Buộc doanh nghiệp nộp thuế sai

Dù phó tổng cục trưởng Tổng cục Thuế đã khẳng định quy định 3 quý phải tạm nộp 75% thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN) chỉ áp dụng từ kỳ tính thuế năm 2021, nhưng hàng loạt doanh nghiệp vừa bật ngửa khi nhận được "trát" yêu cầu làm ngay.

Cục Thuế yêu cầu rất rõ: tạm nộp thêm thuế TNDN quý 3 theo quy định tại… nghị định 126. Trong khi đến ngày 5-12 nghị định 126 mới có hiệu lực.

Ép thực hiện nghị định chưa có hiệu lực

Phản ảnh đến Tuổi Trẻ, ông N.V.KH., giám đốc công ty TNHH N.T.V có trụ sở ở Hà Đông (Hà Nội), cho biết hôm 1-12 có nhận được thông báo đôn đốc nộp thuế TNDN 3 quý đầu năm nay của Chi cục Thuế quận Hà Đông. Thông báo ghi rõ số thuế tạm tính 3 quý đầu năm nay phải nộp thêm là hơn 790.000 đồng "để tránh rủi ro".

Điều đáng nói là căn cứ mà Chi cục Thuế Hà Đông đề nghị DN ông phải nộp là ở nghị định 126. Đặc biệt, quy định 3 quý phải tạm nộp 75% thuế TNDN mà chi cục lấy làm căn cứ, tại hội nghị đối thoại với DN cách đây đúng 1 tuần ở Hà Nội, lãnh đạo Tổng cục Thuế khẳng định quy định này chưa áp dụng cho kỳ tính thuế năm 2020.

Tại buổi đối thoại với DN tổ chức ở TP.HCM ngay cuối tuần trước, lãnh đạo Tổng cục Thuế cũng khẳng định tương tự.

Cụ thể, trong thông báo mà Tuổi Trẻ có được, Chi cục Thuế Hà Đông nêu "để hạn chế rủi ro đối với DN khi chưa nộp đủ số thuế TNDN tạm nộp 3 quý theo nghị định 126, cơ quan thuế đề nghị công ty thực hiện nộp ngay số thuế TNDN tạm tính quý 1, 2 và 3 với số tiền hơn 790.000 đồng vào ngân sách".

Một kế toán của công ty xây dựng có trụ sở tại phường Quang Trung, quận Hà Đông cũng lo lắng cơ quan thuế còn tính tiền thuế phải nộp căn cứ vào số liệu kê khai trên quyết toán thuế TNDN năm 2019.

Vì trong thông báo, cơ quan thuế Hà Đông nêu rõ số thuế TNDN tạm nộp quý 1, 2 và 3 năm nay được tính theo công thức: (Tổng số thuế TNDN phải nộp năm 2019/tổng doanh thu 2019) x doanh thu phát sinh 3 quý năm 2020.

Trong khi đó, thuế và doanh thu năm 2019 là chưa có dịch COVID-19 ở VN. Do đó, việc căn cứ để tính thuế 3 quý đầu năm 2020 là rất bất hợp lý.

Hơn nữa, số thuế tạm nộp 3 quý đầu năm nay đều được các DN tính giảm 30% theo cơ chế hỗ trợ DN mà Chính phủ đưa ra trong nghị định 114. Trong khi đó, thông báo đôn đốc nộp thuế gửi DN, Chi cục Thuế Hà Đông lại không tính đến cơ chế có lợi cho DN này.

Với các biểu hiện trên, nhiều DN cho rằng cơ quan thuế tận thu và thực hiện không đúng với tinh thần mà lãnh đạo ngành thuế đã trả lời DN.

Tổng cục Thuế công nhận "sai"

Về thông báo đôn đốc nộp thuế của Chi cục Thuế Hà Đông, trả lời Tuổi Trẻ, ông Đặng Ngọc Minh - phó tổng cục trưởng Tổng cục Thuế - khẳng định thông báo như vậy chắc chắn là chưa đúng, hiểu sai quy định.

Bởi nghị định 126 ngày 5-12 mới có hiệu lực. Riêng quy định về tiền thuế tạm nộp thuế 3 quý đầu năm sẽ áp dụng từ kỳ tính thuế năm 2021.

Phản hồi phản ánh của Tuổi Trẻ, lãnh đạo Cục Thuế Hà Nội cho hay đã chấn chỉnh Chi cục Thuế Hà Đông. Đây là sai sót của cơ quan thuế này do áp lực số thu ngân sách. Để sửa sai, chiều 1-12 các thông báo đôn đốc thu thuế sai quy định đã được Chi cục Thuế Hà Đông gửi đính chính đến DN.

Tại TP.HCM, theo ghi nhận của Tuổi Trẻ, các DN cho biết được cơ quan thuế đôn đốc nộp thuế cuối năm nhưng chưa có DN nào nhận được văn bản có trích dẫn nghị định 126 như sự việc diễn ra tại Hà Nội. Các chi cục thuế cũng cho biết đang đợi hướng dẫn chính thức của Tổng cục Thuế.

Tuy nhiên, nhiều chi cục thuế thừa nhận thực tế rất nhiều DN lo lắng đã hỏi miệng cơ quan thuế rằng lúc này có phải nộp thêm để tránh bị phạt hay không. "Chúng tôi khuyến khích DN nộp sát với thực tế phát sinh nhưng không ép phải nộp đủ 75% vì nghị định chưa có hiệu lực" - lãnh đạo một chi cục thuế nói.

Chuyên gia thuế Nguyễn Thái Sơn cho rằng lo lắng của DN là có cơ sở. "Đến lúc này, căn cứ để DN tin là quy định tạm nộp 3 quý ít nhất 75% chưa áp dụng năm nay mới chỉ là khẳng định miệng của lãnh đạo ngành thuế.

Trong khi nghị định của Chính phủ lại có tính pháp lý (có hiệu lực từ 5-12). Do vậy, để tránh việc mỗi nơi áp dụng mỗi kiểu và DN bị phạt oan, Bộ Tài chính, Tổng cục Thuế cần có văn bản hướng dẫn sớm, sau đó đưa vào thông tư" - ông Sơn nói.

Tránh ngành thuế nôn nóng, gây áp lực lên DN

Theo ghi nhận của Tuổi Trẻ, chỉ còn gần 30 ngày nữa là kết thúc năm 2020, do số thu năm nay thấp vì COVID-19, các cơ quan thuế cả nước đang phải thực hiện hàng loạt biện pháp đôn đốc thu để đạt được số thu gần nhất so với chỉ tiêu được giao.

Tại cục thuế lớn nhất nước là TP.HCM, tổng thu nội địa 10 tháng đầu năm mới đạt 207.447 tỉ đồng, bằng 71,33% dự toán năm và giảm 11,4% so với cùng kỳ năm 2019. Số DN phải ngưng, nghỉ, giải thể rất nhiều.

Phó tổng giám đốc một công ty kiểm toán tại TP.HCM nói lúc này khó tránh được trường hợp cơ quan thuế vì nôn nóng số thu sẽ gây áp lực lên DN.

Do vậy, ông này cũng đề xuất trước mắt ngành thuế cần có văn bản khẳng định rõ việc dời hiệu lực quy định 3 quý phải nộp 75% thuế. Về lâu dài, cần phải sửa quy định này vì quá bất hợp lý và không phù hợp với chu kỳ sản xuất của DN.

* Bà Nguyễn Thị Cúc (chủ tịch Hội Tư vấn thuế VN):

Nên giữ quy định tạm nộp như cũ

Theo quy định hiện nay, DN được tạm nộp thuế TNDN 4 quý không thấp hơn 80% thuế thu nhập cả năm và thời hạn cuối để tạm nộp thuế TNDN của 4 quý là 30-1 năm sau.

Còn nghị định 126 hướng dẫn thuế TNDN tạm nộp 3 quý đầu năm không thấp hơn 75% số thuế phải nộp của quyết toán năm.

Trường hợp nộp thiếu số thuế tạm nộp này thì DN sẽ bị tính tiền chậm nộp thuế. Đây là giải pháp ngăn chặn tình trạng có một số DN lợi dụng, không nộp thuế TNDN của những quý đầu năm mà dồn lại tháng cuối cùng.

Tuy nhiên, trong thực tế có thể xảy ra tình huống để hoàn thành vượt mức kế hoạch đặt ra nên doanh thu quý 4 tăng cao. Như vậy, vô hình trung nếu quý 4 lãi cao, DN sẽ bị phạt trên số thuế chưa phát sinh trong 9 tháng đầu năm.

Để kiểm soát vấn đề này, tôi đề xuất số thuế TNDN tạm nộp của các quý nên ít nhất là 80% so với số phát sinh. Trường hợp số thuế TNDN thực nộp dưới 80% số phải nộp thì mới tính tiền chậm nộp.