Các cú sốc nguồn cung có thể đẩy giá dầu lên 100 đô la/thùng

Trong khi nguồn cung dầu toàn cầu vốn đã căng thẳng do chính sách cắt giảm sản lượng của liên minh OPEC+, gồm Tổ chức các nước xuất khẩu dầu mỏ (OPEC) và các đồng minh, thì động thái hạn chế xuất khẩu dầu thô của Mexico gần đây càng khiến nguồn cung thắt chặt, có thể đẩy giá dầu lên ngưỡng 100 đô la Mỹ/thùng, theo các nhà phân tích.

Mexico hạn chế xuất khẩu dầu

Giá dầu Brent ở thị trường London tăng lên trên 90 đô la/thùng chỉ vài ngày trước, trong đó căng thẳng giữa Israel và Iran là nguyên nhân trực tiếp. Iran, một trong 10 nhà sản xuất dầu lớn nhất thế giới, đe dọa đáp trả Israel sau khi cáo buộc nước này tập kích tên lửa vào lãnh sự quán của Iran ở Syria, khiến 3 chỉ huy quân sự cấp cao thiệt mạng.

Nhưng nền tảng của đợt tăng giá dầu bắt nguồn từ các cú sốc nguồn cung toàn cầu. Đầu tháng này, hãng Bloomberg đưa tin, Công ty dầu mỏ Petroleos Mexicanos, do nhà nước Mexico kiểm soát, có kế hoạch tạm dừng một số hoạt động xuất khẩu dầu thô trong vài tháng tới. Công ty đã hủy hợp đồng cung cấp dầu thô cho các nhà máy lọc dầu ở Mỹ, châu Âu và châu Á, theo các nguồn thạo tin. Động thái này khiến các nhà máy lọc dầu ở Mỹ tiêu thụ nhiều thùng dầu sản xuất trong nước nhiều hơn, đồng nghĩa với việc nguồn cung dầu của Mỹ cho thị trường toàn cầu suy giảm.

Các lệnh trừng phạt của Mỹ đã kìm hãm xuất khẩu dầu của Nga. Và nguồn cung dầu của Venezuela có thể là mục tiêu trừng phạt tiếp theo của Mỹ. Các cuộc tấn công của phiến quân Houthi nhằm vào tàu chở dầu ở Biển Đỏ đang làm trì hoãn các lô hàng dầu thô vận chuyển bằng đường biển. Trong khi đó, OPEC và các đồng minh vẫn tiếp tục cắt giảm sản lượng.

Cuộc khủng hoảng nguồn cung đang thúc đẩy đà tăng giá dầu trước mùa hè ở Mỹ, đe dọa đẩy giá dầu Brent lên 100 đô la/thùng lần đầu tiên sau gần hai năm. Viễn cảnh đó sẽ cản trở cơ hội tái đắc cử của Tổng thống Mỹ Joe Biden và làm phức tạp thêm các cuộc thảo luận cắt giảm lãi suất của các ngân hàng trung ương ở phương Tây.

“Đối với dầu mỏ, động lực lớn hơn hiện nay nằm ở phía nguồn cung. Bạn đang chứng kiến khá nhiều điểm nguồn cung yếu đi và nhu cầu nhìn chung trên toàn cầu vẫn ở mức tốt”, Amrita Sen, người sáng lập và giám đốc nghiên cứu của hãng tư vấn năng lượng Energy Aspects, bình luận.

Các lô hàng xuất khẩu dầu từ Mexico, một nhà cung cấp lớn ở châu Mỹ, giảm 35% trong tháng trước, xuống mức thấp nhất kể từ năm 2019 khi Tổng thống Andres Manuel Lopez Obrador thực hiện cam kết giúp đất nước chấm dứt nhập khẩu nhiên liệu tốn kém.

Trong những ngày gần đây, Mars Blend, một loại dầu thô chua, có độ đặc trung bình, được khai thác ở Vùng Vịnh Mexico, tăng lên mức cao hơn nhiều năm so với dầu thô nhẹ WTI của Mỹ.

Dầu Mars Blend thường giao dịch ở mức chiết khấu so với WTI. Dầu thô Brent chạm ngưỡng 90 đô la/thùng vào hôm 4-4, mức cao nhất kể từ tháng 10-2023, và hiện vẫn giao dịch quanh ngưỡng này.

Các nhà phân tích của ngân hàng JPMorgan Chase dự báo dầu Brent có thể đạt mức giá 100 đô la vào tháng 8 hoặc tháng 9 tới.

Giá dầu Brent chạm ngưỡng 90 đô la/thùng trong tuần qua do nguồn cung thắt chặt và căng thẳng địa chính trị. Ảnh: Bloomberg

Nguồn cung liên tiếp gặp trở ngại

Trước khi Mexico hạn chế xuất khẩu dầu thô, đã có một chuỗi đợt gián đoạn nguồn cung lớn và nhỏ. Hồi tháng 1, thời tiết băng giá đã làm suy giảm sản lượng dầu thô và khiến tồn kho dầu của Mỹ giảm xuống dưới mức trung bình theo mùa.

Mexico, Mỹ, Qatar và Iraq đã cắt giảm nguồn cung dầu ra thị trường toàn cầu tổng cộng 1 triệu thùng dầu mỗi ngày trong tháng 3, dữ liệu theo dõi tàu chở dầu do Bloomberg tổng hợp. Iraq đã cam kết hạn chế sản lượng để bù đắp cho việc không tuân thủ các cam kết trước đó với OPEC+.

Theo Công ty dữ liệu hàng hải Kpler, Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất (UAE), một thành viên của OPEC, cũng đã hạn chế xuất khẩu dầu Upper Zakum, một loại dầu có độ chua trung bình. Sản lượng xuất khẩu loại dầu này của UAE giảm 41% trong tháng 3 so với mức trung bình năm ngoái. Các thương nhân cho biết UAE đang chuyển thêm nguồn cung loại dầu thô đó sang nhà máy lọc dầu trong nước. Sự sụt giảm xuất khẩu dầu Upper Zakum đang góp phần khiến giá dầu trong khu vực tăng cao.

Trong khi đó, thị trường dầu thô ở châu Âu đang chịu áp lực lớn hơn khi các cuộc tấn công của phiến quân Houthi ở Biển Đỏ, khiến hàng triệu thùng dầu thô phải đi vòng quanh châu Phi, làm trì hoãn một số nguồn cung trong nhiều tuần.

Tình trạng gián đoạn đối với tuyến đường ống dẫn dầu quan trọng tại Biển Bắc ở châu Âu, bất ổn chính trị ở Libya, một thành viên của OPEC, và một đường ống bị hư hỏng ở Nam Sudan cũng góp phần thúc đẩy đà tăng giá dầu.

Giữa lúc đó, các lệnh trừng phạt của Mỹ kìm hãm nguồn cung dầu của Nga cho các khách hàng lớn, bao gồm Ấn Độ. Tình trạng thắt chắt nguồn cung có thể còn trở nên gay gắt hơn trong những tuần tới. Với việc Tổng thống Venezuela, Nicolas Maduro không có dấu hiệu thực hiện cam kết hướng tới các cuộc bầu cử tự do và công bằng, chính quyền Tổng thống Mỹ Joe Biden có thể tái áp đặt các biện pháp trừng phạt nhằm vào hoạt động xuất khẩu dầu của nước này.

Giá dầu có thể lên 100 đô la nếu căng thẳng địa chính trị gia tăng

Tình hình thị trường dầu hiện nay trái ngược hoàn toàn so với chỉ vài tháng trước, khi giá dầu lao dốc xuống mức thấp nhất trong nhiều tháng do sản lượng của Mỹ tăng và xuất khẩu dầu thô bằng đường biển của Nga tăng cao hơn bất chấp lệnh trừng phạt. Cơ quan Thông tin năng lượng Mỹ (EIA) dự báo tồn kho toàn cầu sẽ giảm 900.000 thùng/ngày trong quí này.

Nguồn cung siết chặt khi nhu cầu dầu đang tăng lên. Tại Mỹ, các nhà máy lọc dầu của Mỹ đang chuẩn bị tăng cường sản xuất nhiên liệu cho mùa hè, khi hàng triệu người Mỹ lái xe trên đường, đẩy mức tiêu thụ xăng lên đỉnh điểm. Ở châu Á, lợi nhuận lọc dầu cao hơn khoảng 50% so với mức trung bình theo mùa trong 5 năm, cho thấy nhu cầu tốt.

Tuy nhiên, Vikas Dwivedi, nhà chiến lược dầu khí toàn cầu của Macquarie Group, nhận định đà tăng mạnh của giá dầu thô có thể khiến OPEC+ dừng thực hiện cắt giảm một số sản lượng. Và giá dầu trên 90 đô la/thùng về cơ bản có thể dẫn đến sự sụt giảm nhu cầu toàn cầu, khiến giá giảm xuống, theo nhận định của các nhà phân tích ở ngân hàng JPMorgan Chase. Nhưng cho đến nay, chưa có dấu hiệu nào cho thấy điều đó sẽ xảy ra.

“Thị trường dầu đang có nền tảng cơ bản vững chắc. Tôi nghĩ giá dầu lên mốc 100 đô la/thùng là điều hoàn toàn có khả năng xảy ra, nếu rủi ro địa chính trị tăng lên”, Bob McNally, người sáng lập Công ty tư vấn Rapidan Energy và cựu cố vấn Nhà Trắng, cho biết.

Trái lại, các nhà phân tích của ngân hàng Goldman Sachs, nhận định giá dầu Brent sẽ ở mức dưới 100 đô la/thùng trong năm nay nếu nguồn cung không bị ảnh hưởng thêm do căng thẳng địa chính trị.

“Chúng tôi giả định rằng OPEC+ sẽ không đẩy giá dầu lên mức cực đoan. Lý do là cuộc khủng hoảng năng lượng năm 2022 cho thấy mức giá dầu cao sẽ phá hủy nhu cầu còn lại trong dài hạn đối với các thùng dầu của OPEC bằng cách thúc đẩy nguồn cung ngoài OPEC và vốn đầu tư vào năng lượng sạch để thay thế dầu”, các nhà phân tích của Goldman Sachs viết trong một báo cáo.