Các dấu hiệu nhận diện VN-Index hình thành vùng đáy

Trong báo cáo tuần 46 (14-18/11), Chứng khoán Ngân hàng Đầu tư và phát triển Việt Nam (BSC) đã đưa ra nhận diện một số chỉ tiêu trong quá trình VN-Index hình thành vùng đáy, căn cứ từ thực tế những giai đoạn thị trường giảm trong quá khứ.

Dấu hiệu về chỉ số và số lượng cổ phiếu tăng/giảm giá

Theo đó, trước đợt sụt giảm hiện tại (từ tháng 4 đến nay), VN-Index đã trải qua 5 đợt sụt giảm mạnh. Trong đó, đợt giảm mạnh nhất là từ 18/10/2007 - 23/02/2009 với mức -77,75%, tức kéo dài trong gần 17 tháng.

Với đợt sụt giảm thứ 6 hiện tại, BSC cho biết, những phiên mất điểm liên tiếp và mức độ lớn cho thấy tâm lý tiêu cực đang thể hiện rõ nét, đặc biệt trong phiên 10/11/2022 khi chỉ số sàn HoSE đã chính thức mất mốc 950 điểm với mức giảm gần 4%.

Tính từ tháng 4/2022 đến nay, VN-Index đã trải qua hơn 7 tháng trong xu hướng giảm điểm, mất 37,87% (thấp hơn mức trung bình gần 40% của cả 6 đợt). Hiện tại, tỷ trọng trung bình số lượng cổ phiếu giảm giá đã đạt gần 50% - tương đương đợt 1 (giai đoạn 2007-2009).

Dấu hiệu về chỉ P/E và P/B ngoài vùng -2std

Hiện tại P/E, P/B VN-Index đang trong vùng định giá ở ngoài vùng -2std, mức bình quân 5 năm; đồng thời mức định giá tại ngày 10/11 kết thúc ở mức 9,87 lần - thấp hơn đợt giảm điểm khi đại dịch Covid-19 xảy ra vào năm 2020. Mức định giá hiện nay vẫn cao hơn so với đợt khủng hoảng tài chính toàn cầu 2008 và giai đoạn 2009-2012.

Dấu hiệu về thanh khoản và dòng tiền nhà đầu tư nước ngoài

Ngoại trừ đợt sụt giảm do đại dịch Covid-19 năm 2020, các đợt còn lại sau 1 tháng kể từ mức đáy được thiết lập thì thanh khoản có xu hướng tiếp tục suy giảm trên 40%; sau 3 tháng thì thanh khoản dần cải thiện tuy nhiên vẫn giảm trung bình khoảng 2%. Đặc biệt đợt 2 và đợt 4 thanh khoản tiếp tục suy giảm lần lượt là 32% và 17% so với giai đoạn hình thành đáy.

Ở góc độ về dòng vốn của nhà đầu tư nước ngoài, sau 1 tháng kể từ khi đáy hình thành thì dòng tiền có xu hướng rút ròng và sau 3 tháng trở đi dòng tiền quay trở lại mua ròng.

Dấu hiệu về lãi suất, lạm phát

Trong 5 đợt điều chỉnh giảm trước đây, tỷ lệ lạm phát, lãi suất điều hành có dấu hiệu tăng và tạo đỉnh trong quá trình hình thành vùng đáy. Sau đó mặt bằng lãi suất điều hành cũng như lãi suất huy động có xu hướng giảm, tạo điều kiện để thị trường chứng khoán bước vào chu kỳ tăng trưởng mới.

BSC cho biết, trong các giai đoạn hình thành vùng đáy trước đây, giai đoạn 2007-2012 lãi suất điều hành và tỷ lệ lạm phát có xu hướng tăng và duy trì ở mặt bằng cao trước khi điều chỉnh giảm vào giai đoạn sau đó.

Đối với giai đoạn 2015-2016 và 2018, mặt bằng lãi suất huy động có xu hướng ổn định trong khi tỷ lệ lạm phát duy trì ở mức hợp lý. Đối với lãi suất huy động bình quân của 4 ngân hàng thương mại có vốn Nhà nước có xu hướng tăng và giữ ở mức cao trong 3 tháng và điều chỉnh giảm nhẹ kể từ vùng đáy.

Đợt sụt giảm lần 5 do đại dịch Covid-19 có diễn biến khác biệt so với các lần trước đó khi diễn ra trong thời gian ngắn và Ngân hàng Nhà nước thực hiện chính sách tiền tệ nới lỏng bên cạnh các gói hỗ trợ phát triển kinh tế đã giúp thị trường chứng khoán có 2 năm thăng hoa sau đó.

Hiện tại, theo BSC, VN-Index đang ở vùng định giá thấp (P/E dưới 10 lần) với mức chiết khấu sâu (giảm 37,87% kể từ tháng 4/2022), diễn biến về thanh khoản cũng như một số chỉ tiêu vĩ mô khá tương đồng với các giai đoạn trước đó.

Tuy nhiên thị trường vẫn tiềm ẩn nhiều rủi ro khi tâm lý tiêu cực vẫn đang hiện hữu. Lo ngại về trái phiếu doanh nghiệp bên cạnh bối cảnh vĩ mô thế giới tiếp tục diễn biến khó lường sẽ có thể ảnh hưởng đến VN-Index trong giai đoạn sắp tới.

BSC nhận định, quan điểm điều hành và định hướng chính sách ở các lĩnh vực trọng yếu trong thời gian tới kết hợp cùng bối cảnh thế giới thuận lợi hơn sẽ là yếu tố quan trọng để VN-Index sớm định hình được vùng đáy và bước vào một chu kỳ tăng trưởng mới trong tương lai.