Các khoản thu chính sụt giảm, kéo thu ngân sách nhà nước 4 tháng giảm 5%

Sau nhiều năm giữ đà tăng, lần đầu tiên tốc độ thu ngân sách nhà nước giảm so với cùng kỳ. Luỹ kế 4 tháng đầu năm 2023, thu ngân sách đạt 645,4 nghìn tỷ đồng, giảm 5% và các khoản thu chính như thu nội địa, dầu thô và thu cân đối ngân sách từ hoạt động xuất, nhập khẩu đều tụt dốc...

Báo cáo tình hình kinh tế - xã hội tháng 4 và 4 tháng năm 2023 do Tổng cục Thống kê công bố ngày 29/4 cho thấy, tổng thu ngân sách nhà nước 4 tháng đầu năm 2023 tương đương 645,4 nghìn tỷ đồng, bằng 39,8% dự toán năm và giảm 5% so với cùng kỳ năm trước;

CÁC KHOẢN THU CHÍNH ĐỀU GIẢM TỐC

Tính riêng thu ngân sách nhà nước tháng 4 ước đạt 139,1 nghìn tỷ đồng. Trong đó, thu nội địa tháng 4 ước đạt 113 nghìn tỷ đồng; lũy kế 4 tháng đầu năm 2023 ước đạt 538,8 nghìn tỷ đồng, bằng 40,4% dự toán năm và giảm 2% so với cùng kỳ năm trước.

Nhiều khoản thu trọng yếu đều giảm so với cùng kỳ năm trước như: thuế giá trị gia tăng, thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế thu nhập cá nhân... Mức giảm thu diễn ra ở nhiều ngành nghề, lĩnh vực tại nhiều địa phương như: bất động sản, ô tô, chứng khoán...

Thu từ dầu thô tháng 4 ước đạt 5,5 nghìn tỷ đồng; lũy kế 4 tháng đầu năm 2023 ước đạt 21,9 nghìn tỷ đồng, bằng 52,2% dự toán năm và giảm 9,6% so với cùng kỳ năm trước.

Đáng lưu ý, thu cân đối ngân sách từ hoạt động xuất nhập khẩu tháng 4 ước đạt 20,6 nghìn tỷ đồng. Như vậy, lũy kế 4 tháng đầu năm 2023, thu cân đối ngân sách từ hoạt động xuất, nhập khẩu ước đạt 84,7 nghìn tỷ đồng, bằng 35,4% dự toán năm và giảm tới 19,9% so với cùng kỳ năm trước.

Kinh tế thế giới gặp nhiều khó khăn tiếp tục ảnh hưởng đến kim ngạch xuất nhập khẩu hàng hóa của Việt Nam. Số liệu của Tổng cục Thống kê cho thấy tính chung 4 tháng đầu năm 2023, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu hàng hóa ước đạt 210,79 tỷ USD, giảm 13,6% so với cùng kỳ năm trước; trong đó, xuất khẩu giảm 11,8%; nhập khẩu giảm tới 15,4%.

Xuất khẩu suy giảm ở phần lớn mặt hàng chủ lực do nhu cầu tiêu thụ yếu tại các thị trường lớn nhất của Việt Nam, chiếm tới 91% tổng giá trị xuất khẩu năm vừa qua như: Hoa Kỳ, Trung Quốc, Liên minh châu Âu (EU)...

Cũng theo số liệu của Tổng cục Hải quan, xuất siêu sang các thị trường chính cũng sụt giảm mạnh như: xuất siêu sang Mỹ ước đạt 24,4 tỷ USD, giảm tới 23,6% so với cùng kỳ năm trước; xuất siêu sang EU 9,3 tỷ USD, giảm 12,7%. Bên cạnh đó, xuất siêu sang Nhật Bản 367 triệu USD trong khi cùng kỳ nhập siêu 589 triệu USD...

Có thể thấy, hoạt động xuất nhập khẩu từ quý 4/2022 có dấu hiệu chững lại, tăng trưởng xuất khẩu chậm dần chủ yếu do nhu cầu tiêu dùng hàng hóa ở các nước yếu bởi lạm phát tăng, chính sách tiền tệ thắt chặt và tăng trưởng kinh tế chậm dần, đã tác động xấu đến sự tăng trưởng của hoạt động xuất nhập khẩu của Việt Nam. Điều này gây thách thức không nhỏ đối với ngành hải quan trong việc hoàn thành nhiệm vụ thu ngân sách trong năm 2023.

CHI NGÂN SÁCH TĂNG GÂY ÁP LỰC LÊN NGÀNH THUẾ VÀ HẢI QUAN

Cũng theo số liệu của Tổng cục Thống kê, chi ngân sách nhà nước ước tăng 6,1% so với cùng kỳ năm 2022, đảm bảo các nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh, quản lý Nhà nước, thanh toán các khoản nợ đến hạn cũng như chi trả kịp thời cho các đối tượng theo quy định.

Cụ thể, tổng chi ngân sách nhà nước tháng 4 ước đạt 135,3 nghìn tỷ đồng; lũy kế 4 tháng đầu năm 2023 ước đạt 500,3 nghìn tỷ đồng, bằng 24,1% dự toán năm và tăng 6,1% so với cùng kỳ năm trước.

Trong đó, chi thường xuyên 4 tháng đầu năm 2023 ước đạt 355,4 nghìn tỷ đồng, bằng 30,3% dự toán năm và tăng 4,5% so với cùng kỳ năm trước; chi đầu tư phát triển đạt 110,6 nghìn tỷ đồng, bằng 15,2% và tăng 15,6%; chi trả nợ lãi 34 nghìn tỷ đồng, bằng 33% và giảm 3,3%.

Trong bối cảnh thu ngân sách nhà nước giảm tốc đúng thời điểm nhu cầu chi ngân sách vẫn tăng để đảm bảo hỗ trợ doanh nghiệp, người dân vượt qua giai đoạn khó khăn, nhất là bối cảnh kinh tế thế giới đối mặt với khủng hoảng và suy thoái, ngành tài chính đang rốt ráo tìm giảm lệch pha thu chi, trong đó có các giải pháp chống thất thu những lĩnh vực còn tiềm năng và chống gian lận thuế.

Đại diện ngành thuế cho biết, đang quyết liệt bù đắp giảm thu do thực hiện các chính sách mới ngay từ bây giờ, nhằm phấn đấu hoàn thành nhiệm vụ thu năm 2023 trong thời gian tới.

Ngành thuế dự kiến tập trung vào việc tăng cường triển khai các giải pháp về công tác kê khai thuế, hoàn thuế, thanh tra kiểm tra thuế, quản lý và cưỡng chế nợ thuế, chống thất thu thuế trong lĩnh vực thương mại điện tử và kinh doanh liên kết…, nhằm triển khai thực hiện tốt dự toán thu ngân sách nhà nước năm 2023.

Cùng với đó, tăng tốc ứng dụng công nghệ ngăn rủi ro về thuế thông qua việc đẩy mạnh triển khai hoá đơn điện tử trên phạm vi toàn quốc, đặc biệt là hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền; nâng cấp ứng dụng đáp ứng các chính sách mới về hoá đơn điện tử; truy gian lận từ kho cơ sở dữ liệu hoá đơn điện tử.

Triển khai các giải pháp công nghệ thông tin đáp ứng yêu cầu quản lý thuế đối với hoạt động thương mại điện tử, kinh doanh dựa trên nền tảng số và các dịch vụ khác của các nhà cung cấp trong nước và nước ngoài.

Ngoài ra, các cơ quan thuế tiếp tục đồng hành, triển khai các giải pháp thu thuế điện tử để tạo thuận lợi cho người nộp thuế hoàn thành nghĩa vụ của mình.

Với ngành hải quan, các đơn vị trong ngành tiếp tục tăng cường cải cách thủ tục hành chính, hiện đại hóa hải quan; đẩy mạnh tiến trình thực hiện hải quan số... tạo thuận lợi thương mại cho các hoạt động xuất nhập khẩu.

Cùng với đó, tăng cường chống thất thu qua kiểm tra, giám sát việc thực hiện thủ tục hải quan, quản lý thuế, kiểm tra sau thông quan, thanh tra chuyên ngành, kiểm tra nội bộ, đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thương mại.