“Bong bóng” trái phiếu bất động sản lên 2 tỷ USD trong 6 tháng, có rủi ro?

Trong nửa đầu năm nay, giá trị phát hành trái phiếu của nhóm bất động sản lên tới 2 tỷ USD, bỏ xa các lĩnh vực khác như dịch vụ, xây dựng, sản xuất, chứng khoán. Tuy có nhiều cảnh báo rủi ro trái phiếu bất động sản nhưng "bong bóng" vẫn phình to.

Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội vừa công bố thông tin tình hình phát hành trái phiếu doanh nghiệp 6 tháng đầu năm 2020. Nửa đầu năm nay ghi nhận tổng cộng 983 đợt đăng ký phát hành trái phiếu, với giá trị đăng ký 226 nghìn tỷ đồng. Số đợt phát hành thực tế đạt 818 đợt với giá trị phát hành 156 nghìn tỷ đồng.

Trong đó, các doanh nghiệp trong lĩnh vực bất động sản đã ồ ạt phát hành trái phiếu. Tổng giá trị phát hành của nhóm doanh nghiệp này đạt 45,59 nghìn tỷ đồng, tương đương khoảng 2 tỷ USD, chiếm tỷ trọng 29,16%.

Giá trị phát hành trái phiếu của nhóm bất động sản bỏ xa các lĩnh vực khác như dịch vụ, xây dựng, sản xuất, chứng khoán,… và chỉ kém một chút so với các ngân hàng. Trong 6 tháng đầu năm nay, nhóm tổ chức tín dụng phát hành tổng cộng 47,34 nghìn tỷ đồng trái phiếu, chiếm tỷ trọng 30,29%.

Những năm trước đó, thị trường trái phiếu doanh nghiệp đều chứng kiến nhóm tổ chức tín dụng chiếm tỷ trọng lớn. Mặc dù vậy, việc các doanh nghiệp bất động sản đẩy mạnh huy động vốn qua kênh trái phiếu đã khiến tỷ trọng nhóm này gia tăng mạnh. Đặc điểm của trái phiếu bất động sản thường là lãi suất cao, thu hút nhiều nhà đầu tư cá nhân bên cạnh nhà đầu tư tổ chức.

Ghi nhận của PV Đại đoàn kết, các doanh nghiệp bất động sản phát hành trái phiếu với lãi suất dao động trung bình từ 10,5%-12,5%/năm. Doanh nghiệp phát hành trái phiếu có lãi suất cao nhất thuộc về Công ty Cổ phần Ðầu tư IDJ Việt Nam là 13%/năm. Công ty Cổ phần Đầu tư Kinh doanh bất động sản Hà An phát hành với lãi suất cố định 11,5% cộng với biên độ lãi suất tham chiếu 4,35%. Trái phiếu của Công ty Cổ phần Đầu tư và Phát triển Golf Bình Hải có lãi suất cố định 10% cộng với biên độ 3%..

Trước tình hình thị trường trái phiếu doanh nghiệp ngày càng thu hút dòng tiền đầu tư, thậm chí cạnh tranh với cả tiền gửi tiết kiệm của ngân hàng, Bộ Tài chính đã nhiều lần đưa ra cảnh báo, nhắc nhở các nhà đầu tư, đặc biệt là nhà đầu tư cá nhân xem xét kỹ rủi ro trước khi quyết định mua trái phiếu.

Trong khi đó, chuyên gia kinh tế - tài chính TS Nguyễn Trí Hiếu cảnh báo, đổ tiền vào trái phiếu, nhất là trái phiếu doanh nghiệp bất động sản thì rủi ro rất lớn. “Hiện các nhà đầu tư trái phiếu không có nhiều thông tin, không có phân tích về tín dụng, phân tích tài chính, họ mua trái phiếu vì lãi suất cao gấp đôi lãi suất ngân hàng”, TS Hiếu nói.

Phân tích thêm về lãi suất trái phiếu bất động sản lên tới hàng chục %/năm hút các nhà đầu tư, TS Hiếu nhìn nhận, dù doanh nghiệp cam kết lãi tới hàng chục %/năm nhưng doanh nghiệp không có khả năng trả nợ thì vẫn có nguy cơ mất vốn.

“Vấn đề của Việt Nam là không có công ty chấm điểm tín dụng. Ở Mỹ có 3 công ty lớn chấm điểm tín dụng, các công ty này đưa ra những điểm tín dụng một cách khách quan. Bởi vậy, nên khi mua trái phiếu, cổ phiếu doanh nghiệp thì nhà đầu tư dựa trên chấm điểm tín dụng của các công ty này bên cạnh phân tích riêng. Ngay cả nhân tôi ở Mỹ, khi quyết định mua trái phiếu nào thì tham khảo chấm điểm tín dụng, nếu ở dạng đáng đầu tư thì tôi sẽ tìm hiểu tiếp. Còn ở Việt Nam không có những tổ chức đánh giá độc lập này nên người mua nếu chỉ chạy theo lãi suất thì rủi ro rất lớn”, TS Nguyễn Trí Hiếu chỉ rõ.