từ đó, đã có nhiều báo cáo về những người được tiêm chủng bị ốm ở cả hai quốc gia. Trong một tuyên bố, văn phòng truyền thông của chính phủ Bahrain cho biết việc triển khai vắc xin của vương quốc này đã “hiệu quả và thành công cho đến nay”.

Tuy nhiên, vào tháng trước, các quan chức từ Bahrain và Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất đã thông báo rằng họ sẽ cung cấp một đợt tiêm chủng tăng cường thứ ba. Lựa chọn của họ: Pfizer hoặc Sinopharm nhiều hơn nữa.