BYD – Tesla: Cuộc đua song mã của hai gã khổng lồ xe điện

Nếu bạn đang ở Mỹ và nghĩ về xe điện, cái tên đầu tiên xuất hiện trong đầu bạn gần như chắc chắn là Tesla Inc. Nhưng thực tế, BYD là cái tên duy nhất trên thế giới đang là đối trọng với Tesla.

Trên thực tế, năm 2022, BYD Co. đã bán được nhiều xe hơn Tesla trên toàn cầu. Đây không phải là một phép so sánh hoàn hảo vì Tesla đều là xe điện, trong khi BYD bán cả xe điện và xe plug-in hybrid. Tuy nhiên, các công ty này hiện là hai người chơi lớn nhất trong lĩnh vực mà nhiều nhà sản xuất ô tô trên toàn cầu đang theo đuổi.

Nhà phân tích Corey Cantor của BloombergNEF giải thích thành công của BYD trong thị trường đang bùng nổ và lý do tại sao giờ đây nó có thể dễ bị đẩy lùi khi các thị trường cạnh tranh tăng cường đầu tư vào các lĩnh vực quan trọng chiến lược là xe điện và sản xuất pin.

Tháng trước, Ấn Độ đã bác đề xuất của BYD về việc hợp tác xây dựng một nhà máy sản xuất xe điện trị giá 1 tỷ USD với một công ty địa phương. Trong khi đó, chính quyền Biden đã công bố khoản đầu tư hàng tỷ USD và các biện pháp hỗ trợ khác cho ngành công nghiệp pin và xe điện của Mỹ.

Cantor nói: “BYD đã phát triển rất nhanh và hoạt động dưới tầm kiểm soát. Bây giờ mọi người đang chú ý”.

Năm ngoái, BYD đã vượt qua Tesla để trở thành nhà sản xuất xe điện lớn nhất thế giới với hơn 1,85 triệu xe điện được bán ra. Đó là một mức tăng đáng kinh ngạc so với 200.000 chiếc được bán vào năm 2019.

Tuy nhiên, như Cantor lưu ý, đó không hẳn là một phép so sánh quá hợp lý vì hầu hết xe điện của BYD là xe plug-in hybrid trong khi Tesla vẫn là hãng bán xe điện chạy bằng pin lớn nhất, với 1,3 triệu chiếc được bán vào năm 2022.

Hai nhà sản xuất ô tô đang tranh giành một thị trường toàn cầu đang bùng nổ với doanh số bán 10,5 triệu xe điện mới vào năm 2022. Tuy nhiên, Trung Quốc là thị trường lớn nhất tính theo tỷ lệ phần trăm xe chở khách mới, đạt doanh số gần 6,1 triệu xe điện chở khách trong năm và mang lại quy mô cho các đối thủ như BYD.

Ngoài việc chiếm ưu thế về tốc độ tăng trưởng và doanh số bán hàng, Trung Quốc cũng đang dẫn đầu về công nghệ pin, với việc các công ty trong nước đang giảm chi phí không ngừng. Cantor cho biết, trong khi giá trung bình của pin lithium-iron đã tăng lần đầu tiên vào năm ngoái, theo số liệu của BNEF, “kiến thức tích lũy hàng thập kỷ về pin” của Trung Quốc đã cho phép các công ty như BYD có khả năng cạnh tranh cực cao trong việc hạ giá chúng xuống.

Đồng thời với việc BYD tăng cường sản xuất, đã có sự bùng nổ về xe điện và đầu tư vào pin ở Mỹ, một phần được xúc tác bởi Đạo luật Giảm lạm phát. Khoản đầu tư được trợ cấp công khai ở mức cao này là một nỗ lực để phù hợp với việc Trung Quốc đang nuôi dưỡng ngành công nghiệp xe điện nội địa của mình, bao gồm các biện pháp như cung cấp các ưu đãi tài chính trực tiếp cho các nhà sản xuất xe điện cho mỗi đơn vị bán được.

Theo Cantor, một trong những điều mà các công ty Mỹ đang nhận ra là họ phải coi trọng vấn đề pin hơn. Ông nói thêm: “Tôi nghĩ rằng nhiều nhà sản xuất ô tô đã tránh xa phần pin, giống như họ đã tránh xa bộ phận sạc điện trong một thời gian quá dài. Vì vậy tôi nghĩ đó là bài học lớn, bài học rút ra: Trung Quốc đầu tư vào mảng pin và các công ty ô tô đang hiểu rằng đó là chìa khóa cho sản phẩm EV cốt lõi".

Tất nhiên, BYD và Tesla không phải là những công ty duy nhất sản xuất xe điện. Tại Trung Quốc, thị trường nội địa Trung Quốc vẫn có tính cạnh tranh cao với số lượng công ty sản xuất xe điện đã giảm xuống còn khoảng 100 công ty đăng ký từ 500 công ty vào năm 2019.

Cantor nhận định: “Khi tôi nói chuyện với những người ở Mỹ, Tesla thực sự đã vượt xa người dẫn đầu. Còn ở Trung Quốc, bạn có tất cả mọi người và các nhà sản xuất ô tô mới như NIO đang bán xe điện. Nhưng ngay cả GM cũng có liên doanh mini bán trăm nghìn chiếc”.

Công ty có trụ sở tại Thâm Quyến hiện đang làm mưa làm gió ở Trung Quốc, truất ngôi Volkswagen AG để trở thành thương hiệu xe hơi bán chạy nhất quốc gia trong quý đầu tiên của năm 2023 - một sự phá vỡ đáng kể sự thống trị của Volkswagen kể từ ít nhất là năm 2008. Một lý do cho sự thay đổi: Trong quý đó, BYD chiếm 39% doanh số bán xe năng lượng mới (xe điện hoặc hybrid) - hoặc 12% tổng doanh số bán xe du lịch - tại Trung Quốc, thị trường ô tô lớn nhất thế giới, dựa trên dữ liệu từ Hiệp hội xe khách Trung Quốc.

Steve Westly, cựu giám đốc Tesla, hiện là đối tác quản lý của Westly Group, một nhà đầu tư giai đoạn đầu về năng lượng và di động, cho biết: “Theo bất kỳ tiêu chuẩn nào, BYD đã xuất thân từ hư không để trở thành một trong những công ty xe hơi lớn trên thế giới. Một số người sẽ nói rằng họ đã vượt qua Tesla”.

Được điều hành bởi người sáng lập kiêm Chủ tịch Wang Chuanfu, BYD, viết tắt của cụm từ “Build Your Dreams”, là một ví dụ cụ thể về giấc mơ Trung Hoa của chính quyền Trung Quốc, bao gồm cả việc trở lại vị trí trung tâm của các vấn đề kinh tế thế giới. Với những chiếc xe hiện đã được bán tại 53 quốc gia và khu vực trên thế giới, BYD là nhà sản xuất ô tô lớn nhất mà hầu hết mọi người chưa từng nghe đến.

Một trong những điểm mạnh lớn nhất của BYD đến từ chiến lược tích hợp theo chiều dọc của công ty. Ban quản lý cho rằng việc sản xuất nhiều bộ phận hơn trong nhà dẫn đến kiểm soát chi phí tốt hơn và phương tiện rẻ hơn. Không giống như nhiều nhà sản xuất ô tô khác, BYD sản xuất pin của riêng mình (hiện là nhà sản xuất tế bào pin số 2 thế giới) và chất bán dẫn của riêng mình, điều này phần lớn bảo vệ họ khỏi những rắc rối của chuỗi cung ứng đã cản trở các nhà sản xuất khác trong đại dịch Covid-19.