Bức tranh 'hạ cánh mềm' của nền kinh tế Mỹ đang dần rõ nét

Thông tin lạm phát được cải thiện trong tháng 10 ​​và không có dấu hiệu suy thoái làm tăng kỳ vọng về một cú "hạ cánh mềm". Nhưng người tiêu dùng bắt đầu hạn chế chi tiêu.

Nền kinh tế Mỹ đang hướng tới điều mà trước đây các nhà kinh tế học cho là không thể: lạm phát trở lại mức trước đại dịch mà không gây ra một cuộc suy thoái, hay làm suy yếu nền kinh tế quá nhiều, nói cách khác là một cú “hạ cánh mềm”.

“Điều mà chúng tôi đang kỳ vọng bây giờ là một cú hạ cánh mềm”, Nancy Vanden Houten, nhà kinh tế trưởng đến từ Oxford Economics, cho hay. “Chúng tôi dự đoán nền kinh tế Mỹ sẽ suy yếu đôi chút, nhưng rất có khả năng sẽ tránh được sự sụt giảm mạnh GDP”.

Cách đây 6 tháng, hầu hết các nhà kinh tế học tham gia một cuộc thăm dò của The Wall Street Journal đều cho rằng nền kinh tế Mỹ sẽ bước vào một cuộc suy thoái trong vòng 12 tháng tới. Tuy nhiên, trong cuộc thăm dò hồi tháng 10, nhìn chung các nhà kinh tế học dự báo sẽ không có cuộc suy thoái nào nữa. Và sau hôm thứ Ba vừa qua, tỷ lệ dự báo suy thoái càng giảm nhiều hơn. Ít nhất, đây là tâm lý của các nhà đầu tư, và tâm lý này đã đẩy cổ phiếu tăng và lợi suất trái phiếu giảm sau khi thông tin lạm phát dịu đi trong tháng 10 được công bố.

Nếu dự đoán của các nhà kinh tế học là chính xác, đây sẽ là một điều rất bất thường. Trong 80 năm qua, Fed chưa từng kiềm chế được lạm phát mà không gây ra tình trạng suy thoái.

Đà phục hồi kinh tế mạnh mẽ sau đại dịch đã đẩy lạm phát ở Mỹ lên mức cao nhất trong vòng 40 năm, đạt đỉnh 9,1% vào năm ngoái. Để phản ứng, Fed nâng lãi suất lên trong khoảng 5,25%-5,5%, cao nhất trong vòng 22 năm. Mục tiêu của Fed là đưa lạm phát trở lại mức 2%, dựa trên thước đo mà họ tin dùng là chỉ số giá chi tiêu tiêu dùng cá nhân (PCE).

Lạm phát trong tầm mục tiêu 2%

Ngày 14/11, số liệu tháng 10 được công bố cho thấy lạm phát đã hạ xuống mức 3,2%. Đáng mừng hơn, trong 5 tháng kết thúc vào tháng 10, lạm phát cơ bản, loại trừ giá thực phẩm và năng lượng, ở mức 2,8% hàng năm, không xa mục tiêu 2% và thấp hơn nhiều so với mức tăng 5,1% của 5 tháng đầu năm nay.

Sự sụt giảm lạm phát mạnh mẽ xuất hiện trong lúc các chủ doanh nghiệp tiếp tục tuyển dụng và chưa có dấu hiệu rõ ràng cho thấy đà tăng trưởng kinh tế sẽ suy giảm.

Trong tháng 9, Fed kỳ vọng lạm phát cơ bản tính theo PCE sẽ kết thúc năm ở mức 3,7%. Hiện tại, dường như mức dự báo này có thể giảm xuống còn 3,4%, theo Omair Sharif, chủ tịch hãng nghiên cứu Inflation Insights.

Tuy nhiên, một cú “hạ cánh mềm” là điều chưa chắc chắn. Lạm phát vẫn còn cách mục tiêu 2% một khoảng khá xa. Nền kinh tế Mỹ có thể chưa suy giảm là do tác động của lãi suất cao vẫn chưa thực sự được hấp thụ. Các yếu tố bên ngoài như giá năng lượng hay một cuộc khủng hoảng tài chính cũng có thể gây tác động tiêu cực.

Đáng quan tâm hơn, người tiêu dùng Mỹ - nhóm người đang giúp nền kinh tế duy trì đà tăng trưởng nhanh – có thể sẽ mất động lực. Doanh số bán lẻ trong tháng 10 đã giảm lần đầu tiên kể từ tháng 3, trong đó các hãng bán lẻ lớn như Home Depot và Target báo cáo doanh số suy giảm do khách hàng có xu hướng tiết kiệm hơn.

“Đây có vẻ như là một cú hạ cánh mềm, cho đến khi có một số biến động và mọi chuyện trở nên khó khăn hơn”, Nick Bunker, nhà kinh tế học đến từ hãng Indeed, nhận định.

Đà tăng lương chậm lại đã thúc đẩy xu hướng giảm lạm phát. Theo thời gian, mức lương cao hơn có thể khiến cho giá cả hàng hóa cao hơn. Nhưng thu nhập trung bình theo giờ chỉ tăng 4,1% theo năm trong tháng 10, mức thấp nhất kể từ tháng 6/2021, khi các công ty giảm bớt sự cạnh tranh trong hoạt động tuyển mộ lao động.

“Nếu một người đang tìm kiếm dấu hiệu của một cú hạ cánh mềm, thì chỉ số CPI giảm chính là dấu hiệu không thể nhầm lẫn cho thấy nền kinh tế Mỹ bền bỉ hơn nhiều so với mọi dự đoán từ trước năm 2023”, Joseph Brusuelas, nhà kinh tế trưởng đến từ RSM US, nói.

Nhưng cho đến khi lạm phát trở lại mức 2%, Fed khó có thể tuyên bố chiến thắng.

“Chúng tôi vẫn rất tập trung vào câu hỏi đầu tiên, đó là: Liệu chúng tôi đã đạt được quan điểm chính sách tiền tệ đủ hạn chế để đem lạm phát trở lại 2% theo thời gian hay chưa?”, Chủ tịch Fed Jerome Powell nói với các phóng viên vào ngày 1/11.