Cá tính Shinzo Abe

Sự ra đi của cựu thủ tướng Shinzo Abe ở tuổi 67 hôm thứ Sáu sau khi bị kẻ vô danh hạ sát đã gây sốc toàn cầu. Liên Hợp Quốc mặc niệm một phút còn Ấn Độ tổ chức quốc tang cả ngày hôm sau. Vị thủ tướng trẻ nhất Nhật Bản sẽ khó bị lãng quên khi để lại tiểu sử đầy cá tính.

Abe được đánh giá không hay chạy theo số đông dù ông là nhà lãnh đạo bình dân. Trước khi qua đời, ông vẫn đứng đầu Seiwakai, phái lớn nhất của Đảng Tự do (LDP) cầm quyền. Dường như đấy là cách ông duy trì ảnh hưởng lớn dù vĩnh viễn không quay lại ghế thủ tướng.

Ông là bậc thầy khuấy động cảm xúc mạnh mẽ. Đối mặt với quần chúng, ông không ngại thể hiện bản tính thay vì chạy theo dư luận. Năm đầu làm thủ tướng, ông bộc lộ mình là người theo tư tưởng dân tộc sâu sắc để rồi sẵn sàng từ chức dù lý do công khai là vì bệnh đại tràng.

Từ thời thơ ấu, ông biết quần chúng không phải lúc nào cũng thân thiện và ông học cách đương đầu các chỉ trích. Tâm thế ấy khiến ông dễ thích nghi khi bước vào nhiệm kỳ hai lúc đất nước suy thoái. Ứng phó phản biện tứ phía, ông giúp kinh tế phục hồi sau động đất và sóng thần ở Tohoku năm 2011, những thiên tai khiến gần 20.000 người thiệt mạng và sự cố lò hạt nhân ở Fukushima.

Kiểm soát cảm xúc khiến ông không rơi vào cực đoan. Một mặt, Abe không giấu ác cảm với quần chúng khi chứng kiến ông ngoại đáng kính, thủ tướng Nobusuke Kishi, từ bỏ quyền lực, sau cuộc biểu tình chống chính phủ năm 1960. Mặt khác, ông thích cọ xát trực tiếp với quần chúng mà cuộc vận động tranh cử hôm 8/7 cướp đi mạng sống của ông là ví dụ mới nhất.

Lúc khó khăn, ông thường tỏa sáng. Loạt bê bối, gồm việc chính phủ làm mất hồ sơ lương hưu, ảnh hưởng 50 triệu yêu cầu bồi thường, giáng đòn nặng lên chính quyền của ông. Rồi tổn thất cho LDP sau bầu cử thượng viện tháng 7/2007. Vậy mà LDP vẫn sửa đổi điều lệ để ông phục vụ nhiệm kỳ thứ ba, trở thành thủ tướng tại vị lâu nhất.

Phản ứng sự ra đi bất ngờ của Shinzo Abe cho thấy ông nhận được sự kính trọng toàn cầu. Ông là một trong những nhà lãnh đạo đầu tiên nhận ra rằng trật tự sau Thế chiến II không còn hiệu quả và thế kỷ 21 cần có các kiến trúc mới. Có lẽ ông cũng được nhớ đến như nhà lãnh đạo ưa khoảnh khắc bất ngờ, khi từng xuất hiện trong trang phục Super Mario tại lễ bế mạc Thế vận hội Rio, trước Thế vận hội Tokyo 2020.